Vitamin tổng hợp: Hiểu đúng và dùng đủ!

Vitamin tổng hợp chứa đầy đủ các vitamin, các khoáng chất và các yếu tố dinh dưỡng cần thiết trong ngày cho con người. Tuy nhiên, không nên lạm dụng vitamin tổng hợp một cách tùy tiện, thuốc chỉ tốt và phát huy tác dụng khi gặp đúng người, đúng bệnh.

Vitamin tổng hợp có chứa hàng chục loại vitamin và các vi chất cần thiết cho cơ thể như Ca, Mn, Fe... Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Vitamin tổng hợp là gì?

Vitamin là các chất dinh dưỡng do cơ thể tổng hợp. Khi cơ thể tổng hợp không đầy đủ thì cần được cung cấp từ các loại thực phẩm ăn uống hằng ngày. Để giản tiện hơn, người ta đã chế ra viên thuốc vitamin tổng hợp, trong đó có chứa hàng chục loại vitamin và các vi chất cần thiết cho cơ thể.

Vitamin tự nhiên và vitamin tổng hợp có gì khác nhau?

Vitamin tổng hợp được tạo nên từ rất nhiều loại hợp chất, vì vậy, khác với vitamin thiên nhiên, chúng được chiết xuất trực tiếp từ thực vật. Tuy nhiên, cũng có nhiều thực phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất lại được sản xuất tổng hợp với hóa chất và không đến từ nguồn tự nhiên. Chúng được sản xuất để “bắt chước” cách hoạt động của các vitamin tự nhiên trong cơ thể. Nhiều loại vitamin tổng hợp còn bị tách riêng và cơ thể không thể sử dụng chúng giống như vitamin tự nhiên.

Vitamin thiên nhiên thường chứa thêm enzym và khoáng chất khác giúp cơ thể nhận ra, chuyển hóa và sử dụng khi cần thiết. Trong khi đó, vitamin tổng hợp không có điều đó, vì vậy, vitamin tổng hợp phải dùng đến khoáng chất của chính cơ thể và có thể dẫn đến cơ thể người dùng thiếu hụt khoáng chất nghiêm trọng.

Phân loại vitamin tổng hợp

Vitamin tổng hợp thích hợp dùng vào buổi sáng. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Vitamin tổng hợp thực chất cũng có nhiều loại khác nhau. Trong đó có thể kể đến như:

Vitamin tổng hợp chuẩn: đây là loại vitamin tổng hợp có chứa 100% dinh dưỡng hàng ngày vô cùng cần thiết cho cơ thể và thường không chứa sắt. Loại vitamin này thường được khuyến cáo sử dụng cho những người không được bổ sung đủ dinh dưỡng trong chế độ ăn hằng ngày = người ăn kiêng.

Vitamin tổng hợp thử nghiệm: ngoài việc chứa hàm lượng dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể còn được bổ sung thêm các chất giải độc tố, dinh dưỡng có nguồn gốc thực vật. Tuy nhiên, theo nghiên cứu cho thấy, những loại vitamin thử nghiệm này có thể là nguyên nhân tăng khả năng ung thư cho cơ thể. Bởi lẽ, hầu hết các chất giài độc có trong vitamin tổng hợp đều dựa vào thành phần vitamin E - chất có thể gây hại cho cơ thể trong trường hợp sử dụng quá nhiều. Các loại vitamin này thường được quảng cáo trên thị trường từ nhà sản xuất là có cải tiến vượt bậc so với các loại vitamin tổng hợp chuẩn, tuy nhiên trên thực tế lại không hẳn như vậy.

Vitamin tổng hợp dư thừa: Sở dĩ có thể gọi như vật bởi dạng này thực chất không phải vitamin tổng hợp mà chỉ là thành phần chất bổ sung dụng khác. Chính vì thế, loại sản phẩm này thường được khuyến khích sử dụng như những loại thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, hãy cẩn thận khi sử dụng những loại vitamin tổng hợp dư thừa này ở bất kỳ nhóm đối tượng này. Bởi chưa có một chứng minh hoặc một nghiên cứu khoa học nào cho thấy khả năng hỗ trợ cũng như các tác dụng phụ của công thức có chứa nhiều thành phần riêng biệt được pha trộn này.

Nên uống vitamin tổng hợp vào lúc nào?

Về lý thuyết, chúng ta có thể uống vitamin tổng hợp bất cứ lúc nào trong ngày. Có một số người thích dùng bữa sáng trong khi những người khác thích dùng trước khi đi ngủ, nhưng vào lúc nào thì cũng nên dùng chung với thức ăn.

Trong thành phần vitamin tổng hợp có vitamin B6, dùng vitamin B6 trước khi đi ngủ có thể làm tăng hưng phấn thần kinh dẫn đến khó ngủ. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng cho thấy, vitamin D có thể tác động tiêu cực đến giấc ngủ. Vì vậy thay vì dùng vitamin tổng hợp trước khi ngủ, bạn nên dùng vào buổi sáng. Hơn nữa đây còn là thời điểm thuận lợi để nhớ uống thuốc. Ngoài ra, khi uống thuốc vào buổi sáng, các vitamin B sẽ giúp chuyển hóa thức ăn, làm tăng cường năng lượng vào nửa đầu ngày mới.

Khi sử dụng chúng ta nên tránh uống canxi với vitamin tổng hợp bởi canxi có thể gây trở ngại cho sự hấp thu sắt có trong các loại vitamin tổng hợp. Vì vậy, cần uống hai loại thuốc này riêng biệt.

Vitamin tổng hợp cho bé, khi nào nên dùng?

Vitamin tổng hợp không phải là kẹo, vì vậy cần để tránh xa tầm với của trẻ. Bất kỳ loại thuốc nào khi cho trẻ sử dụng cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ không khuyến khích sử dụng vitamin tổng hợp với trẻ nhỏ, trẻ vị thành niên khỏe mạnh và đã ăn một chế độ ăn đa dạng thực phẩm.

Theo một báo cáo năm 2012, những trẻ em sử dụng viên vitamin tổng hợp có nguy cơ thừa sắt, kẽm, đồng, selen, acid folic, vitamin A và vitamin C cao hơn so với những trẻ không sử dụng. Tuy nhiên, viên vitamin tổng hợp có thể cần thiết đối với những trẻ không ăn một chế độ đa dạng thực phẩm và khi trẻ đó không uống viên vitamin tổng hợp có thể có mức vitamin D, E và Canxi thấp hơn.
Muốn tránh được các hậu quả do dùng không đúng vitamin, cần phải hiểu rõ nguyên tắc: không dùng vitamin khi không bị thiếu; không được coi vitamin là “thuốc bổ” khi muốn khỏe thì dùng.

Chính vì thế, khi nghi ngờ sức khỏe bé không tốt (trẻ ăn uống kém, ngủ khó, kém linh hoạt, da không mịn màng…), biện pháp tốt nhất là cho bé đi khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa. Thầy thuốc sẽ thăm khám và làm các xét nghiệm bổ sung để xác định tình trạng sức khỏe và có các chỉ dẫn cần thiết. Tuyệt đối không nên tự ý dùng các vitamin, đặc biệt các loại phối hợp, liều cao và dùng dài ngày.

Bên cạnh đó, khi có chỉ định dùng vitamin tổng hợp, bạn cần hỏi bác sĩ dùng khi nào thì dừng. Cha mẹ thường quên hỏi điều này, khi hết thuốc lại tiếp tục mua cho bé dùng, điều này rất nguy hiểm.

Mẹ bầu nên bổ sung vitamin tổng hợp đúng cách

Bà bầu nên chọn loại vitamin tổng hợp có bổ sung axit folic và sắt, hai chất khó bổ sung đầy đủ từ chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Kể từ khi Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm FDA không điều chỉnh lưu lượng từng loại vitamin có trong thuốc, nên cũng không có tiêu chuẩn quy định về loại vitamin nào nên có trong thuốc vitamin tổng hợp. Vì vậy khi có ý định bổ sung thuốc, mẹ bầu cần sự tư vấn và chỉ định của bác sỹ chuyên khoa.

Chị em cần nhớ, khi uống vitamin tổng hợp thì không được bổ sung bất kỳ loại vitamin nào khác và chỉ uống duy nhất một viên mỗi ngày. Tùy trường hợp, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc bổ sung canxin hoặc sắt riêng.

Bạn nên chọn loại vitamin tổng hợp có bổ sung axit folic và sắt, hai chất khó bổ sung đầy đủ từ chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Tuy nhiên lượng vitamin phải vừa đủ, không được vượt quá mức nếu không sẽ gây hại cho thai nhi nếu mẹ bị thừa vitamin, đặc biệt là vitamin A.

Lưu ý, nếu mẹ bầu uống vitamin tổng hợp có nhiều hơn 30mg sắt có thể sẽ bị khó chịu ở đường tiêu hóa, uống ít hơn 30 mg sắt sẽ không bị. Ngoài ra, uống nhiều thuốc sắt cũng gây táo bón, nóng trong, buồn nôn hoặc trường hợp hiếm là tiêu chảy. Vì vậy, nếu triệu chứng nghiêm trọng, mẹ bầu cần sự tư vấn của bác sĩ, tùy vào thể trạng sức khỏe sẽ cân nhấc chuyển sang loại vitamin với hàm lượng sắt ít hơn.

Ai không nên dùng vitamin tổng hợp?

Người bệnh đái tháo đường cũng nên thận trọng với viên uống vitamin tổng hợp. Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Không ít trường hợp sử dụng viên uống vitamin tổng hợp hàng ngày như một thực phẩm, điều này là không cần thiết, bởi nếu hàng ngày bạn có chế độ ăn uống khoa học, ăn đa dạng đầy đủ các nhóm thực phẩm và người vẫn khỏe mạnh, khống ốm đau, thì cơ thể đã tổng hợp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết. Không có loại thuốc nào có thể thay thế được thực phẩm.

Dù là thuốc hay thực phẩm thì việc dùng quá nhiều cũng gây những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Vitamin tổng hợp cũng không ngoại lệ. Chúng ta không nên quan niệm rằng nó có thể giúp con người tránh được bệnh ung thư, tim mạch cũng như các loại bệnh mạn tính khác hoặc nó có thể thay thế được việc ăn uống cân bằng, đủ chất, tăng cường ăn rau, trái cây và năng luyện tập.

Nhất là những người đang điều trị bệnh ung thư hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư, trước khi dùng vitamin tổng hợp nên xin ý kiến bác sĩ chuyên khoa, bởi vì vitamin tổng hợp có thể làm ảnh hưởng đến việc điều trị, do nó cung cấp năng lượng, làm cho tế bào ung thư phát triển.

Người bệnh đái tháo đường cũng nên thận trọng với viên uống vitamin tổng hợp dùng hàng ngày vì vitamin B3 (có trong thuốc) phân giải glycogen nên làm tăng đường huyết...

Tóm lại, vitamin cũng là loại thuốc, mà đã là thuốc thì nên tham khảo và xin chỉ định của bác sĩ. Không nên lạm dụng hoặc tự mua vitamin tổng hợp một cách tùy tiện, thuốc chỉ tốt và phát huy tác dụng khi gặp đúng người, đúng bệnh.

H.T (Tổng hợp)
Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn