Theo Lương y Vũ Quốc Trung, mỗi một dược liệu hay thực phẩm đều mang 1 trong tứ tính là “hàn, nhiệt, ôn, lương” và tác động vào một tạng phủ nhất định trong cơ thể. Do đó, tùy theo từng biểu hiện nhiệt mà cần dùng loại dược liệu để thanh nhiệt khác nhau. Chẳng hạn, Atiso tác dộng vào gan, khi bị mẩn ngứa do “nóng” gan thì nên dùng; Râu ngô, rau má lại tác động bàng quang, thận, do đó dùng thanh nhiệt khi bí tiểu, đi đái đỏ…

Đáng lưu ý, tuy các thảo mộc có nhiều công dụng tốt với sức khỏe nhưng nếu lạm dụng thì cũng có thể gây hại cho cơ thể, nhất là khi cơ thể đang mắc một số bệnh mãn tính. Theo y học cổ truyền, nếu thể chất người bệnh thuộc hàn mà lại thường xuyên dùng các loại thuốc thanh nhiệt sẽ rất nguy hiểm, có thể gây tiêu chảy, mất tân dịch...

Việc dùng nhiều hoặc dùng lâu dài các thảo dược có tính chất lợi tiểu, có thể làm mất cân bằng điện giải, tăng đào thải, kém hấp thu một số vi chất cần thiết cho cơ thể như canxi, kali... lâu ngày sẽ có hại cho thận, dẫn tới suy thận. Đặc biệt, nếu dùng hàng ngày, thường xuyên một số loại nước thanh nhiệt có tác dụng nhuận gan, khiến gan tiết ra nhiều dịch, trong khi nhu cầu cơ thể không cần đến sẽ làm mất cân bằng các chất và sinh ra bệnh tật, trong đó nặng nhất là teo gan.

Đối với phụ nữ mang thai, nếu không có bệnh lý về gan, không được bác sĩ chỉ định thì tuyệt đối không dùng nhân trần, cam thảo bởi uống nhiều sẽ làm xuất tiết các tuyến trong cơ thể, dẫn đến người mẹ bị mất sữa hoàn toàn hoặc chỉ có rất ít.

Ngoài ra, do nhân trần lợi tiểu nên dẫn đến thải nhiều, nếu lượng nước và các chất dinh dưỡng bị đào thải thường xuyên, sẽ không còn các chất dinh dưỡng để nuôi thai, khiến thai bị suy dinh dưỡng, dễ bị đẻ non, thiếu cân…

Đối với người già, trẻ em cũng nên thận trọng với đồ uống mát, có tính giải nhiệt cao, vì chức năng tiêu hóa không ổn định, khả năng hấp thụ cũng kém hơn. Nếu uống nhiều nước mát sẽ dẫn đến rối loạn tiêu hóa gây chướng bụng, tiêu chảy, chán ăn, nặng hơn thì có thể gây ra một số bệnh về đường ruột...

Để tránh “rước bệnh” khi sử dụng các thảo dược, người dùng cần có những kiến thức, hiểu biết cơ bản về y học cổ truyền. Đặc biệt, không nên uống nước trà thanh nhiệt thay cho nước lọc và không nên uống các loại nước này quá nhiều vào buổi tối.

"Không có chuẩn mực chung cho từng người, song nói chung sản phẩm khô nên dùng dưới 20g/ngày, với sản phẩm tươi có thể dùng với lượng gấp 3-5 lần" - Lương y Vũ Quốc Trung khuyến cáo.

Theo Hải Minh - Phụ nữ Việt Nam