ảnh minh họa

Tiết trời khô và lạnh của mùa thu đông cũng là điều kiện thuận lợi cho hen phế quản (HPQ) phát sinh và phát triển. Theo quan niệm của y học cổ truyền, khô hanh là đặc tính của táo khí, lạnh lẽo là đặc tính của hàn khí, táo khí dễ gây thương tổn âm dịch,hàn khí dễ gây thương tổn dương khí, hai tà khí này phối hợp với nhau tất gây thương tổn tạng phế, gây các chứng bệnh như ho, hen suyễn…. mà y học hiện đại gọi là Bệnh viêm phế quản, hen phế quản,giãn phế quản, khí phế thủng.

Có nhẽ chưa bao giờ các chủng loại tân dược chữa HPQ lại phong phú và có hiệu lực cao như hiện tại.Tuy nhiên do tính chất phức tạp của bệnh lý, vẫn còn khá nhiều vân đề nan giải như tác dụng không mong muốn của thuốc, khả năng duy trì tác dụng kéo dài sau khi cắt cơn, phác đồ điều trị có hiệu quả, an toàn,và phù hợp với điều kiện kinh tế của người bệnh…Bởi vậy, việc tìm hiểu và vận dụng những kinh nghiệm của y học cổ truyền để nâng cao chất lượng phòng chống bệnh HPQ là rất có ý nghĩa, xin giới thiệu một số bài thuốc đơn giản dành cho người bị HPQ được dung dưới dạng trà dược để bạn đọc tham khảo và sử dụng khi cần thiết

Bài 1: Tử tô(hạt tía tô) 6;Hạnh nhân 6g;Quất bì(vỏ quýt) 4g.

Các vị  tán vụn cho vào túi vải, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15-20 phút có thể dùng được,chế thêm đường phèn uống thay trà trong ngày, chế thêm 1 thì mật ong uống thay trà trong ngày.

Công dụng: Nhuận phế, chỉ khái,trừ đàm, bình suyễn,dung cho người bị HPQ có ho và khạc đờm nhiều. Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy cả 3 vị đều có tác dụng long đờm, chống co thắt phế quản và giảm ho.Tuy niên những người dễ bị rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy không nên dung bài này.

Bài 2: Nấm linh chi 6g; bán hạ chế 5g, Tô diệp (lá Tía tô) 5g; Hậu phác 3g; Bạch linh 9g; đường phèn vừa đủ.

Các vị  tán vụn cho vào túi vải, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15-20 phút có thể dùng được,chế  thêm đường phèn uống thay trà trong ngày.

Công dụng: Phù  chích, ích phế, chỉ khái, trừ đàm, bình suyễn, dung cho người bị viêm phế quản co thắt, HPQ,bài này có nguồn gốc từ một phương thuốc cổ là “Bán hạ hậu phác thang”được ghi trong y thư cổ”Kim quỹ yếu lược”, bổ sinh khương gia thêm nấm Linh chi.Trong bài, bán hạ phối hợp với hậu phác có tác dụng trừ đàm, làm thông thoáng đường hô hấp, Bạch linh kiện tỳ lợi thấp,có khả năng nâng cao sức miễn dịch,làm tăng lượng IgG trong máu.Nấm linh chi, ngoài tác dụng làm giảm ho,bình suyễn, còn có khả năng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào niêm mạc phế quản,ức chế phản ứng quá mẫn, cải thiện năng lực miễm dịch và bồi bổ cơ thể. Với người bị HPQ kèm theo sốt, ho và khạc đờm mủ vàng không nên dung loại trà này.

Bài 3: Võ rễ cây bông 30g thái vụn,cho vào túi vải, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15-20 phút có thể dùng được,chế thêm ít đường đỏ,uống thay trà trong ngày.

Công dụng: Bổ trung ích khí, chỉ khái, bình suyễn dung thích hợp cho những người bị viêm phế quản mạn tính, hen phế quản mạn tính. Theo kinh nghiệm đân gian, vỏ cây bông có tác dụng chữa hen suyễn, thiếu máu, phụ nữ bế kinh,sa tử cung… kết quả nghiên cứu trên thực nghiệm và lâm sàng cho thấy vị thuốc này có khả năng làm giảm ho, tiêu viêm và chống co thắt phế quản. Phụ nữ có thai không được dung bài này.

Bài 4: Xuyên bối mẫu 15g; Lai phục tử 15g, hai vị tán vụn, cho vào túi vải,ngày dung 2 lần, mỗi lần 3g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15-20 phút có thể dùng được,uống thay trà.

Công dụng: Chỉ khái, hòa đàm, giáng khí, bình suyễn. Theo kết quả nghiên cứu dược lý xuyên bối mẫu có  tác dụng trừ đàm,giảm ho,bình suyễn,kháng khuẩn và nâng cao sức chống đỡ của cơ thể trong điều kiện thiếu ô xy. Hai vị kết hợp với nhau có khả năng nhuận phế định suyễn, chỉ khái hóa đờm rất có lợi cho bênh HPQ.

Bài 5: Ngũ vị tử 4g; Nhân sâm 4g, Tô ngạnh( cành tía tô) 3g, các vị tán vụn, cho vào túi vải, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15-20 phút có thể dùng được,chế thêm đường phền, uông thay trà trong ngày

Công dụng: bổ khí, liễm phế,chỉ khái, bình suyễn,dùng cho người già bị hen phế quản lâu năm, khó thở nhiều, tức ngực, ho khạc đờm trắng dính… những người béo bệu không nên dung

Th.S Đỗ Tiến Giang