Tiểu đường thai kỳ: Ăn sao cho đúng và nguyên tắc "vàng" để mẹ khỏe

Nếu tiểu đường thai kỳ không được theo dõi và quản lý tốt, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng như trẻ sinh thừa cân, sảy thai, sinh non hoặc thai lưu. Khi bị tiểu đường thai kỳ, bà bầu cần chú ý chọn lựa một chế độ dinh dưỡng hợp lý, lành mạnh giúp kiểm soát lượng đường trong máu ổn định và không ảnh hưởng đến thai nhi.

Đái tháo đường trong thai kỳ là gì?

Rối loạn chuyển hóa đường trong cơ thể lúc mang thai. Nó được phát hiện từ tháng 4 của thai kỳ và thường khỏi sau khi sinh khoảng 6 tuần.

Ảnh hưởng đái tháo đường trong thai kỳ

Đường huyết lúc đói ≥ 150mg %. Sau 02 giờ, uống 75g đường huyết ≥ 140mg%. Đạt 02 chỉ số trên thì chẩn đoán xác định thai về đái tháo đường.

Đối với mẹ:

Mẹ bị đái tháo đường ở lần mang thai trước hoặc sẽ nặng hơn nếu mẹ đã bị bệnh.
- Mẹ bị tiền sản giật hoặc sản giật ở lần mang thai trước và sẽ tăng nguy cơ này ở lần mang thai sau.
- Mẹ tăng cân trên 20kg, đa số thai to, con sinh ra cân nặng trên 4kg, đa ối.
- Mẹ ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều (nước tiểu có đường), bị nấm candida tái phát nhiều lần..
- Mẹ bị nhiễm trùng, viêm thận, viêm bể thận và băng huyết sau sinh.
- Mẹ bị sẩy thai nhiều lần liên tiếp hoặc thai chết lưu không rõ lý do.

Đối với con:

Dị dạng thai, dị tật bẩm sinh về thần kinh, cơ,...
- Thai to sinh ra dễ gãy xương, sang chấn khi sinh và mổ.
- Tăng tỷ lệ tử vong thai nhi và trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên sau khi chào đời từ 2-5 lần.
- Suy hô hấp, hạ đường huyết, canxi, nguy cơ đái tháo đường do di truyền

Ổn định đường huyết trong thai kỳ bằng chế độ dinh dưỡng

Thực phẩm thai phụ nên ăn khi bị tiểu đường thai kỳ:

- Nên ăn nhiều bữa trong ngày để không làm tăng đường máu quá nhiều sau khi ăn và hạ đường máu quá nhanh lúc xa bữa ăn. Ăn 3 bữa chính và 1-2 bữa ăn phụ.

- Nên ăn thịt nạc, cá nạc, đậu hũ, yaourt, sữa không béo, không đường.

- Nên ăn thực phẩm ít gây tăng đường máu: gạo lức, đậu đỗ, rau xanh, củ quả, trái cây ít ngọt.

Lưu ý: Đối với phụ nữ mang thai 6 tháng cuối thêm 350 cal/ngày. Đối với phụ nữ cho con bú thêm 550 cal/ngày.

Những thực phẩm nên giảm ăn khi bị tiểu đường thai kỳ:

- Giảm ăn các thực phẩm gây tăng đường: bánh kẹo, trái cây ngọt, kem, chè…

- Giảm ăn mặn và thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối để phòng ngừa tăng huyết áp: khô, thịt nguội, mì gói, chao, đồ hộp…

- Giảm ăn các thực phẩm nhiều chất béo gây tăng mỡ máu như: da, lòng đỏ trứng, thức ăn chiên xào, phủ tạng (gan, tim, thận)

- Giảm uống rượu, bia, nước ngọt, cà phê, chè đặc, nước ép trái cây ngọt

Thực đơn:

BỮA ĂN	MÓN ĂN	SỐ LƯỢNG	NĂNG LƯỢNG (Kcal)
Sáng	Phở bò	- Bánh phở: 200g (1 chén) - Thịt bò: 150g - Rau thơm các loại: 50g	468
	Cơm	-02 chén nhỏ
	Cá rô kho	- Cá rô đồng: 150g - Dầu thực vật: 5g
	Rau muống xào tỏi	- Rau muống: 150g
Trưa		- Tỏi: 5g - Dầu thực vật: 10g	1020
	Mận	- 4 trái (200g)
	Canh đu đủ	- Đu đủ: 130g - Thịt nạc heo: 30g
Xế trưa	Sữa tươi không đường	- 200ml	122
	Cơm	- 02 chén nhỏ
Chiều	Đậu hũ dồn thịt	- Đậu hũ trắng : 100g (1 miếng) - Thịt nạc: 40g - Dầu ăn: 5g	790
Chiều	Canh bí xanh	- Bí xanh: 120g - Thịt nạc heo: 30g
	Rau lang luộc	- Rau lang: 150g
	Bưởi	- 4 múi (150g)

Giá trị dinh dưỡng của thực đơn:

Năng lượng 2400 Kcal:
- P = 67.5g ≈ 15% năng lượng.
- L = 50g ≈ 25% năng lượng.
- G = 270g ≈ 55% năng lượng.

- Chất xơ: 20-25g/ ngày.
- Ăn nhạt tương đối: Natri  2000mg/ ngày - NaCl < 6g/ ngày.
- Đủ các yếu tố vi lượng và vitamin: vitamin nhóm B, C, E, A.

Ổn định đường huyết bằng vận động

Tập thể dục không những giúp thai phụ chuẩn bị cho cuộc sinh nở sắp tới được thành công, nhanh chóng, nhẹ nhàng, tăng khả năng chịu đựng mà nó còn giúp họ quản lý được cân nặng của mình.

Tuy nhiên vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nữ hộ sinh trước khi tham gia các hoạt động này:

1. Đi bộ:

Đi bộ là hoạt động rất tốt cho phụ nữ mang thai. Không nên cố gắng đi bộ khi cơ thể đã mệt mỏi và có thể nghỉ ngơi bất cứ lúc nào mình muốn.

- Hỗ trợ tim mạch tốt nhất cho phụ nữ mang thai.
- Giúp hệ cơ bắp săn chắc, tử cung được co bóp nhanh và dễ dàng hơn, đốt cháy calo, kiểm soát tốt trọng lượng của bản thân, giảm nguy cơ táo bón.

- Giúp cơ thể khỏe mạnh và giảm nguy cơ đái tháo đường và tiền sản giật.

2. Chạy bộ nhẹ nhàng

Tuân thủ nguyên tắc: tập nhẹ nhàng, vừa sức, tránh thở dốc, chọn đoạn đường bằng phẳng. Thông báo cho bác sĩ theo dõi thai kỳ biết về chế độ tập chạy của mình.
- Giảm thiểu xác suất bệnh tiểu đường thai kỳ, viêm tĩnh mạch chân, áp huyết cao và bệnh trĩ.
- Củng cố cơ cột sống giúp hỗ trợ duy trì tư thế cần thiết trong thời gian mang thai.

3. Bơi lội

- Giảm chứng bệnh đau lưng, cơ bắp vận động, các mạch máu được nước massage, thúc đẩy máu lưu thông tốt cho mẹ và con, phòng ngừa táo bón, phù chân.
- Giúp phổi khỏe, hít sâu tốt, điều chỉnh vị tríthai nhi để sinh dễ dàng .
- Giúp tiêu hao năng lượng thừa, phòng tránh tiền sản giật và đái tháo đường.
- Tiếp xúc ánh nắng mặt trời, giúp sát khuẩn vàcholesterol dưới da chuyển hóa thành vitamin
- (vitamin giúp hấp thụ canxi, phốt pho tốt cho xương của thai nhi).
- Giảm đau đầu, giúp hệ thống thần kinh bé phát triển khỏe mạnh.

4. Yoga

- Giúp luyện thở, cung cấp lượng ôxy dồi dào vàđào thải khí cacbonic.
- Giúp hệ xương khớp được dẻo dai, kiểm soát trọng lượng, giảm nguy cơ đái tháo đường.
- Giúp thư giãn, giải tỏa căng thẳng và mệt mỏi.

5. Khiêu vũ

- Giúp tránh stress, tinh thần vui vẻ và thoải mái.
- Giúp cơ thể nhẹ nhàng và uyển chuyển hơn, hạn chế nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và cao huyết áp trong thai kỳ.

Nguồn: Khoa Dinh Dưỡng - Tiết Chế tại Bệnh viện Từ Dũ