Ca phẫu thuật thay thế cuống tim và hệ thống mạch máu nuôi não kéo dài hơn 8 tiếng đồng hồ

Ngày 4/8, bệnh nhân đột ngột mất ý thức. Gia đình nhờ nhân viên y tế đến nhà kiểm tra, không đo được huyết áp nên chuyển ông đến bệnh viện địa phương. Tại đây, ông được cấp cứu hồi tỉnh rồi chuyển tiếp lên bệnh viện tuyến trung ương. Các bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán bệnh nhân bị lóc động mạch chủ loại A, có tổn thương nặng ở cuống tim kèm các mạch máu nuôi não. Bệnh nhân cần phải phẫu thuật ngay, đặc biệt ca mổ rất phức tạp, bác sĩ khuyên người nhà cần chuẩn bị trước tâm lý.

Thấy tình trạng của bệnh nhân quá nặng, gia đình xin cho về nhà chờ chết. Khi về đến nhà, cả gia đình bàn bạc rồi lại quyết định đưa ông đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức để "còn nước còn tát".

Bác sĩ Vũ Ngọc Tú,  Khoa Phẫu thuật Tim mạch và lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết bệnh nhân vào viện ngày 5/8,  bị lóc động mạch chủ loại A cấp đã biến chứng tắc mạch máu lên não và suy hô hấp đồng thời với suy thận nặng.

Bệnh nhân vào viện với tình trạng lúc mê, lúc tỉnh, kích thích dữ dội, huyết áp thấp, suy hô hấp nặng và suy thận độ III. Phim chụp cho thấy bệnh nhân bị phù phổi nặng, tắc động mạch nuôi não bên phải, lóc toàn bộ hệ thống động mạch chủ từ ngực đến bụng. Các bác sĩ hồi sức đặt máy thở, dùng thuốc trợ tim đường tĩnh mạch rồi chuyển mổ cấp cứu khẩn cấp.

Ca phẫu thuật thay thế cuống tim và hệ thống mạch máu nuôi não kéo dài hơn 8 tiếng đồng hồ với hệ thống máy tim phổi nhân tạo, điều khiển hạ nhiệt độ sâu dưới mức thân nhiệt bình thường tới hàng chục độ C để có thể tạm ngừng tưới máu cho phần lớn cơ thể mà vẫn giữ được an toàn. Đây là những kỹ thuật rất khó, ảnh hưởng nặng tới sự cấp máu của toàn bộ cơ thể và có nguy cơ cao gây ra các rối loạn nặng sau mổ như suy đa tạng, chảy máu dữ dội... Tuy nhiên, với sự nỗ lực hết sức của toàn kíp mổ, cuộc mổ đã diễn ra thuận lợi mà không có trục trặc gì.

Hiện, sau mổ bệnh nhân đã ổn định hơn rất nhiều, không còn tình trạng suy hô hấp. Nhịp tim, huyết áp của ông cũng như tình trạng suy thận đã được cải thiện tốt lên.

Phó giáo sư Nguyễn Hữu Ước, Trưởng Khoa Phẫu thuật Tim mạch lồng ngực, cho biết lóc động mạch chủ loại A cấp tính là bệnh lý tim mạch rất nặng, đe dọa tính mạng người bệnh, đòi hỏi phải được chẩn đoán và phẫu thuật cấp cứu kịp thời. Y văn thế giới đều ghi nhận nếu không được can thiệp kịp thời thì bệnh nhân sẽ tử vong 25% trong ngày đầu tiên, 50% sau 3 ngày, 80% sau 2 tuần và 90% trong tháng đầu sau khởi bệnh.

Bệnh này thường xảy ra nhiều thì thời tiết thay đổi đột ngột. Các yếu tố nguy cơ chính thường gặp gây lóc tách thành động mạch chủ là tăng huyết áp kèm xơ vữa động mạch (gặp ở người có tuổi) hay rối loạn bẩm sinh tổ chức cấu tạo nên thành mạch (ví dụ bệnh Marfan).

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện phẫu thuật cấp cứu thường quy điều trị lóc động mạch chủ loại A cho hơn 250 bệnh nhân trong gần 10 năm trở lại đây, nhiều nhất ở miền Bắc, với tỷ lệ thành công tới hơn 90%, tương đương với nhiều nước phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, vì bệnh quá nặng và nhiều biến chứng phức tạp, nên mỗi trường hợp lóc động mạch chủ loại A vẫn luôn được coi là một thách thức lớn.