Có nhiều câu chuyện thú vị về món natto được người Nhật lưu truyền đến ngày nay. Một trong số đó liên quan đến cuộc chiến dẹp loạn phiến quân năm 1086-1088 sau Công nguyên. Khi quân lính dừng lại nấu đậu nành cho ngựa ăn thì bất ngờ bị tấn công. Họ đành vội vã quấn đậu trong gói rơm, cột chặt vào lưng ngựa.

Ngày hôm sau, gói đậu ấm lên, lên men và bốc mùi khủng khiếp, song đàn ngựa vẫn ăn ngon lành. Binh lính tò mò nếm thử và phát hiện ra món đậu béo ngậy, bùi và ngọt hơn, ăn lại mau tiêu, nhuận tràng. Cách làm natto truyền thống phổ biến đến nghìn năm sau, đến năm 1912-1926, các nhà nghiên cứu mới phát hiện ra cách làm natto mà không cần ủ rơm.

Người Nhật thường ăn natto cùng cơm sáng. (Ảnh: Haccola)

Mỗi năm, người dân xứ Phù Tang tiêu thụ khoảng 50.000 tấn natto. Chế biến natto ngày nay không quá cầu kỳ như trước, chỉ cần ngâm hạt đậu nành qua đêm, hấp chín rồi ủ với men bacillus natto, đặt ở môi trường 40 độ C trong 14-18 giờ. Quá trình lên men tự nhiên khiến hạt đậu chuyển sang màu nâu, nhớt dính, vị béo ngậy như phô mai nhưng mùi nồng nặc, khó ngửi hơn.

Nhiều lợi ích cho sức khỏe

Giống như sầu riêng của Việt Nam, nhiều người Nhật "nghiện" mùi hăng nồng của natto. Một khảo sát online cho thấy, có 70,2% số người được hỏi khen natto ngon. Điều đặc biệt là trong 29,8% nói không thích, vẫn có một nửa số họ ăn natto hàng ngày vì những lợi ích sức khỏe mang lại.

Natto không chứa cholesterol; dồi dào sắt, canxi, magiê, protein, kali, vitamin B6, B2, E, K2. 100g natto cung cấp 15mg protein chất lượng cao; đáp ứng 29% nhu cầu vitamin K2 hàng ngày, 22% vitamin C , 76% mangan, 48% sắt và 22% chất xơ. Vậy nên, người Nhật gọi bữa sáng gồm: cơm, natto trộn trứng gà sống và nước tương là bữa sáng bổ dưỡng hoàn hảo, đáp ứng mọi nhu cầu dinh dưỡng cần thiết.

Đậu nành lên men cũng chứa isoflavone, một dạng estrogen thực vật tương tự nội tiết tố nữ. Phụ nữ tuổi tuổi 40 ăn natto giúp giảm nhẹ các triệu chứng mãn kinh và tiền mãn kinh như bốc hỏa, vã mồ hôi đêm hay "khô hạn"...

Ngoài ra, còn giảm nguy cơ ung thư vú và ung thư nội mạc tử cung.

Những sợi tơ nhớt của món natto giàu enzym nattokinase, có công dụng phòng bệnh tim mạch

Quá trình lên men còn sản sinh ra những sợi tơ nhớt giàu enzym nattokinase, có công dụng ngăn ngừa bệnh tim mạch - nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Nhật.

Enzym nattokinase được Tiến sĩ Sumi Hiroyuki (Đại học Chicago), nhà nghiên cứu vi sinh học nổi tiếng Nhật Bản phát hiện đầy đủ vào năm 1980. Đến 1986, ông công bố toàn bộ kết quả nghiên cứu về tác dụng của nattokinase, sau khi so sánh với 173 loại thực phẩm khác. Enzym này có khả năng phân hủy huyết khối hữu hiệu gấp 4 lần plasmin (enzym nội sinh làm tan máu đông).

Tạp chí NBI Health (Mỹ) cũng từng ghi nhận, có ít nhất 17 nghiên cứu trên thế giới nói về công dụng tan cục máu đông của món natto. Nattokinase có khả năng ngăn tế bào máu kết dính, giảm độ nhầy máu và hạ huyết áp. Hoạt chất tác động trực tiếp lên tơ huyết (sợi fibrin làm đông máu), khiến chúng tan ra, chống hình thành cục máu đông và dự phòng đột quỵ. Enzym này làm sạch máu, nên còn cải thiện tuần hoàn não, giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Cách ăn ngon với natto

Natto ngày nay được các đầu bếp Nhật nâng tầm lên thành nghệ thuật ẩm thực. Những hộp natto kèm gói nước chấm Shoyu và mù tạt vàng được xuất đi cả thế giới. Với những thực khách còn e dè với natto, các đầu bếp hàng đầu sẽ khéo léo giấu chúng bên trong những chiếc bánh rán thơm phức. Natto cũng được gói trong sushi, bánh mì nướng, súp miso, trứng cuộn tamagoyaki, salad, bánh xèo okonomiyaki, mì spaghetti... Thậm chí, người Nhật còn nghiền nát đậu nành và lên men làm thành "hikiwari natto".

Để hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch và sống lâu, người Nhật còn sản xuất ra các sản phẩm dự phòng đột quỵ chứa nattokinase từ natto để sử dụng hàng ngày. Chúng đều phải được Hiệp hội Nattokinase Nhật Bản (JNKA) chứng nhận chất lượng mới được lưu hành thị trường.

Theo VnExpress