Chia thành từng bản làng rải rác vài ba chục hộ, nương vào dãy núi Trường Sơn mà sống. Bao đời nay, người Vân Kiều sống đơn giản, quen với việc đi rừng, săn bắn, trồng củ sắn, bắp ngô… Họ hiền lành, quen với cuộc sống không “gia sản”, làm bạn với mây và núi.

Bỗng đâu trên trời các cơn mưa bão ập đến. Lần đầu tiên, sau hàng trăm năm, người Vân Kiều chứng kiến “giàng” tức giận đến thế. Mưa to gió lớn, dông lốc vần vũ…. Gió rít mạnh từng cơn, mưa như trút nước, rồi dông lốc, cuốn thốc cái chén, nồi cơm đến chút sắn, ngô ít ỏi cũng không còn. Sau mưa bão, món quà “để lại” là những mảnh vườn biến dạng, tuyền đất đá và bùn cát.

Giữa “những ngày buồn”, chưa biết đứng dậy từ đâu, sáng 16/11, nghe cán bộ thôn thông báo có đoàn từ xuôi đến tặng quà, họ nôn nao dậy sớm, kẻ vác gùi, người cắp theo cái bao bố, lũ lượt đến nhà sinh hoạt thôn bản thật sớm.

Món quà nhỏ, đem lại niềm vui to

1 cái chăn dày, 1 hộp sữa bột, 1 thùng mì, 1 nước mắm, 5 nước, 4 đôi dép, 1 túi thuốc (1 chai sữa tắm diệt khuẩn, 1 chai dung dịch vệ sinh phụ nữ, 1 chai xịt kháng khuẩn, 1 chai xịt muỗi, 1 hộp thuốc hạ sốt, 2 miếng dán hạ sốt trẻ con, 2 chai thuốc nhỏ mắt), 2 tuýp vitamin C, 1 hộp Magne B6, 1 hộp vitamin tổng hợp 100 viên... đó là "nội dung chi tiết" một phần quà được trao tặng cho 300 hộ dân sinh sống tại 3 điểm: Bản Khe Cát, Bản Cổ Tràng và thôn Hồng Sơn của xã biên giới Trường Sơn.

Chị Hồ Thị Phi - 57 tuổi, lội bộ băng 10km đường rừng để đón đoàn. Thử xong đôi dép chị rất hào hứng với món quà nhận được: "Nước ngập, hoa màu mất hết, ruộng mương bị lấp hết. Trôi hết. Ni, giờ lại có nhiều của cải rồi. Ni cả làng cùng sướng, cùng ấm áp".

"Món nào cũng thích. Cái chăn thì đẹp thôi rồi"

“Quà nhiều thôi rồi, đầy cái gùi đi rừng, nặng gần bằng con lợn rừng mới bẫy được hôm nao. Cái ni mới là thích nhất”, bà Nguyễn Thị Ác - 65 tuổi, ở bản Khe Cát Trong “giơ cao cái chăn”, móm mém: “Vui lắm, cảm ơn. Cảm ơn”.

Bà cụ cười phớ lớ, "Nay giàu to, giàu to rồi. Về nhà thôi"

Lần đầu

"Lần đầu nhiều quà như ni, lần đầu có cái chăn to". Lần đầu. Lần đầu vui như ri.

Vâng. Bà con vui, bà con cười là cả đoàn thấy hạnh phúc.

Và với chúng tôi, chung cảm giác "lần đầu nếm trải": lần đầu đi trên cung đường lên núi ngoằn ngoèo hơn 70km, một bên là núi, một bên là vực hun hút, ngang qua đến 72 điểm sạt lở lớn nhỏ.

Có nơi đất lở bứt tung cả dãy ta - luy đường. Nhiều đoạn sạt nặng, chỉ mới thông tuyến tạm. Ngang qua điểm sạt lở ở Thác voi -  nơi cuốn trôi cả một trạm kiểm lâm, kéo theo hai người dân đang trú bão - còn ngổn ngang nhang đèn, bánh trái cúng cho người không may đã khuất.

Trời mưa lâm thâm. Cảm giác đi giữa núi rừng ủ nước lâu ngày, gai gai, sợ nghe tiếng ầm ầm của đất của đá đổ về...

Lần đầu cảm thấy lằn ranh mong manh giữa sự sống và cái chết. Lần đầu tiên thấm thía tận cùng sự thiệt thòi của người dân vùng núi biên giới - một lòng bám đất bám rừng để gieo trồng sự sống. Thương quá những anh chị cán bộ bám bản, bám làng...ngày ngày đi về bằng xe máy trên những cung đường lúc nào "đất cũng có thể tuôn chảy"...

Những cung đường quanh co đẹp như tranh vẽ vào mùa du lịch, đến mùa mưa bão càng đèo dốc càng khiến mưa lũ trở nên hung hãn

Gam màu tươi sáng hơn nhờ những tấm lòng từ miền xuôi

Nếu đâu đó bạn có quần áo cũ và lương khô, hãy tìm cách chuyển cho đồng bào trên núi cao ở các xã vùng biên. Chính nhờ "những bộ quần áo cũ, nhiều màu sắc" từ miền xuôi gửi lên, mà gam màu của bà con, nay đã tươi sáng hơn nhiều. Nếu không, "bảng màu" của họ chỉ có hai tông trầm buồn: màu xanh đen của rừng sâu thăm thẳm và màu vàng sẫm của bùn nâu và đá cội.

Đi giữa đường mòn Hồ Chí Minh năm nao thật nhiều cảm xúc. Nhìn những mái nhà đâu đó hút sâu trong dãy Trường Sơn mới thấu hiểu lý do "từ điển ngôn ngữ" của người dân tộc Vân Kiều rất ít ỏi. Loanh quanh những từ về núi về rừng về nương rẫy, về cái ăn cái đói và cái lạnh.

Chùm ảnh hai điểm trao kế tiếp cùng ngày:

Để tiện cho bà con ra nhận quà, điểm số 2 tổ chức dã chiến ngay trên đường đi. Tại đây, ngoài quà của đoàn, Hội Phụ nữ tỉnh tài trợ thêm cái xô lớn thay cho tủ đựng thức ăn. Nhận được thùng quà to, bà con hớn hở lắm. Cứ nắm tay, chúc đoàn về an toàn.

Bà Châu Thị Định - Phó chủ tịch Hội Phụ nữ tỉnh Quảng Bình (áo xanh) cùng đoàn trao tặng quà cho người dân

Kết thúc hành trình là hoạt động giao lưu trao tặng 4 thùng thuốc cho Đồn Biên phòng. Thượng tá Lê Văn Sỹ, Chính trị viên đồn Biên phòng Làng Môn, Bộ đội Biên Phòng tỉnh Quảng Bình thay mặt nói lời cảm ơn.

Đại úy Nguyễn Ngọc Trí, phụ trách quân y của đồn biên phòng Làng Mô, chia sẻ :"Nếu có dịp quay lại Trường Sơn, đoàn AloBacsi cho xin thuốc xổ giun cho trẻ em. Các cháu ở đây bị giun sán rất nhiều. Nếu có thể, mang thêm thuốc chống suy dinh dưỡng, tăng trưởng chiều cao cho các cháu...".

Trên đường về, ghé vào lớp học của bản Khe Cát, thương quá thầy trò, đang đánh vật với con chữ trong thiếu thốn bộn bề. Nhìn các con, suy dinh dưỡng, bé xíu xiu, thêm quyết tâm: "Sớm ngày gặp lại..."