PGS.TS.BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, hiện là Trưởng Đơn vị điều trị COVID-19, Bệnh viện Nhi đồng 1 đã giải đáp các thắc mắc thường gặp liên quan vắc xin ngừa COVID-19 cho trẻ 5-11 tuổi, để giúp các bậc phụ huynh có góc nhìn toàn diện về vấn đề này và đưa ra sự lựa chọn tốt nhất.

1. Vắc xin nào hiện nay được các nước chích ngừa cho trẻ từ 5-11 tuổi?

Đến hiện nay CDC, FDA và WHO chỉ khuyến cáo Pfizer-BioNTech COVID-19 cho lứa tuổi này. Vắc xin này được nhiều nước cấp phép chích ngừa cho trẻ từ 5-11 tuổi như Mỹ, Anh, châu Âu, Úc, Philippines, Singapore…

Ngoài ra còn vắc xin nào dùng cho tuổi này không? vắc xin bất hoạt Sinovac của Trung Quốc dùng cho trẻ từ 3 tuổi đã dùng tại Trung Quốc và một số nước ở Châu Mỹ La Tinh, Indonesia. Cuba và Nicaragua tiêm ngừa vắc xin Soberana cho trẻ từ 2 tuổi do Cuba sản xuất. Các vắc xin khác đang tiến hành nghiên cứu.

Theo PGS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, để giúp trẻ hòa nhập trở lại, cho trẻ có một môi trường phát triển, học tập, sinh hoạt của nhà trường và cộng đồng, chúng ta cần tiêm chủng cho trẻ.

2. Vắc xin cho trẻ 5-11 tuổi của Pfizer - BioNTech của người lớn, trẻ em khác nhau không?

Pfizer - BioNTech của người lớn, trẻ em đều là vắc xin mRNA, bản chất giống nhau. Khác nhau về lượng thuốc 10 mcg trong khi trẻ lớn và người lớn 30 mcg. Để an toàn và hiệu quả vắc xin cho tuổi này chai màu cam, kim tiêm nhỏ hơn, thể tích là 0,2 ml mỗi lần tiêm.

Câu hỏi đặt ra, có thể dùng vắc xin Pfizer- BioNTech người lớn chích cho trẻ không? Có thể, Đan Mạch là nước dùng vắc xin Pfizer - BioNTech của người lớn chích cho tuổi này, tất nhiên hàm lượng bằng 1/3 người lớn.

3. Vắc xin cho tuổi này có an toàn không?

Nghiên cứu được đăng trên The New England Journal of Medicine cho thấy vắc xin an toàn, hiệu quả, và có tính sinh miễn dịch cao ở lứa tuổi này như người lớn.

Một số tác dụng sau tiêm: đau chỗ tiêm (71-74%), sốt (8,3%), mệt mỏi (0,9%), đau đầu (0,3%), đau cơ (0,1%) các phản ứng này hết sau 2-3 ngày. Cho đến nay chưa ghi nhận báo cáo nào về viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim sau chủng ngừa cho tuổi này. Dù được ghi nhận ở trẻ từ 12 tuổi trở lên.

Vắc xin có gây vô sinh không? Các nghiên cứu vẫn đang tiến hành, và cần 1 nghiên cứu theo dõi lâu dài. Tuy vậy giữa nguy cơ của nhiễm SARS-CoV-2 và lợi tích của vắc xin, nhất là cho phụ nữ mang thai, hầu hết các nhà khoa học khuyến cáo chủng ngừa vắc xin. Cho đến nay không có một bằng chứng khoa học kết luận nào vắc xin gây vô sinh ở cả nam và nữ. Nghiên cứu của Amelia K Wesselink và cộng sự đăng trên American Journal of Epidemiology, ngày 20/1/2022 cho thấy nhiễm SARS-CoV-2 ở nữ không ảnh hưởng trên khả năng sinh sản, nhưng giảm thoáng qua khả năng sinh sản ở nam; trong khi vắc xin không ảnh hưởng trên khả năng sinh sản của cả nam và nữ.

4. Trẻ có thể bị phản vệ sau chích ngừa không?

Nghiên cứu ban đầu không ghi nhận trẻ nào ở nhóm tuổi này xảy ra phản vệ. Tuy vậy, phản vệ hoàn toàn có thể, đây là biến chứng sớm, xảy ra ngay sau chích ngừa và có thể tử vong ở tất cả các loại vắc xin COVID-19 và cả vaccine của vi khuẩn, virus khác. Phản vệ là biến chứng phòng ngừa và điều trị được bằng cách chuẩn bị tốt, tập huấn chẩn đoán và xử trí phản vệ tốt. Theo dõi tốt 15-30 phút sau khi tiêm. Như chúng ta thấy không có báo cáo trường hợp nào chích ngừa tại các bệnh viện lớn tử vong dù phản vệ vẫn có.

5. Trẻ từ 5-11 tuổi tỷ lệ mắc COVID-19 có nhiều không, nặng không? Liệu có hậu quả gì lâu dài lớn hơn so với chủng ngừa?

Trên 80% trẻ mắc COVID-19 là nhẹ hay không triệu chứng. Tính đến cuối tháng 12/2021, tỷ lệ trẻ 5-11 tuổi trên tổng số trẻ cần nhập viện tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 là 23,9%. Ở lứa tuổi này 36,2% có bệnh nền và 20% nặng và nguy kịch. Tỷ lệ mắc của trẻ em gia tăng gần đây ở một số nước và gia tăng tỷ lệ nhập viện của tuổi này.

Trẻ không được đến trường vì chưa chích ngừa, vì sợ mắc bệnh, sợ bệnh nặng, sợ lây cho các thành viên khác trong gia đình nhất là trong gia đình có người già, có người có bệnh nền… sẽ ảnh hưởng rất lớn đến phát triển tâm lý, thể chất và hội nhập của trẻ.

Về vấn đề hậu COVID-19, 65,4% hội chứng viêm đa hệ thống liên quan COVID-19 (mà xảy ra 2-6 tuần sau nhiễm SARS-CoV-2, dù có hay không có triệu chứng) ở trẻ em ở lứa tuổi này. Đây là hội chứng nặng, có thể tử vong (khoảng 2%) và có thể có di chứng về sau trên chức năng tim và dãn mạch vành. Hậu COVID-19 có thể ảnh hưởng lên tâm lý, khả năng học tập và sinh hoạt của trẻ.

Gần đây, khi trẻ 12-17 tuổi đã được chủng ngừa, khoa COVID-19 của Bệnh viện Nhi đồng 1 không còn nhận trẻ nào tuổi này đã chủng ngừa nhập vào khoa. Để giúp trẻ hòa nhập trở lại, cho trẻ có một môi trường phát triển, học tập, sinh hoạt của nhà trường và cộng đồng, chúng ta cần tiêm chủng cho trẻ.