Thuốc tránh thai - Ảnh minh họa

Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp tránh thai cho phụ nữ sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc có progestin liều cao, nó có tác dụng ngăn cản hoặc làm chậm quá trình rụng trứng. Tác dụng của thuốc cũng làm cho dịch nhầy ở cổ tử cung bị đặc lại và dày lên để ngăn tinh trùng xâm nhập tử cung hoặc gây cản trở đường đi của tinh trùng hoặc trứng trong vòi trứng của tử cung. Hàm lượng nội tiết tố sinh dục cao trong thuốc tránh thai khẩn cấp có thể ngăn chặn việc làm tổ của trứng, làm biến đổi lớp nội mạc tử cung và có khả năng ngăn ngừa sự thụ thai kể cả khi tinh trùng đã thụ tinh với trứng.

Tại sao uống thuốc tránh thai khẩn cấp lại bị tác dụng phụ?

Khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp thì hàm lượng nội tiết tố progestin trong thuốc rất cao nên có ảnh hưởng đến hoocmon nội sinh của cơ thể, khiến buồng trứng bị rối loạn hoạt động. Từ đó gây ra các tác dụng phụ như:

- Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt

- Buồn nôn

- Rối loạn tiêu hóa:

- đau đầu, chóng mặt

- Tăng nguy cơ huyết khối tắc mạch nên không dùng cho những người bị bệnh lý tim mạch

- Chống chỉ định cho những trường hợp bệnh gan cấp tính, bệnh động kinh, bệnh đái tháo đường.

Hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp có cao không?

Hiện nay thuốc tránh thai khẩn cấp có nhiều loại, có loại thuốc tránh thai khẩn cấp loại uống trong vòng 72h đầu sau quan hệ, có loại uống trong 120h sau quan hệ, có loại một viên có loại 2 viên.... Tuy nhiên có một nguyên tắc chung nhất là viên thuốc tránh thai khẩn cấp được uống càng sớm sau quan hệ tình dục thì càng tốt, hiệu quả của thuốc càng cao. Nếu uống thuốc tránh thai sớm ngay sau quan hệ thì hiệu quả của thuốc đạt khoảng 80-85%%, nếu càng uống muộn thì hiệu quả của thuốc càng giảm.Thứ hai nữa là nếu sử dụng nhiều thuốc tránh thai khẩn cấp liên tiếp trong thời gian gần nhau thì hiệu quả tránh thai của thuốc càng bị giảm đi.

Đã thấy các tác dụng phụ rồi có thể có thai hay không?

Khi sử dunjng thuốc tránh thai khẩn cấp một số bạn sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thì có những thắc mắc như là "Uống thuốc khẩn cấp gặp tác dụng phụ là tránh được thai" hoặc ngược lại là "Không thấy tác dụng phụ là tránh thai thất bại". Chương trình sẽ giải đáp vấn đề này như sau:

- Những trường hợp dùng thuốc tránh thai không có hiệu quả thường do ngay khi quan hệ tình dục trứng đã rụng, và tinh trùng đã xâm nhập vào bên trong tử cung nên sự thụ thai xảy ra. Khi đó mới dùng thuốc tránh thai khẩn cấp thì thuốc đã bị giảm đi phần lớn hiệu quả, và vẫn có thể có thai. Thế nhưng khi này thì thai còn nhỏ nên vẫn chưa vào tử cung mà ở trên vòi trứng, nên là nếu có hiện tượng xuất huyết âm đạo do tác dụng phụ của thuốc thì cũng chưa ảnh hưởng gì đến thai. Vì thế không phải cứ thấy chảy máu âm đạo sau sử dụng thuốc là loại trừ được hoàn toàn nguy cơ mang thai ngoài ý muốn.

- Ngược lại, có những trường hợp do quan hệ không đúng thời gian rụng trứng, tinh trùng hoặc trứng chất lượng không tốt, hay do dùng thuốc đã ngăn cản được quá trình thụ thai,....hoặc do một lý do nào đó khác mà tình trạng có thai không xảy ra, nhưng vì cơ địa người sử dụng thuốc rất tốt nên không bị các tác dụng phụ. Thực tế cũng thấy rằng có những trường hợp uống thuốc tránh thai khẩn cấp xong không hề thấy biểu hiện gì, nhưng tác dụng tránh thai thì vẫn có.

Do đó không thể dựa vào việc biểu hiện sau khi dùng thuốc như thế nào để kết luận việc tránh thai có thành công hay không. Nhiều bạn sau khi dùng thuốc tránh thai không thấy thuốc gây ra tác dụng phụ gì rất hoang mang và thậm chí nhiều trường hợp dùng thêm thuốc, điều đó thực sự có hại. Ngược lại, nhiều người sau khi dùng thuốc thấy có ra máu âm đạo và các tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn,...lại tin chắc là mình không có thai, nên không thử thai và đi khám, nên đôi khi không phát hiện kịp thời các bất thường của thai.

Khẳng định chính xác việc có thai không bằng cách nào?

Muốn khẳng định việc có thai hay không sau dùng thuốc tránh thai khẩn cấp thì cũng giống như biện pháp phát hiện thai sớm trong những trường hợp bình thường. Đó là dùng que thử thai nhanh tại nhà, hoặc đến cơ sở y tế chuyên sản phụ khoa để xét nghiệm máu, siêu âm.

Sau quan hệ tình dục có sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, dù có thấy các biểu hiện xuất huyết âm đạo, mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt, nhức đầu...hay không thấy những biểu hiện trên thì người nữ giới vẫn nên cẩn thận kiểm tra xem mình có thai hay không. Đơn giản nhất là kiểm tra bằng que thử thai nhanh tại nhà sau 14 ngày kể từ khi quan hệ tình dục. Nếu que thử thai âm tính, tức lên 1 vạch thì hoàn toàn yên tâm là không có thai. Nếu khi đó kinh nguyệt có bị sớm hơn hoặc trễ hơn cũng chỉ là do ảnh hưởng của thuốc, không cần lo lắng.

Ngược lại nếu que thử thai lên 2 vạch thì cần phải đi siêu âm để xem thai có vào tử cung hay là chưa. Đôi khi có tình trạng ra máu sau dùng thuốc khẩn cấp mà không phải do tác dụng phụ của thuốc mà là do các vấn đề của thai, như máu báo có thai, động thai, thai ngoài tử cung...Đồng thời , ở cơ sở y tế bác sỹ cũng thường cho xét nghiệm máu để định lượng beta hCG- hoocmon thai kỳ để theo dõi sự phát triển của thai.

Kết luận

Ngày nay thuốc tránh thai khẩn cấp được dùng phổ biến, nhất là ở những cặp đôi chưa kết hôn. Tuy nhiên việc sử dụng thường xuyên, thậm chí là lạm dụng thuốc gây nguy hại cho sức khỏe, khả năng tránh thai không cao, và có nhiều tác dụng phụ. Do đó thuốc tránh thai khẩn cấp thường khuyến khích không dùng thường xuyên, mà chỉ dùng cho những trường hợp phòng tránh bằng biện pháp tránh thai khác nhưng thất bại. Khi dùng thuốc cũng nên lưu ý việc thử thai sau đó, bởi không phải cứ dùng thuốc khẩn cấp là loại trừ được khả năng mang thai ngoài ý muốn.