Chất độc thần kinh là một trong những tác nhân nguy hiểm và nhanh gọn nhất trong các cuộc chiến tranh hóa học. Một số báo cáo khẳng định chỉ 10 mg VX có thể giết người khi tiếp xúc qua da.

Khí VX không mùi, không vị và là một trong những phương thức giết người nhanh nhất từng được ghi nhận. Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh của Mỹ (CDC) cho rằng nạn nhân có thể không biết mình đã nhiễm độc sau khi tiếp xúc khí này.

VX có thể can thiệp quá trình truyền tải tín hiệu thần kinh giữa não bộ và các tế bào, khiến cơ bắp mất kiểm soát và nạn nhân lập tức chết vì co thắt và ngạt thở.

VX độc gấp 10 lần sarin, nó giết chết nạn nhân bằng enzyme exetylcholinesterase.

Ở thể lỏng, nó có dạng dầu màu hổ phách, không mùi, không vị. Điều này khiến VX có thể dễ dàng được tẩm vào quần áo hoặc đồ ăn của nạn nhân, vì chỉ 10 mg VX đã đủ để đầu độc một người khi tiếp xúc qua da.

Trong điều kiện thời tiết bình thường, VX có thể tồn tại nhiều ngày. Khi nhiễm độc, nạn nhân sẽ gặp các triệu chứng tăng hoặc giảm huyết áp đột ngột, mờ mắt, tức ngực, ho, tiêu chảy, chảy dãi, ra mồ hôi nhiều, buồn ngủ, đau mắt, nhức đầu, tiểu tiện nhiều, đau bụng, thở nhanh, chảy mũi, suy tim, co giật. Những triệu chứng này có thể kéo dài trong vòng 18 giờ.

VX là một trong 5 chất độc nhất trong lịch sử loài người. Ảnh: Concienciaradio.

Loại chất cực độc này xuất hiện từ những năm 1950 của thế kỷ trước và là chất độc nhân tạo duy nhất trong danh sách 5 chất độc hại nhất thế giới.

Khi đó, Ranajit Ghosh, một nhà hóa học tại Phòng thí nghiệm bảo vệ Thực vật thuộc Viện Hóa học Hoàng gia Anh (ICI) khám phá ra một hợp chất có nhiều đặc tính giống thuốc trừ sâu. Năm 1954, ICI thương mại hóa hợp chất trên và bán dưới tên Amiton. Chúng sớm bị thu hồi do quá độc hại để sử dụng một cách an toàn.

Sau khi quá trình phát triển được hoàn thiện, các hợp chất trong dãy này được xếp vào nhóm Chất độc thần kinh, được gọi là V-agent. VX là chất được biết đến nhiều nhất trong nhóm này.

Cảnh sát Malaysia khẳng định họ tìm thấy VX trong thi thể ông Kim Jong Nam. Ảnh:Reuters.

Liên Hợp Quốc đã liệt VX vào danh sách vũ khí hủy diệt hàng loạt theo nghị quyết 687. Chất độc thần kinh này có thể được phát tán dưới dạng lỏng hoặc hơi nước, nó có khả năng giết chết người chỉ trong vòng hai phút sau. 1 gam VX có thể giết hơn 50.000 người.

Năm 1958, công thức sản xuất loại vũ khí này rơi vào tay người Mỹ và Washington đã quyết định sản xuất VX trên quy mô lớn vào năm 1961.

Chỉ duy nhất một người được cho là đã thiệt mạng vì VX trong lịch sử, đó là một thành viên của giáo phái Aum Shinrikyo, giáo phái cực đoan tại Nhật Bản từng gây ra vụ đầu độc kinh hoàng bằng khí sarin ở Tokyo năm 1995. Ngoài ra, năm 1968, tại Utah, Mỹ, 4.000 con cừu bị giết chết bởi chất độc đáng sợ này.