Hoạt động kháng thể giảm nhẹ đối với biến thể SARS-CoV-2 ở Nam Phi
Ghi nhận gần đây về biến thể virus SARS-CoV-2 xuất hiện đầu tiên ở Anh, sau đó đến Nam Phi, Brazil và Mỹ, đang làm dấy lên mối lo ngại rằng liệu vaccine chống COVID-19 có khắc chế được chúng hay không?
Cho đến nay câu trả lời của nhiều chuyên gia trong các cuộc phỏng vấn là có. Tuy nhiên, hai nghiên cứu nhỏ được đăng trên mạng Internet vào tối 9/1 cho biết một số biến thể đã gây nhiều khó khăn bất ngờ đối với hệ miễn dịch, kể cả những người đã được chủng ngừa. Đây là một hiện tượng mà đa số các nhà khoa học cho rằng sẽ khó xãy ra trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm tới.
Tiến sĩ Michel Nussenzweig, một nhà miễn dịch học thuộc Đại học Rockefeller ở thành phố New York, cho biết các dạng vaccine khác nhau có thể ngăn ngừa nhiều bệnh nguy hiểm. Do đó, mọi người cần tiếp tục chủng ngừa. “Nếu mục tiêu là nhằm ngăn ngừa làn sóng người nhập viện, vaccine hoàn toàn có thể làm được điều đó.”
Tuy nhiên, vaccine có thể không ngăn được bệnh nhân bị lây nhiễm nhẹ hoặc không có triệu chứng. Tiến sĩ Nuessenzweig cho biết thêm bệnh nhân thuộc loại này không biết mình bị nhiễm biến thể virus SARS-CoV-2. Nếu người bị nhiễm vẫn làm lây nhiễm virus cho người chưa được miễn nhiễm, thiệt hại nhân mạng có thể vẫn xảy ra.
Tác dụng của vaccine là giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2. Tuy các nhà khoa học đã khẳng định điều này xảy ra, con virus có thể đột biến và có khả năng tránh được kháng thể qua các dạng đột biến đó. Một số nghiên cứu cho rằng đột biến là lợi thế của virus.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng hy vọng vaccine mới vẫn sẽ có tác dụng trong nhiều năm, về mặt lý thuyết. Vaccine sẽ làm chậm khả năng phát triển của virus SARS-CoV-2. Một số nhà nghiên cứu khác lại lo lắng dịch COVID-19 lây lan không kiểm soát sẽ giúp virus tái tạo và đẩy nhanh quá trình xuất hiện các đột biến có khả năng tránh được kháng thể.
Các công trình được công bố vào tối thứ Ba cho thấy biến thể virus phát hiện ở Nam Phi ít nhạy cảm hơn đối với kháng thể được tạo ra bởi lây nhiễm tự nhiên và vaccine của Pfizer-BioNTech và Moderna.
Biến thể Nam Phi và Brazil vẫn chưa được phát hiện ở Mỹ. Trong khi đó, biến thể lây lan khắp nước Anh không có các đột biến này và dường như được vaccine khắc chế.
Theo Tiến sĩ Penny Moore, một chuyên gia virus thuộc Viện Quốc gia chuyên về Bệnh Truyền nhiễm Nam Phi, kết quả nghiên cứu chỉ ra rõ ràng rằng một số biến thể Nam Phi gây ảnh hưởng mạnh lên sự nhạy cảm của virus đối với tác dụng trung hòa của vaccine.
Trong khi đó, nghiên cứu thứ hai mang đến tin tốt lành hơn. Trong nghiên cứu này, tiến sĩ Nussenzweig và đồng nghiệp của mình đã xét nghiệm mẫu kháng thể từ 14 người đã tiêm vaccine Moderna và sáu người tiêm Pfizer-BioNTech.
Các nhà nghiên cứu thấy rằng hoạt động kháng thể chống lại virus giảm nhẹ đối với 3 đột biến chính của biến thể Nam Phi. Tiến sĩ Nussenzweig cho biết kết quả trên rất quan trọng “vì hiện tượng này đã xuất hiện ở mỗi lần xét nghiệm. Tuy nhiên, không nên lo lắng thái quá về nó.”
Khi nhiễm virus SARS-CoV-2, đa số bệnh nhân có phản ứng miễn dịch mạnh, và vaccine làm cho phản ứng càng mạnh hơn. Hai liều vaccine Pfizer và Moderna tạo ra kháng thể trung hòa nhiều hơn khi bị lây nhiễm tự nhiên.
Theo tiến sĩ Jesse Bloom, một nhà sinh học tiến hóa tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, ngay cả khi hiệu quả kháng thể bị giảm mười lần, vaccine vẫn có thể chống lại virus một cách hiệu quả.
Trong khi kháng thể trung hòa virus góp phần quan trọng trong việc phòng ngừa lây nhiễm, vaccine và lây nhiễm tự nhiên tạo ra hàng nghìn loại kháng thể khác nhau, đó là chưa kể nhiều loại tế bào miễn dịch có thể nhớ được virus và được huy động để vào cuộc ngay khi cơ thể gặp phải virus này.
Theo Tiến sĩ Florian Krammer, một nhà miễn dịch học tại trường Y khoa Icahn ở thành phố Mount Sinai, bang New York, ngay cả khi cơ thế gặp phải các biến thể virus, những thành phần khác của hệ miễn dịch cũng có khả năng giúp người ta không gặp nguy hiểm. Ông nhấn mạnh rằng trong thử nghiệm lâm sàng, nhiều người không gặp nguy hiểm sau khi chỉ tiêm một mũi tiêm vaccine, dù số lượng các kháng thể trung hòa ở mức thấp hay không đo đếm được.
Cuộc thử nghiệm vaccine được thực hiện ở Nam Phi do công ty Novavax và Johnson & Johnson sẽ cung cấp nhiều dữ liệu thực tế toàn cầu về cách thức vaccine chống lại kháng biến thể mới. Kết quả sẽ được công bố trong vài tuần tới.
Trọng Dy (dịch)
Bài viết có hữu ích với bạn?
Có thể bạn quan tâm
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình