I. Bán cầu não phải đảm nhiệm chức năng gì?

Bộ não của chúng ta được chia thành 2 bán cầu, mỗi bên sẽ đảm nhiệm các chức năng khác nhau.

Các chức năng của bán cầu não phải, gồm có:

• Nhận thức sự vật thông qua thị giác, thính giác, xúc giác
• Phán đoán độ sâu, kích cỡ, khoảng cách, vị trí trong không gian
• Nhận diện khuôn mặt
• Cảm thụ âm nhạc
• Xử lý thông tin toán học (chủ yếu là ước lượng sơ bộ và so sánh)
• Giúp hiểu ý nghĩa hình ảnh

Bán cầu não phải chịu trách nhiệm cho một số chức năng nhận thức.

II. Hiểu về đột quỵ bán cầu não phải

Đột quỵ có 2 loại chính là đột quỵ nhồi máu não (đột quỵ do thiếu máu cục bộ) do cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch trong não và đột quỵ xuất huyết não nơi mạch máu trong não bị vỡ và rò rỉ máu.

Từ đó, sẽ khiến cho lưu lượng máu lên não bị gián đoạn, các tế bào não bị thiếu oxy và dinh dưỡng sẽ bắt đầu chết đi nhanh chóng. Người bệnh cần được điều trị ngay lập tức để máu lưu thông bình thường trở lại nếu không sẽ ảnh hưởng đến tính mạng hoặc để lại di chứng nghiêm trọng.

Thông qua việc sử dụng các loại thuốc làm tan cục máu đông trong trường hợp đột quỵ nhồi máu não hoặc điều trị nội khoa, can thiệp phẫu thuật đối với đột quỵ xuất huyết não.

Các triệu chứng để xác định đột quỵ sớm đó là mặt xệ xuống (méo miệng), yếu tay chân bên trái, tê liệt nửa người trái và khó nói, đau đầu dữ dội...

III. Ảnh hưởng của đột quỵ bán cầu phải

Mỗi một bên của não sẽ kiểm soát phần đối diện của cơ thể. Do đó, khi đột quỵ bán cầu não phải xảy ra sẽ dẫn đến sự suy giảm các chức năng ở bên trái của cơ thể.

1. Suy giảm khả năng vận động ở một bên cơ thể

Khi bị đột quỵ bán cầu não phải, chức năng vận động ở bên trái của cơ thể sẽ bị suy giảm. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi cử động, di chuyển chân trái, cánh tay hoặc bàn tay của họ.

Đột quỵ bán cầu não phải sẽ ảnh hưởng đến khả năng vận động ở nửa trái cơ thể và ngược lại

2. Khó nhận ra khuôn mặt

Sau đột quỵ bán cầu não phải, một số bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc nhận diện khuôn mặt. Nhiều nghiên cứu cho rằng việc tổn thưởng con quay fusiform nằm ở bán cầu não phải có thể khiến bệnh nhân đột quỵ bên phải không nhận diện được khuôn mặt của người thân hoặc bạn bè, điều này có thể khiến cho người nhà bệnh nhân cảm thấy đau lòng.

3. Khó khăn trong nhận thức

Khi đột quỵ xảy ra ở bán cầu não phải, một số bệnh nhân có thể mất khả năng chú ý đến môi trường bên trái của họ. Ví dụ, họ có thể không ăn thức ăn ở bên trái vì họ không chú ý rằng nó ở đó.

Đây là một tình trạng gọi là hemineglect (hội chứng thờ ơ nửa người) - một trong những hội chứng kịch tính nhất trong lâm sàng thần kinh.

4. Mất thị lực ở phía đối diện

Vấn đề tầm nhìn có thể xảy ra sau một cơn đột quỵ ở hai bán cầu não. Khi một cơn đột quỵ ở bên phải của não làm tổn thương vỏ não thị giác, bệnh nhân có thể bị mù ở bên trái - một tình trạng được gọi là hemianopia.

5. Không chấp nhận khuyết tật

Một số bệnh nhân đột quỵ bán cầu não phải sẽ có thái độ từ chối, không chấp nhận tình trạng khiếm khuyết của họ vì đột quỵ đã làm ảnh hưởng đến nhận thức.

Điều này có thể ngăn cản và gây khó khăn bệnh nhân đột quỵ bán cầu não phải trong quá trình điều trị và phục hồi chức năng của họ.

Tâm trạng của bệnh nhân đột quỵ bán cầu não phải có thể thay đổi bất chợt lúc vui, lúc buồn, có khi lại cộc tính và không chấp nhận sự thật.

6. Cảm xúc bộc phát đột ngột

Một số bệnh nhân đột quỵ bán cầu não phải có thể biểu hiện những cảm xúc bộc phát không kiểm soát được như cười hoặc khóc. Tình trạng này còn được gọi là cảm xúc không ổn định.

Ví dụ, bệnh nhân cười khi có một điều gì đó không hài hước hoặc cười về một chuyện buồn.

Tình trạng này xảy ra ở khoảng một nửa số bệnh nhân sau đột quỵ. Tuy nhiên, nó không liên quan đến các rối loạn tâm thần khác như trầm cảm sau đột quỵ.

IV. Phục hồi chức năng cho bệnh nhân đột quỵ bán cầu não phải

Điều trị sau đột quỵ bán cầu não phải bao gồm việc luyện tập phục hồi càng nhiều chức năng càng tốt.

1. Vật lý trị liệu

Thực hành liên tục các bài tập vật lý trị liệu sau đột quỵ bán cầu não phải có thể giúp bệnh nhân cải thiện chức năng vận động của mình. Bệnh nhân bị liệt nửa người bên trái có thể sử dụng cánh tay phải để hỗ trợ cơ thể thông qua các bài tập.

2. Liệu pháp nhận thức

Liệu pháp nhận thức (SLP) có khả năng giúp bệnh nhân đột quỵ bán cầu não phải phục hồi chức năng nói và nhận thức, chẳng hạn như nhận dạng vật thể, có thể giúp điều trị các tình trạng như rối loạn nhịp tim nếu bệnh nhân có bệnh lý tim mạch.

Bệnh nhân có thể lấy lại các chức năng cơ thể thông qua việc tham gia các liệu pháp điều trị sau đột quỵ bán cầu não phải

3. Phục hồi sự chú ý

Đây là một kỹ thuật bù trừ, nó giúp huấn luyện não bộ chú ý đến phía bên trái của cơ thể. Bệnh nhân có thể quay đầu sang bên trái để nâng cao nhận thức về môi trường bên trái đã bị ảnh hưởng sau đột quỵ.

4. Liệu pháp thị lực

Các vấn đề về thị lực sau đột quỵ nên được điều trị với sự trợ giúp của bác sĩ chuyên khoa Mắt. Những lần khác tham gia liệu pháp phục hồi thị lực có thể hữu ích, vì tầm nhìn là yếu tố cần thiết cho việc lái xe và thực hiện các công việc hàng ngày của bạn.

5. Tâm lý trị liệu

Đột quỵ bán cầu não phải sẽ ảnh hưởng đến tính cách của bệnh nhân. Ví dụ, bệnh nhân có thể phủ nhận một vấn đề hoặc tình trạng đang diễn ra. Do đó, cần cho họ học cách chấp nhận và có cái nhìn sự việc đơn giản hơn.

6. Tâm lý học

Khác với tâm lý trị liệu, tâm lý học tập trung vào việc nâng cao cảm xúc tích cực bằng cách khơi gợi những ký ức, những điều tốt đẹp trong tương lai để tìm cảm giác hạnh phúc.