Hở vòm miệng (hay còn gọi là hở hàm ếch) là một dị tật bẩm sinh với nhiều mức độ khác nhau, nhẹ nhất là tách đôi lưỡi gà và nặng nhất là tách toàn bộ vòm mềm và xương khẩu cái. Sự biến dạng của vòm miệng dẫn đến tình trạng rối loạn phát âm và một số rối loạn khác về chức năng hô hấp, ăn uống và thính giác.

Thời gian thích hợp để phẫu thuật sửa chữa dị tật này là từ một đến hai tuổi, đây là giai đoạn trẻ có thể khắc phục nhanh những rối loạn về phát âm. Nếu để đến 10-15 tuổi khi những lỗi phát âm đã trở thành thói quen mới đi phẫu thuật thì khả năng khắc phục tình trạng nói ngọng rất khó khăn. Nhưng nếu rèn luyện kiên trì và theo học các lớp phục hồi chức năng cũng sẽ cải thiện được nhiều.

Những trẻ đã được phẫu thuật mà vẫn nói ngọng là do những nguyên nhân sau: Phẫu thuật đóng kín khe hở vòm chưa đủ để vòm mềm hoạt động một cách bình thường, xuất hiện lỗ thông ở vòm miệng làm thoát khí từ miệng lên mũi, sau phẫu thuật trẻ không được luyện tập về vòm mềm và các cơ miệng một cách thỏa đáng và trẻ không được tập luyện cách phát âm mới.

Nếu tình trạng nói ngọng không cải thiện ngay cả khi đã theo các khóa luyện tập phát âm, cần cho trẻ đến bác sĩ tạo hình để kiểm tra và đánh giá tình trạng thiểu năng vòm hầu, nguyên nhân chính dẫn đến những rối loạn phát âm của trẻ. Sau đó bác sĩ sẽ quyết định có nên phẫu thuật chỉnh lại vòm hầu hay không. Nguyên tắc của loại phẫu thuật này là làm thu nhỏ lỗ hầu mũi và giảm tình trạng thoát khí lên mũi khi trẻ phát âm.