1. Sau Tết, vì sao mụn nổi ồ ạt?

Tết - mùa của lễ hội với những món ăn, thức uống cực hấp dẫn: bánh mứt, nước ngọt, các loại hạt thập cẩm… Thế rồi, sau Tết thì không ít người phải “hoảng hồn” vì sự bùng nổ của những vị khách không mời đó là mụn. Đâu là nguyên nhân khiến mụn bùng nổ như vậy ạ, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Dịp Tết đến xuân về là thời gian chúng ta có nhiều buổi họp mặt, buổi tiệc, buổi gặp gỡ với gia đình, bạn bè, người thân,… Trong những buổi tiệc sẽ có rất nhiều món ăn hấp dẫn. Những món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét thường có lượng tinh bột rất cao; nước uống có gas sẽ có chỉ số đường cao; thức uống có cồn như rượu, bia; một số loại hạt như hạt bí, hạt óc chó,…

Khi chúng ta đưa một lượng lớn những sản phẩm này vào trong cơ thể sẽ làm cơ thể sản sinh nội tiết tố insulin và những yếu tố tăng trưởng nhóm insulin. Sự gia tăng của những chất này trong cơ thể sẽ làm tăng sinh nồng độ của nội tiết tố androgen. Đây là nội tiết tố làm da tăng bã nhờn nhiều hơn khiến da dễ bít tắc chân lông và sinh nhân mụn.

Khi đi chơi xuân, thăm gia đình người thân, bạn bè các bạn nữ đều muốn mình trở nên thật xinh xắn, tươi tắn nên thường trang điểm. Nhưng một số bạn trang điểm dày, nhiều lớp và giữ lớp trang điểm từ sáng đến tối. Đôi khi về nhà trễ, vì quá mệt nên đi ngủ ngay mà lơ là việc làm sạch da. Giữ lớp trang điểm quá lâu cũng như không làm sạch da đúng cách và đầy đủ sẽ khiến da chúng ta bít tắc chân lông, là nguyên nhân sinh ra mụn trứng cá.

Tết là lúc chúng ta được thư giãn, không phải đi làm do đó chúng ta sẽ tận dụng, tranh thủ mọi thời gian để đi chơi, đi tiệc, gặp bạn bè và thức khuya. Đôi khi sẽ thức đến sáng và hôm sau ngủ bù. Chính những chế độ sinh hoạt không hợp lý sẽ làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, làm da dễ bị xỉn màu, khô, mụn. Từ đó làm cho các nốt mụn khó điều trị, thậm chí tình trạng thâm sẽ kéo dài hơn.

2. Xử lý mụn như thế nào để vừa đẹp vừa an toàn?

Vậy chúng ta cần làm gì “xử lý” mụn vừa khoa học, vừa an toàn ạ?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Khi chúng ta nổi mụn sẽ rất lo lắng. Nếu chúng ta thấy xuất hiện một vài nốt mụn thì cần phải xem lại chế độ sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng.

Về chế độ dinh dưỡng:

- Hạn chế những thực phẩm tinh bột nhiều, chứa chỉ số đường cao như nước ngọt, thức uống có gas, thức uống có cồn, rượu bia.

- Những sản phẩm chiên xào dầu mỡ.

- Một số loại hạt như hạt bí, hạt óc chó có hàm lượng omega-6 rất cao. Nếu chúng ta sử dụng, hấp thụ những hạt này quá nhiều sẽ vô tình làm cho tình trạng mụn trứng cá trở nên trầm trọng hơn.

- Nên ăn uống điều độ, bổ sung nhiều loại rau xanh, trái cây, vitamin, uống đủ nước (2 - 3 lít/ngày).

Về chế độ sinh hoạt:

- Cố gắng sắp xếp lịch trình vui chơi phù hợp. Dành thời gian cho gia đình, bạn bè tuy nhiên nên cố gắng ngủ sớm, ngủ đủ giấc. Đi chơi sớm hơn một chút, vì khi nắng sớm cường độ tia UV sẽ thấp hơn buổi trưa.

- Dù bận hay mệt như thế nào vẫn phải làm sạch da. Đảm bảo chăm sóc da đầy đủ. Duy trì chăm sóc da tối thiểu 3 bước: làm sạch, dưỡng ẩm, chống nắng.

- Làm sạch da bằng cách tẩy trang và rửa mặt. Đối với những bạn da mụn có thể sử dụng sản phẩm sữa rửa mặt chứa axit salicylic hoặc BHA, AHA sẽ làm giảm lượng dầu nhờn bài tiết dư thừa trên bề mặt da.

- Ngoài ra cần lưu ý, trong dịp Tết thời tiết sẽ hanh khô, thiếu độ ẩm nên chúng ta phải cấp ẩm cho da. Để da có độ căng, mềm, mượt, khi trang điểm sẽ đẹp hơn, da sáng bóng hơn.

- Khi du xuân bắt buộc phải chống nắng. Nếu không chống nắng da sẽ rất dễ bị lão hóa. Thậm chí sau khi đi chơi Tết da sẽ sạm, nám nhiều hơn, những nốt mụn sẽ thâm lâu và khó hết hơn.

3. Trị thâm hiệu quả sao cho đúng cách?

Nhiều chị em khi vui xuân không ít lần phải tiếp xúc dưới ánh nắng mặt trời khiến các vết thâm nám cũng kéo đến ồ ạt. Thâm mụn lại là một “kẻ cứng đầu”, khó đuổi đi, làm sao để trị thâm hiệu quả, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Thâm mụn là tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Nghĩa là sau khi chúng ta đã có nốt mụn, nốt mụn đó đã hết và tiêu nhân, tiêu cồi thì trên da sẽ có sự thay đổi về màu sắc.

Một số trường hợp da “lành” khi hết mụn sẽ không để lại dấu vết. Tuy nhiên đối với những bạn chăm sóc da, điều trị không đúng cách hoặc có cơ địa phản ứng viêm dưới da nhiều sau khi nốt mụn hết sẽ để lại tình trạng da hơi đỏ, gọi là mụn thâm đỏ. Khi đó dưới da vẫn đang diễn ra một quá trình phản ứng viêm.

Trường hợp tăng sắc tố, sau khi mụn hết và có những đốm nâu trên bề mặt da. Đầu tiên chúng ta cần lưu ý phải chống nắng và tránh nắng. Sử dụng các sản phẩm điều trị để giảm viêm, giảm tình trạng tăng sắc tố như một số hoạt chất AHA, BHA, retinoic axit, axit kojic, arbutin. Là những chất có khả năng làm trắng sáng. Da thâm mụn là do trước đó bị mụn nên hãy cố gắng không để xuất hiện những nốt mụn mới.

Nếu đã thực hiện rất nhiều cách như bôi, thoa mà vẫn chưa giải quyết được tình trạng mụn thâm, khi đó các bạn cần đến những cơ sở da liễu uy tín để bác sĩ thăm khám và đề ra những chỉ định điều trị như điều trị với laser, điều trị sắc tố hoặc phương pháp laser fractional để cải thiện tình trạng tăng sắc tố hoặc thâm mụn.

4. Nên lưu ý gì để mụn và thâm không tiếp tục tấn công?

Sau Tết, mọi người tất bật trở lại với những công việc, nếp sống thường ngày. Vậy chị em cần tránh những sai lầm nào để mụn và thâm không tiếp tục tấn công ạ?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Sau khi hết Tết, chúng ta quay lại cuộc sống bình thường sẽ đối mặt với rất nhiều deadline. Đôi khi chúng ta sẽ cảm thấy áp lực cũng như năm mới có rất nhiều mục tiêu đề ra.

- Nên cố gắng cân bằng chế độ sinh hoạt. Bởi vì trong Tết chúng ta đã ngủ không đủ nên ra Tết cố gắng sắp xếp lịch sinh hoạt thật phù hợp.

- Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý.

- Giữ thói quen chăm sóc da tốt với ba bước như bác sĩ đã chia sẻ.

5. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mụn nặng hơn là gì?

Nhiều người khi thấy mụn bất ngờ tấn công ồ ạt thì lo lắng tột độ, dẫn đến việc càng cố trị mụn thì mặt lại càng tan hoang. BS có thể chỉ ra một vài điều tối kỵ mà chúng ta không nên làm khi trị mụn không ạ?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Đôi khi chúng ta nghĩ rằng một bạn có tình trạng viêm nặng hơn mình sẽ bị sẹo nhưng mình không bị mụn nặng như vậy mà vẫn bị có thể bị sẹo rỗ hoặc thâm mụn rất lâu. Vì một làn da có nguy cơ dễ bị mụn thâm hoặc sẹo sau mụn là do:

- Chịu tác động của gen (yếu tố di truyền)

- Do loại da: Đối với những bạn có làn da sậm màu, tiếp da càng lớn (khoảng IV, V theo phân loại da fitzpatrick) càng dễ bị thâm sau mụn hơn.

- Do soi gương và thường xuyên lấy tay sờ, chạm lên nốt mụn sẽ làm tình trạng mụn nặng nề hơn.

- Một số bạn nặn mụn nhưng không nặn hết nhân làm các phản ứng viêm dưới da càng lan rộng và gây tình trạng tổn thương xung quanh da nặng nề hơn khiến da bị mụn viêm và khó điều trị hơn.

- Một số bạn khi thấy mụn không hết đã tìm đến các phương thức điều trị không chính thống như sử dụng các loại kem có chứa hoạt chất corticoid hoặc sản phẩm chứa chì, thủy ngân. Giai đoạn đầu có thể da sẽ hết mụn, căng bóng, trắng hồng. Nhưng sau đó da sẽ bị những tai biến do corticoid như: mụn nặng nề hơn, tình trạng mụn viêm chiếm ưu thế, xảy ra hiện tượng teo da, giãn mạch hoặc sạm nám. Khi đó việc điều trị sẽ trở nên khó khăn rất nhiều.

6. Xử lý mụn thâm tại nhà đúng cách và trường hợp nào cần đến bệnh viện?

Trường hợp nào chúng ta có thể tự “xử lý” mụn thâm tại nhà và trường hợp nào cần sự giúp đỡ của các chuyên gia da liễu ạ?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Nếu chỉ là tình trạng bít tắc lỗ chân lông thì khi đó da sẽ xuất hiện mụn dưới dạng nhân hoặc cồi mụn trứng cá đóng hoặc mở. Khi chúng ta dùng tay sờ lên nốt mụn hoặc nặn mụn không đúng cách, chăm sóc da không đúng cách mụn có thể tiến triển thành sưng viêm, nặng hơn là nang nốt cục bên dưới da.

Trường hợp ở giai đoạn nhẹ (chỉ có nhân mụn, cồi mụn) chúng ta có thể sử dụng các sản phẩm sữa rửa mặt hoặc những sản phẩm bôi thoa chứa hoặt chất có tác dụng tiêu sần, giảm bài tiết bã nhờn, làm khô nhân mụn như: AHA, BHA, axit salicylic hoặc những hoạt chất chứa retinol, adapalene.

Nếu đã sử dụng các phương pháp này hoặc đã có chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý nhưng tình trạng mụn vẫn chưa cải thiện hoặc mụn thâm dai dẳng, khi đó chúng ta nên đến khám tại các cơ sở có bác sĩ da liễu uy tín để bác sĩ chẩn đoán đúng giai đoạn của mụn cũng như mức độ nặng của bệnh và từ đó có phương pháp, phác đồ điều trị phù hợp.

7. Cách điều trị mụn hiệu quả, an toàn cho sức khỏe?

Trị mụn không phải là chuyện một sớm một chiều. BS có lời khuyên nào gửi đến quý khán thính giả để họ yên tâm hơn trong công cuộc “đánh đuổi” những kẻ không mời này ạ?

ThS.BS Nguyễn Phương Thảo trả lời: Hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm mụn trứng cá. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý:

- Quá trình điều trị mụn là quá trình đỏi hỏi sự kiên nhẫn của người bệnh. Trong quá trình đó, không được nôn nóng, cũng đừng lo lắng, căng thẳng. Khi chúng ta lo lắng, căng thẳng sẽ sản sinh ra nội tiết tố làm tăng đáp ứng viêm của cơ thể và làm mụn dễ dàng chuyển từ nhân mụn sang mụn viêm.

- Để không ngại và có thể tự tin giao tiếp với mọi người đôi khi chúng ta sẽ trang điểm, che khuyết điểm nhiều. Đây là sai lầm cần tránh.

- Không sử dụng những sản phẩm không rõ nguồn gốc bôi, thoa lên mụn sẽ khiến trình trạng trở nên nặng nề hơn.

- Khi xuất hiện những nốt mụn đầu tiên đến khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để bác sĩ đánh giá đúng tình trạng, kê toa thuốc phù hợp. Nếu ở giai đoạn đầu, sử dụng thuốc thoa và sửa rửa mặt phù hợp đã có thể hoàn toàn điều trị mụn.