Hotline 24/7
08983-08983

Dưỡng gan đúng cách cho người thường xuyên rượu, bia

Người say rượu bia lại tỉnh nhưng gan đã gục thì khó phục hồi. Vậy liệu có mức giới hạn rượu bia cho người hay giao tiếp để gan không đổ bệnh? Dưỡng gan sao cho đúng để cơ quan thải độc lớn nhất cơ thể phục hồi? Tất cả những thắc mắc này đã được PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng - Nguyên Phó trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai giải đáp trong bài viết sau.

1. Rượu bia ảnh hưởng đa cơ quan, từ tim, não, đến gan, tụy

Ở nước ta có thể nói “buồn cũng nhậu, vui cũng nhậu, không buồn không vui cũng rủ nhau lai rai”. Mà đâu chỉ vài chai góp vui, rượu vào lời ra càng uống càng thấy thấm. Nhưng gan sao chịu thấu. Xin hỏi PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng bia rượu hủy hoại gan thế nào? Trong thời gian ngắn thì tác động ra sao và khi tích tụ và kéo dài thì ảnh hưởng đến mức độ nào?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng trả lời: Thực tế, 4,2 tỷ lít bia chỉ là những con số chính thống, nhưng bên cạnh đó còn một nguồn rượu bia khác mà chúng ta thường quên lãng, đó là "homemade" - số lượng tiêu thụ cũng tương đối cao. Như vậy, con số thống kê đầy đủ còn chưa hiện diện ở đây.

Rượu bia gây nhiều hậu quả, khi dùng vượt quá ngưỡng an toàn có thể gây ra tình trạng viêm gan do sử dụng rượu bia, gan thoái hóa mỡ, nếu không dừng sớm có khả năng dẫn đến tổn thương gan mãn tính, xơ gan. Ngoài gan thì rượu bia còn gây tổn thương nhiều cơ quan khác như tim mạch; não; khả năng, năng lực của con người.

Đặc biệt, một cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng trầm trọng bởi rượu bia đó là tụy. Rượu bia có thể viêm tụy cấp, viêm tụy mãn. Vì tụy là một tạng bài tiết men tiêu hóa lớn nhất trong cơ thể nên khi tổn thương cấp tính sẽ gây ra những cơn đau bụng dữ dội, thậm chí dẫn đến hoại tử tụy. Còn khi tổn thương tụy mãn tính sẽ khiến tụy bị suy giảm chức năng, giảm bài tiết các men tiêu hóa nên khả năng hấp thu sản phẩm dinh dưỡng rất kém, khiến cơ thể con người suy kiệt.

2. Mất bao lâu để rượu bia đào thải ra khỏi cơ thể?

Một vấn đề hơi tế nhị một chút thưa PGS, cánh mày râu thường quan niệm, uống rượu bia vào nhanh mắc vệ sinh, đi liên tục như vậy sẽ càng lâu say mà lại bảo vệ được gan, thận. Điều này có đúng không ạ? Việc đào thải bia ra cơ thể diễn ra như thế nào? Mất bao lâu rượu, bia ra hết khỏi cơ thể?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng trả lời: Thông thường, cơ thể con người chỉ hấp thu được 50g cồn mỗi ngày thì hôm sau gan mới có khả năng đào thải được. Chúng ta ước tính trên 1 lon bia với nồng độ 6%, cứ 100ml là có 6g cồn, như vậy 1 lon bia có thể tích 330ml sẽ tương đương với 20g cồn. Vậy nên chỉ khoảng 2,5 lon bia là đã chạm ranh giới. Nếu vượt quá ngưỡng này thì số lượng bia này sẽ bị tích lũy lại trong cơ thể.

Nhưng chúng ta cũng phải biết rằng, 50g cồn này nếu tiêu thụ đều đặn trong 5 năm thì cơ thể cũng không đào thải được nữa và lượng thừa này sẽ tích lũy rồi gây tổn thương gan. Do đó, nếu hôm trước lỡ uống quá nhiều thì ngày hôm sau phải nghỉ để cơ thể đào thải hết, chẳng hạn nếu vượt quá 100g cồn thì phải nghỉ 3 ngày, khi đó gan mới đủ sức hoạt động.

3. Dấu hiệu gan "ngộ độc" rượu bia

Dấu hiệu nào cảnh báo gan đã quá tải vì rượu bia thưa PGS?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng trả lời: Ở những người uống rượu bia và khi bắt đầu có tổn thương gan sẽ có nhiều biểu hiện. Trong đó, các triệu chứng như nốt sao mạch, sạm da, lòng bàn tay son thường xuất hiện sớm. Cụ thể:

  • Khởi đầu là những thay đổi về tính tình, trở nên cáu gắt, giảm khả năng làm việc, mệt mỏi, chán ăn.
  • Xuất hiện các sao mạch (là những xuất huyết dạng sao màu đỏ, thường xuất hiện nửa người trên, ở ngực, cổ, vai, mặt).
  • Sạm da (thường biểu hiện đầu tiên là sạm da ở mặt, sạm da lòng bàn tay). Ngoài ra, còn xuất hiện tình trạng lòng bàn tay son (là sự đỏ lên đối xứng của mặt gan bàn tay, đặc biệt ở mô ngón cái và ngón út).

Ở những trường hợp tổn thương gan cấp tính do rượu bia hoặc uống rượu bia lâu dài, gan sẽ to ra nên người bệnh sẽ có cảm giác đau tức, hơi nặng ở vùng hạ sườn bên phải (đây là vị trí của gan).

Nhiều người đặt câu hỏi, tại sao gan to ra ở những trường hợp tổn thương do rượu bia? Bởi khi uống rượu bia sẽ gây ra tình trạng gan thoái hóa mỡ, lúc này trong tế bào gan lắng đọng rất nhiều giọt mỡ to thành những thể, vùng khuyết sáng khi nhìn dưới kính hiển vi. Những tế bào gan bị thoái hóa mỡ sẽ tập trung quanh xoang tĩnh mạch trung tâm tiểu thùy (còn gọi nó là những thể Mallory). Do xuất hiện nhiều tế bào gan to như vậy nên kéo theo tình trạng gan to ra, đến một lúc nào đó nó sẽ bị phá vỡ, không đảm nhiệm được chức năng của mình.

Khi gan tổn thương nặng hơn, bệnh nhân sẽ có dấu hiệu vàng mắt, vàng da, nước tiểu vàng, người gầy sút cân, có dấu hiệu xuất huyết dưới da nhiều, phù chân, chướng bụng. Đây là những triệu chứng cảnh báo bệnh đã vào giai đoạn muộn, gan bắt đầu xơ hóa (xơ gan).

4. Làm sao gan phục hồi khi rượu bia nhiều?

Những người bị tổn thương gan do rượu bia, nếu dừng uống các thức uống có cồn này thì liệu có phục hồi được không? Việc dừng uống này có ý nghĩa như thế nào trong việc điều trị các biến chứng cho rượu bia gây ra?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng trả lời: Hoàn toàn có thể được nếu như ở giai đoạn rất sớm. Nếu mới chỉ gan thoái hóa mỡ, khi ngừng rượu bia thì gan hoàn toàn có thể khôi phục được, nhưng nếu ở giai đoạn tổn thương gan mãn tính thì khả năng hồi phục đòi hỏi thời gian rất lâu, có thể 5- 10 năm, đặc biệt nếu vào giai đoạn xơ gan thực sự thì không thể hồi phục. Nhưng dù ở giai đoạn nào thì lời khuyên dừng rượu bia vẫn rất cần thiết, quan niệm “đã tổn thương gan mãn rồi đằng nào cũng diễn tiến như vậy nên không cần ngừng rượu bia” là sai lầm.

Bởi ở giai đoạn này, việc dừng rượu bia sẽ giúp hạn chế xảy ra các biến chứng của tổn thương gan mạn tính hay xơ gan, giúp kéo dài cuộc sống. Chẳng hạn như có thể hạn chế những đợt cấp của tổn thương gan mãn; hạn chế các biến chứng của xơ gan như nhiễm trùng dịch cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa do tăng áp lực tĩnh mạch cửa, hội chứng gan thận, hội chứng não gan.

5. Ngưỡng nào là an toàn khi uống rượu bia?

Nhưng thưa PGS, trong cuộc sống không thể tránh những lúc gặp mặt, cụng nhau vài ly. Vậy có ngưỡng nào để an toàn hoặc ít gây hại nhất cho gan nói riêng và sức khỏe nói chung không ạ? Ai phải kiêng rượu bia tuyệt đối? Với những người đã từng uống rất nhiều hoặc thỉnh thoảng bây giờ có tham gia tiệc tùng thì bảo vệ gan như thế nào?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Vân Hồng trả lời: Những trường hợp “chẳng đặng đừng” khó từ chối rượu bia thì bắt buộc phải nhớ ngưỡng ranh giới là 2,5 lon bia. Nếu vượt quá ngưỡng 50g cồn mỗi ngày thì phải có khoảng nghỉ để gan hồi phục, cố gắng khoảng nghỉ càng dài thì khả năng gan hồi phục càng tốt. Nếu chức năng gan bị ảnh hưởng, bắt đầu xuất hiện mẩn ngứa, nổi mề đay, dấu hiệu sao mạch, sạm da có thể sử dụng thêm các sản phẩm giải độc gan, chống oxy hóa khử, nhóm thuốc lợi mật, bổ sung các acid amin là hoàn toàn cần thiết.

Đối với người dùng bia rượu triền miên, kéo dài, khi buộc dừng rượu bia có thể xuất hiện hội chứng cai, trở nên hung hăng, có thể làm những việc không thể kiểm soát được, run tay, thậm chí rơi vào trạng thái lú lẫn, hôn mê. Đồng thời, họ rất dễ thiếu các vitamin. Do đó, việc bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin nhóm B rất quan trọng để hạn chế xuất hiện các dấu hiệu của hội chứng cai.

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X