ThS.BS.CK2 Trần Ngọc Lưu Phương tư vấn: Làm sao để biết gan khỏe hay yếu? - Phần 2

Bằng những ví von sinh động, BS Lưu Phương giúp bạn đọc hiểu rõ các đề về gan như cách giải độc gan, làm sao để biết gan khỏe, phòng tránh các bệnh về gan thế nào...

ThS.BS.CK2 Trần Ngọc Lưu Phương - Trưởng Đơn vị Tiêu hóa Can thiệp, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Giảng viên Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch - Ảnh: Hoàng Long

Trong chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề "Làm sao để biết gan khỏe hay yếu?", ThS.BS.CK2 Trần Ngọc Lưu Phương - Chuyên gia Tiêu hóa - gan mật, Trưởng Đơn vị Tiêu hóa Can thiệp - Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - chia sẻ, hướng dẫn và giải đáp các thắc mắc cho quý độc giả hiểu rõ hơn về hoạt động của gan, làm thế nào để có được một lá gan khỏe mạnh, cách , giải độc gan, phòng ngừa xơ gan và phương pháp "đoán bệnh gan" chính xác.

NỘI DUNG BUỔI TƯ VẤN (tiếp theo phần 1)

MC Mỹ Thi - Để kiểm tra “sức khỏe” của gan, có những phương pháp nào thưa BS?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Để kiểm tra gan có 2 nhóm xét nghiệm, một là xét nghiệm máu, 2 là xét nghiệm hình ảnh:

Xét nghiệm máu nhằm kiểm tra men gan, tên khoa học gọi là SGOT, SGBT, AST, ALT, GGT, ALP… là những men trong gan mật tiết ra để coi có bị rối loạn hay không, thử một số chức năng máu có loãng hay không, xét nghiệm những dấu ấn để biết những con vi rút viêm gan B, viêm gan C, viêm gan A, D, E… Đó là nhóm xét nghiệm máu.

Còn xét nghiệm về hình ảnh (chẩn đoán hình ảnh), đơn giản nhất và ít tiền nhất là siêu âm bụng để xem gan có hình ảnh gì xấu không, mật có sỏi, có giãn hay không. Cao cấp hơn, để thấy hình rõ hơn, ít bị sót, chúng tôi sẽ chụp CT, MRI thì sẽ chẩn đoán được khối u, gan teo, sỏi mật, giãn mật...

Kỹ thuật mới nhất và Việt Nam chúng ta đã có rồi, đó là siêu âm đàn hồi gan Fibroscan. Kỹ thuật này gián tiếp đánh giá độ dội lại để biết được độ mềm - cứng, độ nhiễm mỡ của gan.

Siêu âm đàn hồi gan Fibroscan - Ảnh minh họa: ugasend.com

MC Mỹ Thi - Men gan tăng có ý nghĩa gì, thưa BS?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Men gan, tức là nói về chỉ số AST, ALT, GGT… Những chỉ số này trong máu chúng ta lúc nào cũng có hết. Thường chuẩn của nó không bao giờ vượt quá số 40, giống như người bình thường cao 1m60, cân nặng 50kg vậy đó.

Còn men ALP nói lên mật chúng ta có vấn đề, mà gan - mật hay đi chung với nhau. Khi men gan tăng, nói theo thuật ngữ y khoa, nó đang bị tổn thương còn nói theo thuật ngữ dân gian, khi thử máu thấy men gan tăng nghĩa là gan chúng ta đang bị ai đó “nựng” rồi, nựng này không phải nựng yêu mà đụng chạm hơi nhiều, khó chịu, dữ dội, cần được theo dõi và điều trị thích hợp bởi bác sĩ chuyên khoa.

MC Mỹ Thi - Men gan tăng khi nào là bình thường, và khi nào cần điều trị, và điều trị như thế nào thưa BS?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Men gan tăng là bệnh rồi, không có bình thường. Như tôi vừa nói, khi nó tăng trên chỉ số bình thường nghĩa là nó đã bắt đầu “sụt sùi” nước mắt, tức là có chuyện rồi, phải được theo dõi và điều trị bởi bác sĩ.

Và một điều quan trọng, thuốc men chỉ chiếm 50%-60%, còn 40% còn lại là do chế độ ăn uống và kiêng cữ của chúng ta.

MC Mỹ Thi - Xin cảm ơn bác sĩ đã giúp quý bạn đọc hiểu rõ hơn về men gan tăng là như thế nào. Thưa BS, đi siêu âm thường thấy BS ghi “nốt tăng âm”, “nốt giảm âm”, thường thì nó là gì vậy ạ?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Cái này chứng tỏ trong gan có cục gì đó, có thể là lành tính hoặc ác tính, hoặc là một cục sẹo cũ, cục vôi gì đó bất bình thường ở trong gan. Nói đơn giản, “nốt tăng âm”, “nốt giảm âm” là thuật ngữ của chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh về siêu âm, bác sĩ đọc mô tả sẽ hiểu.

MC Mỹ Thi - Các loại u gan gồm những u gì, u nào lành, u nào ác, thưa BS?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Đa phần u trong gan là u ác, tức là ung thư gan, chúng ta sẽ trở lại vấn đề này trong một chủ đề khác, còn những u lành còn lại thường là u máu, sẹo cũ do nhiễm sán lá trong gan, nhiễm giun, xơ gan, viêm gan mãn tính lâu ngày… gan phải tăng sinh để bù trừ lại những vùng bị hư thì thành những nốt đó.

MC Mỹ Thi - Xơ gan diễn tiến như thế nào, do nguyên nhân gì, thưa BS? Vì sao xơ gan khó điều trị?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Những nguyên nhân tôi đã đề cập ở trên gây nhiễm độc gan, tấn công gan và kẻ thù của gan, tất cả những thứ đó nếu cứ tái đi tái lại lâu ngày sẽ làm cho gan xơ. Gan xơ là gan bị cứng lại, mà khi gan chai cứng lại thì nó toàn là sẹo lồi ở trong, mất chức năng và chỉ có ghép gan mới giải quyết được.

Người ta sợ gan xơ khó điều trị là bởi vì, chúng ta thấy khi chúng ta bị sẹo lồi, không có cách nào khác là phá bỏ. Gan chúng ta nếu có quá nhiều sẹo lồi thì chỉ còn cách cắt bỏ gan, như vậy chúng ta không có gan để sống. Do đó, xơ gan khó trị là như vậy.

MC Mỹ Thi - Trên mạng ghi: “xơ gan là sự hình thành tổ chức xơ trong gan thay thế cho nhu mô gan bị chết”. Nhưng gan có khả năng tái sinh bù trừ (ví dụ ở người hiến tặng gan), vậy tại sao nó lại thay thế bằng tổ chức xơ?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Về y học, đúng là bạn tra google ra thì bạn cực kỳ khó hiểu, nếu không phải là bác sĩ thì sẽ không thể nào hiểu nổi. Nhưng mà đơn giản là như này, nói như tôi nói, nó hình thành sẹo lồi, tức là những nguyên nhân tấn công vào gan gây hại cho gan, sẽ biến gan thành một “bãi chiến trường”, cứ “đánh đấm” gan chúng ta hoài thì chỗ đó “hư”, tìm cách bù trừ. Và cứ nếu cứ tấn công hoài, thì gan không kịp tái tạo da non, chỉ có sẹo lồi. Mà gan đã lên sẹo lồi rồi thì da đẹp bình thường không bao giờ mọc trở lại được. Rốt cuộc, gan chúng ta toàn là sẹo lồi và không có tác dụng nữa.

Còn đối với người hiến tặng gan, sau khi cắt phần gan đem hiến tặng thì một phần gan mới lại mọc ra, bù trừ chỗ đó, gan không hề bị “đánh nhau” nên hoàn toàn không sao cả.

MC Mỹ Thi - Chúng ta cần làm gì để bảo vệ lá gan khỏe mạnh, xin BS đưa ra chỉ dẫn?

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Để có một lá gan khỏe mạnh, tôi xin chia sẻ những bí quyết sau:

Chuyện đầu tiên là giữ một tâm hồn thư thái, thoải mái tập thể dục 90 phút trong 1 tuần, chia đều ra nhiều ngày chứ đừng dồn vô. Uống đủ nước ít nhất là 2 lít mỗi ngày. Tránh xa những ô nhiễm khói bụi, đặc biệt là thuốc lá, không uống rượu bia, dùng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng những loại thuốc theo truyền miệng.

Ăn uống vừa phải, hợp lý gồm nhiều rau quả tươi xanh, ăn hoặc uống thêm những loại thuộc họ cam chanh như ổi, nước cam. Mỗi ngày uống 1 tách trà xanh nhỏ cũng giúp chống oxy hóa để giúp tái tạo tế bào gan. Và một sản phẩm, thực phẩm rất là phổ biến đó là cà phê nguyên chất, tự rang xay, mỗi ngày 1 tách, đừng pha đường, tận dụng tất cả những tinh túy có trong cà phê, đó là 1 chất thanh lọc gan rất tốt và là nghiên cứu đã được chứng minh.

Ngủ nghỉ cho đúng giờ là giúp cho lá gan khỏe. Đó là những gì chúng tôi muốn chia sẻ với quý vị.

MC Mỹ Thi - Xin cảm ơn lời khuyên của BS Lưu Phương ạ!

Thưa quý vị, mong là những thông tin vừa rồi sẽ giúp quý vị và các bạn hiểu rõ hơn nguyên nhân, cách điều trị các bệnh lý về gan cũng như cách phòng tránh để có một lá gan khỏe mạnh.

Xin chào và hẹn gặp lại quý vị trong những chương trình tiếp theo.

ThS. BS Trần Ngọc Lưu Phương - Mến chào và hẹn gặp lại trong chương trình tiếp theo!

AloBacsi trân trọng cảm ơn ThS.BS Trần Ngọc Lưu Phương đã dành buổi chiều chủ nhật để chia sẻ những thông tin hữu ích và thú vị về chức năng gan, những "kẻ thù" gây hại gan, những bệnh gan hay gặp và cách giải độc gan hợp lý - Ảnh: Hoàng Long

Kính mời bạn đọc theo dõi và gửi câu hỏi về cho chương trình thông qua:

Fanpage: AloBacsi - Hỏi bác sĩ trả lời

Hộp thư: tuvan@alobacsi.vn

Zalo: 08983 08983

Hoặc trò chuyện trực tiếp với bác sĩ trong thời lượng của các buổi tư vấn trực tuyến qua số điện thoại: 08983 08983

Ngoài ra, quý bạn đọc có thể theo dõi nhiều buổi trò chuyện của các bác sĩ - chuyên gia, chia sẻ những thông tin thiết thực về việc bảo vệ sức khỏe tại kênh: AloBacsi - video.

Trân trọng!

Thực hiện: Mỹ Thi, Hồng Nhung
Ảnh: Hoàng Long
Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn