Rụt rè bước vào phòng khám nam khoa tại BV Việt Đức, Hậu (sinh viên năm 3, Đại học Bách Khoa Hà Nội) cho biết, từ nhỏ, anh đã không có tinh hoàn ở hai bên bìu. Ngày đó, bố mẹ ở quê không để ý nên cứ mặc kệ con. Đến tuổi dậy thì, Hậu bắt đầu thấy lo lắng về sự khác lạ của mình nhưng cũng không biết làm thế nào. Mãi tới khi vào đại học anh mới đi khám.

Bác sĩ cho biết, hai bên tinh hoàn của Hậu không xuống bìu mà lại nằm ở hai lỗ bẹn sâu. Anh phải thực hiện phẫu thuật để đưa bộ phận này về đúng vị trí. Việc mổ không giúp anh có con vì thời gian tinh hoàn nằm sai vị trí quá lâu, không còn khả năng sản xuất tinh trùng. Nó chỉ để Hậu có thể sinh hoạt tình dục được nhờ vào chức năng nội tiết ít ỏi, đồng thời giúp kiểm soát và phát hiện sớm khả năng bị ung thư tinh hóa.

Không được bố mẹ chữa trị kịp thời khi nhỏ, nhiều nam giới bị mất quyền làm bố vì bệnh tinh hoàn không có trong bìu. Ảnh minh họa: Angloarabian-healthcare.com.

Sau nhiều năm chạy chữa vô sinh không kết quả, anh Trung (Từ Sơn, Bắc Ninh) cũng mới biết nguyên nhân là anh không có tinh trùng, do tinh hoàn hai bên vẫn nằm cao trong ổ bụng.

Anh Trung cho biết, lúc anh còn rất bé bố mẹ đã sờ thấy hai bên bìu của cậu con trai không hề có "hạt" nhưng nghĩ rồi khi lớn lên anh sẽ bình thường.

"Tôi cũng chẳng để ý vì thấy 'súng ống' của mình vẫn hoạt động bình thường", anh Trung bày tỏ.

Còn chị Thanh (Quảng Ninh) bàng hoàng khi biết hai tinh hoàn của con trai lại nằm ở trong đùi. Gần đây, cậu con trai 16 tuổi thắc mắc mình không có "hai quả trứng" như các bạn và liên tục kêu đau tức hai bên bẹn đùi. Đưa con đi khám, cháu được chẩn đoán là tinh hoàn lạc chỗ nằm trong đùi và phải mổ.

Thạc sĩ Nguyễn Hoài Bắc, Trung tâm Nam học, Bệnh viện Việt Đức cho biết, tinh hoàn không có trong bìu bao gồm các trường hợp tinh hoàn lạc chỗ, tinh hoàn ẩn hay còn gọi là tinh hoàn không xuống bìu, và bẩm sinh ra đã không có tinh hoàn.

Tinh hoàn lạc chỗ là những trường hợp tinh hoàn không nằm đúng vị trí trong bìu mà lại nằm ở bất kì nơi nào trong cơ thể như ở gốc dương vật, tầng sinh môn, trong ống đùi và thậm chí cả ở ngực và trong não. Đây là trường hợp con chị Thanh.

Tinh hoàn ẩn lại nằm ở các vị trí trên đường di chuyển của nó xuống bìu trong thời kỳ phôi thai như trong ổ bụng, lỗ bẹn sâu hay trong ống bẹn. Trường hợp của anh Hậu và anh Trung thuộc nhóm này.

Trong thời kỳ đầu của bào thai, vào khoảng tuần thứ 7 tinh hoàn hai bên được hình thành. Từ tháng thứ 3 đến tháng thứ 8 tinh hoàn di chuyển xuống bìu. Sở dĩ tinh hoàn phải di chuyển từ trong ổ bụng xuống bìu là vì các tế bào mầm chuyên sản xuất tinh trùng và các tế bào sản xuất hoóc môn sinh dục chỉ có thể hoạt động ở môi trường có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ ccơ thể khoảng 2-3 độ C - là bìu.

Trong suốt quá trình thai nghén, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành và di chuyển của tinh hoàn xuống bìu như rối loạn gene, sự thay đổi nội tiết, sự bất thường về các cấu trúc giải phẫu có liên quan, làm cho tinh hoàn không xuống bìu. Khi ấy, nếu sờ bìu trẻ sẽ không thấy có tinh hoàn.

Dị tật này dễ phát hiện ngay khi trẻ mới ra đời. Khoảng 3% các trẻ sinh đủ tháng và 30% các trẻ sinh non bị mắc bệnh. Trên 70% các trường hợp tinh hoàn sẽ tiếp tục di chuyển xuống bìu trong những tháng đầu sau đẻ.

Nếu phải phẫu thuật đưa tinh hoàn xuống bìu thì thời điểm can thiệp tốt nhất là trước năm đầu vì khi đó gần 100% các trường hợp sẽ khôi phục lại được khả năng sản xuất tinh trùng. Nếu phẫu thuật trước 2 tuổi thì còn trên 70%. Sau 2 tuổi, tỷ lệ này giảm xuống rất thấp, còn sau 6 tuổi thì hầu như không sản xuất được tinh trùng nữa.

Theo khuyến cáo của Hội Tiết niệu châu Âu và Mỹ, tất cả những tinh hoàn lạc chỗ hay tinh hoàn ẩn nằm trong ổ bụng, nếu phẫu thuật sau 10 tuổi thì nên cắt bỏ. Vì vậy các bậc cha mẹ cần đưa con đi khám sớm ngay khi phát hiện thấy trẻ không có tinh hoàn trong bìu để được bác sĩ chuyên khoa theo dõi.

Bác sĩ Bắc cho biết, do nhiều người không biết và không nhận thức được mức độ nguy hiểm của bệnh nên không cho trẻ đi khám để can thiệp kịp thời. Hiện nay, có rất nhiều nam giới đến khám vì không có tinh hoàn trong bìu, chủ yếu là sinh viên, những người đi chữa vô sinh... Mỗi tuần trung tâm phải phẫu thuật cho 2-3 ca.

Theo bác sĩ, tinh hoàn không được nằm đúng chỗ sẽ không được nuôi dưỡng đầy đủ, nhiệt độ cao sẽ làm cho tinh hoàn xơ hóa và thoái hóa dần. Khi đó, các tế bào sản xuất tinh trùng không hoạt động tốt nên không thể sản sinh ra những con giống khỏe mạnh. Nếu không thực hiện phẫu thuật đưa tinh hoàn về đúng vị trí có thể gây những biến chứng như vô sinh, xoắn hay ung thư tinh hoàn.