Trang chủ

Điều trị viêm mũi dị ứng hiệu quả, những sai lầm cần tránh?

Viêm mũi dị ứng là căn bệnh dai dẳng, hay tái phát gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống, công việc. Vậy đâu là sai lầm thường gặp khiến việc điều trị viêm mũi dị ứng kém hiệu quả?

1. Những sai lầm nào thường gặp trong quá trình điều trị viêm mũi dị ứng? Sai lầm này sẽ đưa đến hậu quả ra sao cho người bệnh, thưa BS?

Viêm mũi dị ứng ngày càng trở nên phổ biến, trước đây ít được quan tâm do thường bị bỏ qua các triệu chứng, song gần đây khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao, nhiều người đã đi khám và nhận diện căn bệnh này rõ ràng hơn. Tuy nhiên, việc điều trị vẫn gặp nhiều khó khăn do:

- Không phòng ngừa hay cho là đã giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với dị nguyên: Bởi sự tồn tại của các dị nguyên trong cơ thể sẽ khiến tình trạng dị ứng có thể tiếp tục xảy ra kể cả khi người bệnh đã được điều trị tích cực bằng các loại thuốc kháng dị ứng. Có nhiều cách khác nhau có thể sử dụng để loại bỏ tác nhân kích thích như rửa mũi, thay đổi môi trường sống, không tiếp xúc với các dị nguyên đã xác định như phấn hoa, lông súc vật, thức ăn gây dị ứng,… Nhưng thực tế thì việc tránh tiếp xúc hoàn toàn với các dị nguyên này là rất khó thực hiện. Nên việc dùng thuốc để kiểm soát tiếp các triệu chứng của bệnh và phòng ngừa tái phát là cần thiết.

- Chỉ đi khám và điều trị viêm mũi dị ứng khi các triệu chứng đã chuyển nặng: Các triệu chứng của viêm mũi dị ứng dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như cảm lạnh dẫn đến việc điều trị chưa đúng cách. Trong khi cảm lạnh chỉ xảy ra trong 5-7 ngày có thể tự khỏi, thì viêm mũi dị ứng các triệu chứng có thể kéo dài hơn, vài tuần, vài tháng, thậm chí là quanh năm.

- Chỉ điều trị viêm mũi dị ứng khi bệnh xảy ra: Điều trị dự phòng sẽ luôn tốt hơn là chỉ can thiệp điều trị khi bệnh dã xảy ra. Vì thế, khi có các yếu tố nguy cơ gây nên tình trạng viêm mũi dị ứng như tiếp xúc với cơ thể như phấn hoa, bụi, lông súc vật, sự thay đổi nhiệt độ theo mùa,… người bị viêm mũi dị ứng có thể sử dụng nhóm thuốc corticoid xịt mũi để dự phòng tình trạng viêm mũi dị ứng xảy ra.

- Tự ý ngưng thuốc khi giảm các triệu chứng: Đây là thói quen thường gặp khiến bệnh hay tái phát, khó điều trị. Khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, điều quan trọng nhất là tuân thủ chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, dược sĩ về liều lượng, thời gian sử dụng, không nên tự ý ngừng sử dụng ngay cả khi triệu chứng đã được cải thiện. Việc điều trị viêm mũi dị ứng cần kiên trì, và nên sử dụng nhóm thuốc corticoid xịt mũi kéo dài để giúp phòng ngừa bệnh tái phát.

Mặc dù viêm mũi dị ứng không nguy hiểm tính mạng nhưng triệu chứng của bệnh có thể khiến bạn mệt mỏi, khó chịu, mất ngủ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí trầm cảm và khó tập trung. Nếu kéo dài còn có thể đưa đến các biến chứng như viêm xoang, viêm họng, đồng mắc hen suyễn, polyp mũi…

TTƯT.BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước - Trưởng khoa Tai mũi họng, BV Thống Nhất (bác sĩ tư vấn)

2. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị viêm mũi dị ứng? Ưu điểm của Corticoid dạng xịt trong điều trị viêm mũi dị ứng?

Những yếu tố gây viêm mũi dị ứng thường “đeo đuổi” người suốt đời. Hiện chưa có cách nào cải tạo cơ địa của người bệnh, nhưng có thể điều trị, kiểm soát triệu chứng. Trong đó, cách tốt nhất để giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng là ngăn ngừa sự tiếp xúc với chất gây dị ứng nhưng khó thực hiện. Ngoài ra, các loại thuốc cũng sẽ giúp việc kiểm soát triệu chứng dị ứng hiệu quả hơn.

Các thuốc sử dụng trong điều trị viêm mũi dị ứng rất đa dạng:

- Nhóm kháng histamine: Những thuốc thuộc nhóm này giúp làm giảm các triệu chứng ngứa mũi, nhảy mũi, sổ mũi, chảy nước mắt nhưng ít có tác dụng đối với nghẹt mũi. Một số thuốc trong nhóm này có tác dụng phụ không mong muốn như gây buồn ngủ. Một số khác có thể làm nhịp tim đập nhanh, ảnh hưởng đến tim mạch, gây khô miệng…

- Nhóm thuốc uống cường giao cảm gây co mạch có tác dụng thông mũi, trị nghẹt mũi tốt. Tuy nhiên, thuốc co mạch dùng tại chỗ không nên dùng kéo dài quá một tuần vì có thể gây viêm mũi do thuốc. Đặc biệt, hết sức thận trọng khi dùng thuốc co mạch ở trẻ em.

- Nhóm thuốc uống kháng sinh được dùng điều trị các nhiễm khuẩn kèm theo hoặc bội nhiễm, cần có bác sĩ chỉ định, không tự ý mua sử dụng.

- Nhóm thuốc nhỏ rửa mũi thường là nước muối sinh lý có thành phần Nacl 0,9% giúp làm sạch, thông thoáng đường thở giúp phòng ngừa bội nhiễm.

- Nhóm thuốc corticoid: Tác dụng chống viêm nhanh chóng làm giảm sưng nề, chảy nước mũi, ngứa mũi và đặc biệt là nghẹt mũi dẫn đến mất mùi - 4 triệu chứng chính của viêm mũi dị ứng. Corticoid có 2 loại chính: dạng uống và dạng xịt. Dạng uống cho tác dụng nhanh, mạnh nhưng hấp thu vào máu gây tác dụng toàn thân nên chỉ được sử dụng theo toa của bác sĩ. Dạng xịt tác động tại mũi là chủ yếu, hấp thu toàn thân thấp vì vậy mang lại hiệu quả trong điều trị viêm mũi dị ứng và có thể dùng lâu dài nhằm dự phòng. Tuy nhiên cũng không được lạm dụng mà phải dùng theo chỉ định của bác sĩ hoặc tư vấn của dược sĩ tại nhà thuốc.

Không như các thuốc nhỏ mũi gây co mạch có hiệu quả ngay sau khi xịt mũi. Các thuốc này có hiệu quả trong vòng 3 ngày sử dụng. Do vậy, người bệnh cần kiên trì sử dụng thuốc corticoid xịt mũi, không nên thấy xịt mũi xong không hết ngạt mũi mà bỏ thuốc.

Corticoid dạng xịt thường được ưu tiên lựa chọn hơn so với Corticoid dạng uống (Ảnh minh họa)

3. Điều gì khiến thuốc Corticoid dạng xịt không cần kê đơn như loại chứa Budesonide được tin dùng? Lưu ý quan trọng sử dụng thuốc Corticoid dạng xịt chứa Budesonide đúng cách?

Hiện, thuốc xịt mũi corticoid đa phần là do bác sĩ kê đơn (Rx), chỉ một số ít được phân loại OTC (không kê đơn). Sản phẩm được phân vào nhóm hàng không kê đơn dựa trên nhiều yếu tố như thuốc có khoảng liều dùng rộng, khá an toàn cho các nhóm tuổi. Trong đó Corticoid xịt mũi chứa Budesonide được xếp vào nhóm hàng không cần kê đơn, khi vào mũi tồn tại theo 2 dạng là Budesonide thường (tự do) và Budesonide ester hóa. Cụ thể, khi xịt vào mũi, Budesonide tự do sẽ đem lại tác dụng ngay tại chỗ, còn Budesonide ester hóa sẽ nằm trong niêm mạc mũi và phóng thích ra Budesonide từ từ. Điều này giúp nồng độ Budesonide tại mũi luôn ổn định.

Chính vì vậy, các bác sĩ thường khuyên bệnh nhân có thể sử dụng Budesonide 1 lần/ngày vào buổi sáng để thuốc phóng thích ra từ từ và kéo dài suốt 24 giờ, giúp bệnh nhân không cần phải xịt nhiều lần. Một số trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nên xịt thuốc 2 lần/ngày, chẳng hạn như trong trường hợp quá nhiều polyp.

Cho đến nay, thuốc corticoid dạng xịt chứa Budesonide là sự lựa chọn của nhiều người để giải quyết hiệu quả các triệu chứng của viêm mũi dị ứng, ngay cả trường hợp “cố chấp”, bị dai dẳng, khá an toàn ngay cả khi sử dụng lâu dài. Bởi mục tiêu điều trị viêm mũi dị ứng là giảm các triệu chứng xuống mức tối thiểu và lựa chọn các thuốc vừa hiệu quả vừa ít có tác dụng phụ độc hại, tuy nhiên vẫn nên có ý kiến của các BS chuyên khoa tai mũi họng hoặc dược sĩ nhà thuốc.

Trước khi dùng thuốc xịt mũi chứa corticoid như lọai chứa Budesonide người bệnh cần lưu ý:

- Đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng.

- Lắc đều trước khi sử dụng.

- Vệ sinh sạch mũi. Giữ cho đầu thẳng đứng, đưa đầu xịt vào trong cánh mũi, tay còn lại giữ chặt cánh mũi còn lại, bấm nút, hít thở sâu để luồng hơi thẩm thấu nhanh. Thực hiện tương tự đối với bên còn lại.

- Nên bắt đầu điều trị viêm mũi dị ứng theo mùa trước khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.

Corticoid dạng xịt chứa Budesonide là sự lựa chọn đầu tay của nhiều người bệnh viêm mũi dị ứng (Ảnh minh họa)

4. Rửa mũi, xông mũi ở những người viêm mũi dị ứng nên áp dụng sao cho đúng và hiệu quả? Chế độ dinh dưỡng cho những người viêm mũi dị ứng?

Khi bị viêm viêm mũi dị ứng có thể xông mũi bằng nước ấm, nước muối hoặc nước có pha một chút tinh dầu bạc hà giúp thông mũi. Ngoài ra, người bệnh nên rửa mũi bằng nước muối sinh lý 1 - 2 lần/ngày để làm sạch hốc mũi, giảm sưng viêm và giúp hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng hiệu quả.

Một số người bị viêm mũi dị ứng cũng bị dị ứng thực phẩm. Vì vậy, nếu bạn dị ứng với bất kỳ thực phẩm nào, hãy loại nó khỏi chế độ ăn uống của mình.

5. Những nguyên tắc cần nhớ trong điều trị viêm mũi dị ứng để đảm bảo hiệu quả, an toàn?

Viêm mũi dị ứng hay tái phát, dai dẳng, vì vậy để đạt hiệu quả điều trị, người bệnh cần lưu ý:

1. Tránh tiếp xúc với dị nguyên

Các biện pháp nhằm giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với dị nguyên gây dị ứng bao gồm:

- Giữ nhà cửa khô ráo sạch sẽ, thoáng khí, hút bụi thường xuyên. Giặt giũ ga giường và phơi nắng để loại bỏ nấm mốc và con mạt nhà.

- Giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh đặc biệt là khu vực vùng cổ, ngực và mũi. Không nên tắm nước lạnh.

- Bỏ hút thuốc lá, thuốc lào.

- Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với khói bụi ô nhiễm.

- Không nên nuôi thú cưng. Nếu có sở thích nuôi thú cưng thì cần lưu ý, không để chúng sinh hoạt trong nhà, không ôm hôn hoặc đeo khẩu trang khi tiếp xúc với chúng.

Để giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng là để ngăn ngừa sự tiếp xúc với chất gây dị ứng (Ảnh minh họa)