Hotline 24/7
08983-08983

Điều trị viêm ruột thừa không mổ: Hướng đi mới, tiết kiệm

Nhiều nghiên cứu khoa học từ nhiều năm nay có rằng, đối với các trường hợp viêm ruột thừa được nhập viện sớm có thể điều trị bằng phương pháp bảo tồn bằng kháng sinh. Phương pháp này cho kết quả khả quan, tiết kiệm chi phí và tránh biến chứng so với phẫu thuật.

Đây là thông tin được PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải - Trưởng Bộ môn Ngoại, Đại học Y dược TPHCM đề cập đến trong bài báo cáo “Một số vấn đề mới về viêm ruột thừa” tại Hội nghị khoa học kỹ thuật 2020 do Bệnh viện Nhân dân Gia Định tổ chức ngày 27/11.

PGS.TS.BS Nguyễn Văn HảiPGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải - Trưởng Bộ môn Ngoại, Đại học Y dược TPHCM

Nhiều lợi ích cho người bệnh

Một số quan niệm dân gian cho rằng, người có thói quen ăn nhiều trái cây có hạt như ổi, chuối hột... sẽ dễ mắc bệnh viêm ruột thừa. Lập luận này tương đồng với những kinh nghiệm kinh điển trong chẩn đoán viêm ruột thừa do một tắc nghẽn cơ học chặn dòng chất tiết vào trong manh tràng, gây ra khởi phát quá trình viêm.

Tuy nhiên, theo PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải, những nghiên cứu gần đây trên lâm sàng người ta thấy rằng điều này chỉ đúng có 10%. 90% còn lại do nguyên nhân loét ở viêm mạc hay tổn thương nào đó kích ứng quá trình viêm chứ không phải do tắc nghẽn cơ học.

Như vậy nếu không phải do tắc nghẽn cơ học, bệnh nhân tới bệnh viện sớm thì có điều trị nội khoa được không để tránh được cuộc mổ? Đây chính là tiền đề để các nhà ngoại khoa đi tìm câu trả lời và thay đổi phương pháp điều trị kinh điển xưa nay.

Thật ra, phương pháp điều trị kháng sinh cho viêm ruột thừa, đây là phương pháp không phải quá mới. Đến nay, phương pháp này đã được thực hiện khoảng 25 năm qua. Từ năm 1995, các nhà lâm sàng đã có một loạt nghiên cứu điều trị bảo tồn, không mổ cho viêm ruột thừa - tức là điều trị bằng kháng sinh.

“Phương pháp điều trị bằng kháng sinh là bác sĩ sẽ dùng kháng sinh qua đường tĩnh mạch khoảng 2-3 ngày, sau đó sẽ chuyển qua đường uống trong vòng 1 tuần. Bệnh nhân có thể được theo dõi nội trú, không phải mất tiền nằm viện và khá phù hợp với bối cảnh quá tải tại các bệnh viện công ở Việt Nam” - PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải trình bày.

Viêm ruột thừaTrong mọi hoàn cảnh, đội ngũ y tế luôn cố gắng tìm ra những phương pháp điều trị mới để phục vụ bệnh nhân một cách tốt nhất

Hơn nữa, trong các cuộc mổ, dù muốn hay không vẫn luôn xảy ra tỉ lệ biến chứng rất nhỏ. Việc điều trị bằng kháng sinh sẽ tránh được các biến chứng không mong muốn cho bệnh nhân. Phương pháp này xem ra khá phù hợp cho những người không muốn phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa hoặc có các bệnh lý về máu khó đông.

Bệnh viêm ruột thừa là bệnh khá thường gặp ở các bệnh viện đa khoa. Tính riêng bệnh viện Nhân dân Gia Định, mỗi năm có tới hàng ngàn ca được nhập viện, cấp cứu do viêm ruột thừa. Chính vì thế, các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu khá nhanh, chỉ trong thời gian ngắn đã có vài ngàn mẫu. Nếu thực hiện trên quy mô lớn thì số ca lại càng nhiều hơn, càng có dẫn chứng thuyết phục về lâm sàng.

Chính vì thế, các kết quả nghiên cứu đã chứng minh chắc chắn rằng điều trị viêm ruột thừa bằng kháng sinh hoàn toàn khả thi, an toàn và ít biến chứng. Vấn đề tái phát sau điều trị viêm ruột thừa bằng kháng sinh cũng ở mức khá cao, khoảng 12%. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu khá tự tin khẳng định rằng, điều này có thể điều trị bằng kháng sinh lần 2 và kiểm soát được.

Thách thức

Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là phương pháp này khả thi cho mọi đối tượng mắc viêm ruột thừa? Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, đối với những trường hợp viêm ruột thừa cấp, tới bệnh viện trong giai đoạn trễ - đã xảy ra biến chứng, hoại tử một phần hay toàn bộ, áp xê, viêm phúc mạc... thì bắt buộc điều trị phẫu thuật.

Tùy theo tình trạng bệnh và biến chứng, các bác sĩ sẽ chỉ định và tư vấn phương pháp điều trị thích hợp

Điều trị viêm ruột thừa bằng kháng sinh chỉ áp dụng cho các trường hợp chưa có biến chứng. Đây lại là tình trạng xảy ra rất phổ biến tại Việt Nam khi các bệnh nhân đến bệnh viện trong giai đoạn trễ, có trường hợp đe dọa đến tính mạng. Điều này gây nhiều tốn kém về công sức của nhân viên y tế và cả chi phí điều trị khá lớn cho người bệnh.

Việc điều trị kháng sinh cho các trường hợp viêm ruột thừa cũng chỉ nên áp dụng cho đối tượng có vị trí địa lý gần khu vực bệnh viện, có thể theo dõi, tiếp cận được. Người thầy thuốc có thể gọi điện định kỳ để hỏi về bệnh cảnh của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân không thể tiếp cận được dù là qua điện thoại thì việc này có thể xảy ra tái phát, dẫn đến các biến chứng nặng.

Phẫu thuật trong điều trị viêm ruột thừaPhẫu thuật trong điều trị viêm ruột thừa xem ra trở thành quan niệm "bất thành văn" và lựa chọn hàng đầu của nhiều người bệnh

Đây chính là điều vướng phải nhiều sự chưa đồng tình của giới chuyên môn. Hầu hết, các bác sĩ này đều có quan niệm “nhổ cỏ phải diệt tận gốc” và tránh được biến chứng sau này cho bệnh nhân. Tuy nhiên, nếu cân đối giữa các lợi ích và biến chứng, người ta thấy rằng người bệnh sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ phương pháp bảo tồn này.

Tại Việt Nam, rất ít bệnh viện triển khai phương pháp điều trị bảo tồn trên bệnh nhân viêm ruột thừa. Nguyên nhân là do để thực hiện được phương pháp này thì phải xây dựng phác đồ điều trị mới và được Bộ Y tế cấp phép.

Nhiều bệnh viện đang triển khai xây dựng phác đồ, xin phép Sở Y tế và Bộ Y tế phê duyệt phương pháp điều trị viêm ruột thừa không phẫu thuật. Thực tế cho thấy, nếu áp dụng được phương pháp này cho nhóm bệnh nhân bị viêm ruột thừa sớm hoặc có nguyện vọng không phẫu thuật sẽ giúp tiết kiệm công sức và các chi phí y tế khá lớn, nhất là trong bối cảnh tình trạng quá tải và nhiễm khuẩn chéo tại bệnh viện ngày càng lớn.

Khuyến cáo

Việc phát hiện bệnh viêm ruột thừa hiện nay ở ngoài cộng đồng còn khá mù mờ. Ở giai đoạn sớm của bệnh, hầu như người bệnh đều chủ quan hoặc tự cho rằng đây là triệu chứng của các cơn đau vùng vụng cấp tính khác.

Cũng theo PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải, các triệu chứng chìa khóa để bệnh nhân viêm ruột thừa đến bệnh viện là đau bụng vùng quanh hoặc trên rốn, sau đó vài giờ dồn xuống vùng bụng dưới bên phải. Bên cạnh đó, bệnh nhân còn có cảm giác buồn nôn, buồn nôn kèm sốt.

Trong lâm sàng, tuy viêm ruột thừa khá thường gặp nhưng đây lại là thách thức đối với các bác sĩ trong chẩn đoán vì dễ nhầm lẫn với các bệnh khác nên có tâm lý chủ quan. Mặc dù thời nay, chẩn đoán hình ảnh được coi là mắt thần giúp trợ lực cho các bác sĩ nhưng nó vẫn có tỉ lệ sai số nhất định. Việc cung cấp thông tin bệnh lý ban đầu sẽ giúp các bác sĩ có thêm thông tin, loại trừ được các bệnh khác nhanh hơn.

“Khi có các triệu chứng này, bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện khẩn trương để bác sĩ kịp thời xử trí. Đồng thời, bệnh nhân hoặc người nhà cũng cần cung cấp thông tin này cho các sĩ để được chẩn đoán kịp thời, có hướng điều trị thích hợp” - PGS.TS.BS Nguyễn Văn Hải khuyến cáo.

Để phòng tránh viêm ruột thừa, người dân cần tránh các tác nhân gây loét niêm mạc, tắc nghẽn cơ học, tích tụ chất nhầy và chất thải, gây đau dạ dày. Hạn chế sử dụng các chất kích thích, vị nóng, uống nhiều nước và ăn nhiều rau củ... là phương pháp hữu hiệu giúp bạn tránh nguy cơ bị viêm ruột thừa.

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X