Vách ngăn mũi hình hành như thế nào?

Đầu tiên, xin BS cho biết vách ngăn mũi ở vị trí nào, có chức năng gì?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Các bạn có thể dễ dàng nhận thấy mũi của mình có 2 bên, 1 bên là mũi phải và 1 bên mũi trái, ở giữa sẽ có 1 vách chia mũi làm 2 hố mũi riêng đó chính là vách ngăn.

Vách ngăn này được hình thành không chỉ 1 vách liên tục mà là 3 mảnh chính ghép lại (ngòa ra còn một số mảnh phụ khác). Một là phía trước là sụn tứ giác; phía sau và trên là mảnh đứng của xương sàng; phía dưới và phía sau, trước là xương lưỡi cày.

Vì nguồn gốc của vách ngăn là do 3 mảnh nhau hợp lại với nhau, giống như xương sọ của mình cũng là do nhiều xương phát triển rồi hợp lại để trở thành hộp sọ. Chính vì cái hợp lại như vậy nó cũng gây nên rắc rối cho chúng ta.

Vách ngăn sẽ quyết định chia hốc mũi làm 2 phần và làm ảnh hưởng phân chia về mặt thẩm mỹ, hô hấp,…

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết vẹo vách ngăn mũi?

Vách ngăn mũi có thể bị vẹo do những nguyên nhân gì ạ?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Cơ bản có 2 nguyên nhân chính:

Thứ nhất, do bị chấn thương ở mũi từ nhỏ hoặc khi lớn, hay một chấn thương mạnh gây tác động vách ngăn mũi.

Thứ 2, bản thân vách ngăn mũi vì hợp bởi 3 mảnh khác nhau nên sẽ có tác động làm đẩy nhau, do mảnh nào cũng muốn phát triển, từ đó sẽ tạo thành mào vách ngăn, gai vách ngăn hoặc vẹo vách ngăn.

Có dấu hiệu nào gợi ý cho một người biết mình bị vẹo vách ngăn mũi không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Đơn giản là chúng ta có thể lấy ngón tay trỏ hoặc ngón tay út của mình nhưng nhớ vệ sinh và chạm nhẹ vào trong hốc mũi, chúng ta sẽ thấy bên nào lồi lên tức là bên đó kẹt, bên kia thì không. Đây chính là dấu hiệu chúng ta dễ cảm nhận nhất.

Thứ 2, khi chúng ta bị nghẹt mũi cũng là dấu hiệu nghĩ đến vẹo vách ngăn, nhưng nói chung đối với trường hợp này cần đi khám bác sĩ xem nguyên nhân do đâu, vì nghẹt mũi cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác chứ không chỉ vẹo vách ngăn.

Nghẹt mũi có thể là dấu hiệu của vẹo vách ngăn mũi

Cách điều trị vẹo vách ngăn mũi?

Xin BS cho biết hiện nay có những phương pháp nào điều trị vẹo vách ngăn mũi?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Nếu chúng ta bị vẹo vách ngăn bệnh lý, nghĩa là các bác sĩ đã chẩn đoán cần phải phẫu thuật thì nếu như vách ngăn chỉ có 1 gai có thể đục lấy bỏ gai đó, phẫu thuật này tương đối nhẹ nhàng.

Nếu toàn bộ vách ngăn bị vẹo qua 1 bên thì nhất định phải mổ lấy ruột của vách ngăn đi. Đối với trường hợp này có thể mổ kinh điển bằng phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn bằng đèn như các bác sĩ Tai mũi họng hay đeo hoặc chỉnh lại vách ngăn bằng nội soi.

Ngoài ra, còn một phương pháp tương đối mới đó là chỉnh hình những gai, những mào vách ngăn nhỏ bằng dụng cụ chuyên dụng để vách ngăn bằng lại, điều này tùy theo bác sĩ sẽ quyết định phương pháp nào tốt nhất cho bệnh nhân.

Khi có chỉ định phẫu thuật bệnh nhân nên thực hiện để tránh gây biến chứng

Vẹo vách ngăn mũi khi nào cần đi khám và điều trị?

Vẹo vách ngăn mũi khi nào cần điều trị? Nếu không điều trị có thể dẫn đến những biến chứng gì, thưa BS?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Vẹo vách ngăn có 2 loại: một là vẹo vách ngăn sinh lý, trường hợp này mặc dù hơi vẹo 1 chút do 3 mảnh hợp lại nhưng không gây ảnh hưởng đến cơ thể.

Còn nếu vẹo vách ngăn đã gây tình trạng nhức đầu cho người bệnh, nghẹt mũi và nguyên nhân gây mũi xoang thì gọi là vẹo vách ngăn bệnh lý. Lúc này bệnh nhân cần phải được phẫu thuật chỉnh hình để vách ngăn thẳng lại tương đối so với ban đầu.

Nếu không điều trị thì sớm muộn cũng dẫn đến nhức đầu nhiều hơn, nghẹt mũi và viêm mũi xoang. Trong khi đó, điều trị viêm mũi xoang sẽ rất rắc rối hơn so với 1 vách ngăn bị vẹo.

Người bị vẹo vách ngăn mũi nhưng chưa có chỉ định phẫu thuật cần lưu ý gì trong việc vệ sinh mũi hằng ngày ạ?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Đối với vẹo vách ngăn có vẹo vách ngăn sinh lý nghĩa là không có chỉ định, còn vẹo vách ngăn bệnh lý nghĩa là có thể có chỉ định.

Tuy nhiên, trong việc có chỉ định và việc phải mổ để giải quyết thật tốt cũng có trường hợp chúng ta chần chừ. Nếu như hệ thống mũi xoang còn tốt mà vách ngăn có chỉ định nhưng không đến mức độ nguy hiểm thì chúng ta nên giữ gìn vệ sinh mũi xoang bằng: rửa mũi, đeo khẩu trang khi đi đường… để ít có tác nhân bên ngoài tràn vào hốc mũi, giảm thiểu phần nào viêm mũi xoang, và chần chừ được thời gian mổ.

Nguyên nhân gây nghẹt mũi 1 bên?

Theo BS, trường hợp đêm nằm ngủ bị nghẹt mũi (1 bên hoặc luân phiên) nhưng ban ngày không bị nghẹt mũi thì thường do nguyên nhân gì?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Trường hợp này chúng ta phải nghĩ rằng có khả năng mình đã bị viêm mũi xoang. Vì về nguyên tắc mũi của chúng ta cứ bên mũi phải nở to ra thì bên mũi trái sẽ thu nhỏ lại và luân chuyển bên phải bên trái, gọi là chu kỳ mũi.

Khi chúng ta bị viêm mũi xoang tức là cuống mũi có thể to hơn bình thường và kết hợp với chu kỳ mũi sẽ làm bệnh nhân bị nghẹt, và có triệu chứng nghẹt mũi luân phiên, tức là báo hiệu cho chúng ta biết rằng mình có khả năng bị viêm mũi xoang.

Hoặc đến mức độ nặng hơn thì ở tư thế nằm chúng ta sẽ bị nở cả 2 bên cuống mũi cùng lúc và lúc đó nghẹt mũi sẽ thường xuyên và chắc chắn gần như chúng ta bị viêm mũi xoang và cần đi khám bác sĩ.

Khi chúng ta ngủ bị nghẹt mũi chăc chắn sẽ phải há miệng ra thở và khi há miệng ra thì họng chúng ta sẽ khô, rồi tất cả những không khí từ bên ngoài vào sẽ thông qua hệ thống mũi để làm ấm, làm ẩm, làm sạch, như vậy sẽ ảnh hưởng phổi.

Chính vì vậy để giải quyết ngay thì chúng ta có thể nằm cao đầu lên chút hoặc sử dụng tinh dầu như bạc hà, nhưng tôi không khuyên sử dụng ở người lớn tuổi và trẻ nhỏ vì nó có thể ức chế trung tâm hô hấp.

Ngoài ra, một trong biện pháp đơn giản nhất chúng ta có thể phòng ngừa nghẹt mũi đó là xông hơi nước ấm. Tuy nhiên, chú ý nước đừng quá nóng vì sẽ làm phỏng đường hô hấp.

Rửa mũi giúp làm sạch và thông thoáng đường thở

Một số người thỉnh thoảng nghẹt mũi nhưng chưa đi khám bệnh được thì họ có thể mua thuốc gì để giảm triệu chứng, và có thể áp dụng trong bao lâu ạ? Xin cảm ơn BS!

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Thật ra, đối với bệnh lý của Tai mũi họng đôi khi cũng rất đơn giản, ví dụ trường hợp kích thích niêm mạc mũi như sử dụng quạt thổi vào sẽ thấy ngạt mũi, hoặc đi trời hơi lạnh cũng thấy ngạt mũi; hay soạn đồ, dọn dẹp nhà cửa bị bụi gây chảy mũi, thì chúng ta có thể sử dụng phương pháp rửa mũi để làm sạch bụi, hay các tác nhân bên ngoài không quá nguy hiểm giúp chúng ta không phải đi đến bác sĩ trong mùa dịch COVID-19 này.

Ngược lại, những trường hợp chúng ta thấy rằng mũi mình nghẹt càng lúc càng tăng, nước mũi từ đục chuyển sang xanh, vàng, thậm chí có chảy máu và mùi hôi kèm theo nữa thì dứt khoát phải đến tham vấn bác sĩ Tai mũi họng.

Nếu như tình trạng chúng ta quá mức độ để có thể tự chữa trị bằng những phương pháp đơn giản thì cần phải đến bác sĩ Tai mũi họng, mặc dù đó là mùa dịch hay bình thường.

Khi đi khám cần lưu ý thực hiện các biện pháp phòng tránh dịch bệnh như đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc với những người có nguy cơ từ các vùng dịch,… đó là một số nguyên tắc cơ bản chúng ta cần chú ý để bảo đảm mình không bị nhiễm bệnh.

Phương pháp phòng ngừa vẹo vách ngăn mũi?

BS có lời khuyên và lưu ý nào dành cho bệnh nhân trong việc phòng ngừa, điều trị vẹo vách ngăn?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Vẹo vách ngăn nguyên nhân có thể do chấn thương, do bản thân vách ngăn, do sự phát triển quá mức độ của 3 mảnh vách ngăn.

Với trường hợp chấn thương chúng ta đừng làm các động tác quá mạnh, vui đùa quá mức độ có thể gây ảnh hưởng trực tiếp sống mũi và tác động tới vách ngăn.

Còn trường hợp nguyên nhân tại cơ thể thì chắc chắn phải đến bác sĩ để loại trừ triệu chứng mà chúng ta cảm nhận như: nhức đầu, nghẹt mũi, viêm mũi xoang có phải do vẹo vách ngăn hay không, nếu đúng thì cần phối hợp với bác sĩ để điều chỉnh lại vách ngăn.

Đối với người lớn tuổi và trẻ em thì có những biện pháp nào tăng sức đề kháng phòng bệnh không BS?

BS.CK2 Nguyễn Vĩnh Phước trả lời:

Về nguyên tắc cơ bản, ngay cả những người nhiễm COVID-19 cần phải tăng cường sức đề kháng cho bản thân như: tập thể dục, vệ sinh cơ thể, uống nhiều nước, ăn nhiều vitamin, rau xanh… đơn giản nhưng ai cũng có thể làm được.

Bên cạnh đó, cũng nên siêng rửa mũi và khò họng, nhưng cũng phải thực hiện đúng cách.

Chúc các bạn bước qua mùa dịch một cách an toàn với những lời khuyên chân thành của tôi!