Hotline 24/7
08983-08983

Tự dùng đơn thuốc cũ: Lợi bất cập hại

Đặc biệt, các bà mẹ rất hay “áp dụng” cách này cho con nhỏ. Tức lấy đơn thuốc cũ đi mua thuốc và cho con uống khi trẻ bị bệnh trở lại.

Một số người khác thì dùng đơn thuốc cũ của người khác khi thấy người đó đã bị căn bệnh có vẻ giống bệnh của mình hiện giờ.

Hiện nay còn có xu thế tự dùng thuốc qua "bác sĩ internet". Người bị bệnh vào mạng để tìm thông tin, thấy trường hợp nào giống triệu chứng mình có là theo đó mua thuốc về sử dụng, không cần đến bác sĩ.

Có hai vấn đề nghiêm trọng gắn liền với tình trạng "tự dùng thuốc" ở nước ta, trong đó có tự dùng đơn thuốc cũ. Một là tự ý dùng thuốc mà thuốc đó thuộc loại bán theo đơn (nên lưu ý kháng sinh và thuốc loại glucocorticoid - thường gọi tắt là corticoid - ở nhiều nước phải bán theo toa, còn ở ta còn bán khá thoải mái, còn dùng đơn thuốc cũ để mua thuốc thì xem như là sự lừa gạt). Thứ hai là tự ý dùng thuốc ở người hoàn toàn mù tịt về thuốc.

Xin nêu một ví dụ tự ý dùng thuốc dẫn tới hậu quả nghiệm trọng khá phổ biến ở miền Nam nước ta trước năm 1975, đó là việc có người bị cảm sơ sài, nhưng lại dùng kháng sinh cloramphenicol (tên biệt dược nổi tiếng trước đây là Tifomycine) để tự chữa trị thường xuyên nên sau một thời gian đã bị thiếu máu bất sản (loại rối loạn rất nặng do cơ thể không sinh ra được tế bào máu) và dẫn đến tử vong.

Việc "tự dùng thuốc" hàm chứa mối đe dọa nguy hiểm vì có thể đưa đến những tác hại không lường trước được. Dùng thuốc không đúng có thể che lấp dấu hiệu để "cấp cứu ngoại khoa". Thí dụ, khi bi đau bụng không rõ nguyên nhân mà vội dùng thuốc chống co thắt để giảm đau, thì bụng hết đau nhưng bệnh vẫn còn.

Chẳng hạn bị bệnh viêm ruột thừa, có thai ngoài tử cung…, nếu thuốc làm mất cảm giác đau, người bệnh không đi bệnh viện để được phát hiện bệnh, mổ cấp cứu kịp thời, thì có khi hậu quả rất đáng tiếc. Tự dùng thuốc còn có thể làm cho bệnh nhẹ trở thành bệnh nặng vì không được chữa trị bằng thuốc đúng cách.

Việc dùng đơn thuốc của chính mình hay của người khác (nhất là đơn thuốc tham khảo trên mạng) để tự chữa bệnh cũng rất nguy hiểm. Bởi vì, một đơn thuốc chỉ dành cho một cá nhân cụ thể, dùng trong một thời điểm cụ thể. Bệnh của người này có vẻ na ná giống người kia nhưng cách và thuốc dùng chữa trị lại hoàn toàn khác nhau, dùng nhầm có khi là nguy hiểm. Ngay bệnh của chính mình thời điểm bây giờ cũng có vẻ giống như trước kia, nhưng có thể đã tiến triển ở mức độ nặng hơn nên đơn thuốc cũ không còn hiệu quả.

Với việc dùng thuốc qua thông tin trên internet, cần hết sức cảnh giác và thận trọng. Người hoạt động trong lĩnh vực chuyên môn y dược phải luôn luôn cẩn thận tìm cách sàng lọc, chọn lựa và xếp hạng các loại thông tin xem chúng đáng tin cậy đến mức độ nào để sử dụng. Đồng thời cần ghi nhớ rằng, dược phẩm luôn gắn liền với kinh doanh. Không loại trừ các thông tin về dược phẩm đã "bị nhiễu" vì mục đích lợi nhuận.

Các nhà chuyên môn y dược phải có "chiến lược tìm tin y dược" trên internet và luôn dựa trên quan điểm "y học phải có chứng cứ" (evidence-based medicine, viết tắt EBM), tức phải biết chọn tìm công cụ tìm tin hữu hiệu để sàng lọc thông tin và tìm đúng thông tin về trị liệu bằng thuốc đáng tin cậy.

Nếu biết chọn lọc thông tin từ internet thì đây là phương tiện hữu ích để cập nhật và ứng dụng thông tin vào công việc chuyên môn. Tuy nhiên, đối với người dùng thuốc nói chung, đừng bao giờ theo internet để chẩn đoán bệnh, tìm thuốc chữa bệnh. Càng không nên mua thuốc trên mạng hoặc đến nhà thuốc hỏi mua về tự uống, thậm chí mua theo lối truyền tai để tự chữa bệnh.

Khi sức khỏe có vấn đề và ngỡ mình có bệnh, cách tốt nhất là đến bác sĩ (bác sĩ chuyên khoa càng tốt) để được khám, hướng dẫn và chỉ định cách điều trị. Đối với đơn thuốc cũ của người khác, tuyệt đối không được dùng để tự chữa trị cho mình. Với đơn thuốc cũ của chính mình, nếu bệnh trở lại, cũng không nên tự ý dùng trở lại. Tốt nhất nên đi tái khám ở bác sĩ đã chữa trước đây. Vì chỉ bác sĩ mới đủ thẩm quyền cho bệnh nhân dùng đơn thuốc cũ hoặc phải thay bằng đơn thuốc mới.

AloBacsi.vn
 Theo PGS.TS.Nguyễn Hữu Đức - Phụ nữ online

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X