Người bệnh dù phải chịu chi phí khám chữa bệnh nhiều hơn, thậm chí là cả các khoản chi phí không chính thức, nhưng chất lượng dịch vụ y tế người bệnh được thụ hưởng chưa tương xứng. Để đảm bảo khách quan và công bằng trong lĩnh vực khám chữa bệnh, cần có một cơ quan giám sát, đánh giá độc lập… Đó là ý kiến của TS-BS Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, trong cuộc trao đổi với PV Báo SGGP.

>> TƯ VẤN TÂM LÝ - KHÁM BỆNH MIỄN PHÍ TẠI AloBacsi.vn 

Công - tư lẫn lộn

- Có ý kiến cho rằng, dịch vụ y tế công không thể đặt vấn đề lợi nhuận mà chỉ xem như là phục vụ. Thế nhưng, nhiều BV khi xây dựng khung viện phí mới không ngại ngần sử dụng các “tiểu xảo” nhằm thu lợi thật nhiều từ người bệnh và Quỹ Bảo hiểm y tế. Phải chăng dịch vụ y tế công đang bị thương mại hóa hay sự xuống cấp về y đức?

Qua nghiên cứu của chúng tôi, hệ thống y tế công hiện nay của chúng ta đang trong tình trạng công-tư lẫn lộn do cơ chế điều hành quản lý của chúng ta. Dịch vụ y tế công nhưng điều hành lại theo cơ chế “tự hạch toán”. Với việc thực hiện Nghị định 43, rồi quỹ lương cho BV trích từ nguồn thu phí dịch vụ từ bệnh nhân, rõ ràng hoạt động của BV công hiện nay đang được đặt vào bài toán tự điều chỉnh lợi nhuận.

Mặt trái của kinh tế thị trường, “tính lời lãi trên sức khỏe người bệnh” quả là một bài toán mà tôi tin chẳng cán bộ y tế có tâm huyết nào muốn hàng ngày phải giải cả. Khi mà y, bác sĩ bị đặt vào môi trường được quản lý theo kiểu kinh doanh, đồng tiền sẽ đẩy nhân viên y tế rời xa các cam kết y đức. Cơ chế quản lý, vận hành hệ thống y tế công đang ở vào thế công không ra công, tư không ra tư, theo tôi sớm muộn gì cũng sẽ dẫn đến rối nhiễu hệ thống, nếu không có sự mổ xẻ thẳng thắn bài toán hệ thống và cơ chế vận hành.

- Nghiên cứu mới đây của Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng cho thấy, nhiều người bệnh khi đi chữa bệnh từ trạm y tế cho tới BV tuyến trung ương đều đưa phong bì cho cán bộ y tế. Theo ông, viện phí tăng, người bệnh khi đi viện có còn chịu “phụ phí” ngoài chi phí khám bệnh?

Thực ra, việc người dân đưa phong bì là để bảo đảm cho y, bác sĩ có sự hài lòng và đảm bảo cung cấp dịch vụ y tế chất lượng đúng như mong muốn của họ. Sâu xa hơn, hành vi đưa phong bì, cả phía người bệnh và phía y bác sĩ đều quy vào vấn đề lương của cán bộ y tế thấp và từ đặc điểm loại hình dịch vụ y tế là loại dịch vụ rất đặc biệt, kết quả đem lại hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của người cung cấp dịch vụ y tế, nên người bệnh nhiều khi sẵn sàng chịu thêm “phụ phí” để an lòng. Như vậy, với việc viện phí tăng, BV tính đầy đủ giá dịch vụ y tế và công khai rõ ràng, tất nhiên người dân sẽ không phải chịu thêm “phụ phí” nữa khi đi viện. Vấn đề phong bì trong khám chữa bệnh theo logic chắc chắn sẽ giảm.

- Trong việc cung cấp dịch vụ y tế hiện nay đang bộc lộ không ít vấn đề tiêu cực như tình trạng lạm dụng thuốc men, hóa chất, xét nghiệm… cho tới thái độ, tinh thần phục vụ, y đức... Để giải quyết được những tiêu cực trong lĩnh vực khám chữa bệnh cần phải làm gì?

Đó là thực tế trầm trọng và phổ biến ở nhiều cơ sở cung cấp dịch vụ y tế, cả công và tư. Để giải quyết vấn đề bức xúc này, theo tôi cần thực hiện 4 yêu cầu. Thứ nhất, về phương pháp làm việc. Rõ ràng hệ thống thanh kiểm tra chất lượng dịch vụ y tế mà Bộ Y tế đang vận hành chưa đi vào thực chất của vấn đề.

Phải áp dụng khoa học thống kê và nguyên tắc dựa vào cộng đồng trong thực hiện vấn đề này. Thứ hai, là yêu cầu tính độc lập, khách quan và có chuyên môn phù hợp trong giám sát đánh giá chất lượng dịch vụ y tế, phải được tôn trọng cao nhất. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu hệ thống giám sát chất lượng dịch vụ y tế được tổ chức nằm ngoài hệ thống cung cấp dịch vụ y tế. Thứ ba là phải có sự công khai, minh bạch, dân chủ về cung cấp thông tin đã được đánh giá nhằm tạo áp lực xã hội với bên vi phạm. Cuối cùng, bắt buộc phải có và quan trọng nhất là phải kiên quyết, nghiêm túc và triệt để xử lý những vi phạm.

- Xin cảm ơn ông!