Đây là khía cạnh được đặt ra trong bài báo cáo “Chẩn đoán và điều trị đợt cấp viêm khớp gout ở người cao tuổi” của TS.BS Cao Thanh Ngọc - Phó Chủ tịch Liên Chi Hội Lão khoa TPHCM tại hội nghị khoa học thường niên năm 2022 của Liên chi hội Lão khoa TPHCM.

Để nâng cao hiệu quả điều trị gout, tránh tái phát cho bệnh nhân, cần tuân thủ 5 nguyên tắc. Thứ nhất là điều trị liên tục, lâu dài. Thứ hai là điều trị viêm khớp gout cấp. Thứ ba là dự phòng viêm khớp gout cấp. Thứ tư và điều trị biến chứng. Và cuối cùng là kiểm soát bệnh lý đi kèm.

Song trong thực tế rất khó đáp ứng toàn diện được cả 5 nguyên tắc, bởi nhiều yếu tố, trong đó có việc bệnh nhân ngưng tuân thủ sau khi điều trị viêm khớp gout cấp.

Trong phần báo cáo này, Phó Chủ tịch Liên Chi Hội Lão khoa TPHCM tập trung chủ yếu vào vấn đề chẩn đoán và điều trị viêm khớp gout cấp. Đặc điểm cơn đau cấp đó là đỏ da vùng khớp đau, không chạm hoặc ấn vào khớp được vì đau, khó đi/ khó vận động bình thường ở khớp đau.

Về chẩn đoán, nếu trước đây có nhiều tiêu chuẩn thì hiện nay bác sĩ thường sử dụng ACR/EULAR 2015 vì độ nhạy, độ đặc hiệu cao, cải thiện được giá trị và tăng mức độ chẩn đoán chính xác, sớm hơn.

Theo TS.BS Cao Thanh Ngọc, để điều trị cơn viêm khớp gout cấp có 4 lựa chọn. Trong đó, Colchicine là loại thuốc cổ điển trong điều trị viêm khớp gout cấp, có hiệu quả khi sử dụng sớm trong vòng 36 giờ kể từ khi khởi phát, đặc biệt là 24 giờ đầu.

Tuy nhiên, cần lưu ý không lựa chọn nếu bệnh nhân đã được dự phòng bằng Colchicine hoặc được điều trị đợt cấp bằng Colchicine trong vòng 14 ngày. Colchicine đường tĩnh mạch có độc tính cao nên khuyến cáo hiện nay là dùng đường uống và liều thấp.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, Colchicine liều thấp đủ hiệu quả giảm đau trong vòng 24 giờ sau khi khởi phát triệu chứng viêm khớp gout cấp. Bên cạnh đó, bệnh nhân gout sử dụng Colchicine có tỷ lệ nhồi máu cơ tim thấp hơn và có xu hướng giảm tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân so với bệnh nhân không dùng Colchicine.

Ngoài ra, còn có Glucocorticoid có đường uống và tiêm nội khớp. Glucocorticoid đường uống thường được chỉ định nếu bệnh nhân không dung nạp với NSAIDs hoặc gout kháng trị. Tuy nhiên, bác sĩ cơ xương khớp cũng rất hạn chế khi kê toa vì khi sử dụng bệnh nhân cảm thấy giảm đau tốt nên thường bỏ qua việc tái khám. Hơn nữa, cần thận trọng ở bệnh nhân có suy tim sung huyết, đái tháo đường, tăng huyết áp, trào ngược dạ dày thực quản.

Một loại thuốc khác được TS.BS Cao Thanh Ngọc đó là ức chế IL-1, loại thuốc này có tác dụng giảm triệu chứng đau trong viêm khớp gout cấp, đạt hiệu quả nhanh chóng sau khi sử dụng, thường được chỉ định ở bệnh nhân không đáp ứng với các điều trị cổ điển hoặc có chống chỉ định với NSAIDs, Colcichine hoặc Glucocorticoid, đạt hiệu quả và tương đối an toàn đối với bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp, suy thận. Tuy nhiên, hiện nay loại thuốc này tương đối mới, chưa có ở Việt Nam và chống chỉ định với bệnh nhân có tình trạng nhiễm trùng.

TS.BS Cao Thanh Ngọc cho rằng, cho đến nay NSAIDs là một trong những lựa chọn đầu tay hiện nay trong điều trị viêm khớp gout cấp. NSAIDs cũng có thể sử dụng liều thấp với mục đích dự phòng viêm khớp gout cấp.

Trong nhóm NSAIDs, hiện nay có Etoricoxib (nhóm ức chế chọn lọc COX-2) gây ấn tượng mạnh. Khi so sánh với Indomethacin, Etoricoxib có hiệu quả cải thiện triệu chứng tương tự, tính an toàn và khả năng dung nạp tốt hơn. Hơn nữa, Etoricoxib giảm 56% biến cố trên đường tiêu hóa so với NSAIDs không chọn lọc.

Cuối cùng, TS.BS Cao Thanh Ngọc khuyến cáo, khi bệnh nhân viêm khớp gout cấp cần được điều trị sớm nhất có thể, bao gồm 2 quá trình song song, đó là kiểm soát đau và điều trị đặc hiệu viêm khớp gout cấp.

Việc lựa chọn loại thuốc, đường dùng, đơn trị liệu hay phối hợp phù thuộc vào đánh giá mức độ nặng, số khớp ảnh hưởng, chi phí điều trị, bệnh lý đi kèm, tương tác thuốc và cân nhắc lợi ích - nguy cơ. Đồng thời, cân nhắc khởi đầu thuốc hạ acid uric ngay khi bệnh nhân đang có viêm khớp gout cấp.

Phương Nguyên - ảnh Viết Hưởng