Các lãnh đạo Đảng Cộng hòa không tìm được lập trường chung trong chiến dịch chống tỉ phú Donald Trump - Ảnh: Reuters

Theo báo New York Times, hôm 19/2 chiến lược gia lão luyện Karl Rove đã ăn trưa với hàng loạt thống đốc và các đại gia ủng hộ Đảng Cộng hòa.

Tại đây ông Rove cảnh báo việc ông Trump giành chiếc vé của Đảng Cộng hòa để chạy đua vào Nhà Trắng sẽ là một thảm họa đối với GOP. Ông Rove nhấn mạnh vẫn còn chưa muộn để ngăn chặn ông Trump.

Trong cuộc họp của các thống đốc Cộng hòa hôm sau ở khách sạn Willard, Thống đốc bang Maine Paul R. LePage cũng mô tả chiến thắng của ông Trump trước các ứng cử viên Cộng hòa khác sẽ làm tổn thương GOP nghiêm trọng.

Ông kêu gọi các thống đốc gửi một bức thư ngỏ đến cử tri Cộng hòa toàn quốc, công khai phản đối ông Trump. Nhưng các thống đốc e ngại, không dám thực hiện biện pháp này.

Trả lời phỏng vấn NYT, nhiều chính trị gia, chiến lược gia và doanh nhân Cộng hòa cũng mô tả về một chiến dịch nháo nhào, vội vã nhằm cản đường ông Trump.

Nhưng từ đó đến nay, tỉ phú Trump giành chiến thắng ở hai cuộc bầu cử sơ bộ và được Thống đốc New Jersey Chris Christie công khai ủng hộ.

Bối rối trước Trump

NYT nhận định nội dung các cuộc phỏng vấn cho thấy các lãnh đạo Đảng Cộng hòa tỏ ra bối rối, thiếu quyết đoán khi ông Trump vùn vụt thẳng tiến.

Nhiều mạnh thường quân quyên góp mạnh tay cho GOP e ngại không dám đụng độ trực tiếp với tỉ phú New York. Các chính trị gia Cộng hòa lo nguy cơ công khai chỉ trích ông Trump chỉ càng khiến ông nổi hơn.

Việc Thống đốc New Jersey Christie công khai ủng  hộ ông Trump là cú đòn mạnh giáng vào Đảng Cộng hòa.

Đây là cú “phản thùng” nghiêm trọng nhất đối với GOP, bởi nó sẽ mở cánh cửa để các nhân vật Cộng hòa khác chạy tới tham gia vào phe của ông Trump. Chiến dịch “Ngăn chặn Trump” đang sụp đổ một cách thảm hại.

Cựu Thống đốc Utah Michael Leavitt nhận định GOP không xây dựng được một mặt trận chung để chống ông Trump.

Cuối mùa thu năm ngoái, hai chiến lược gia Alex Castellanos và Gail Gitcho đề xuất lập một ủy ban chống ông Trump. Họ lên kế hoạch tấn công dữ dội ông Trump bằng cách nhắm vào những thất bại kinh doanh và các quan điểm chính trị mập mờ của ông.

Hai chiến lược gia cảnh báo các lãnh đạo GOP rằng việc ông Trump trở thành ứng cử viên tổng thống chính thức sẽ không chỉ đảm bảo Đảng Dân chủ sẽ giành chế tổng thống, mà còn khiến Đảng Cộng hòa đánh mất thế đa số ở Thượng viện.

Nhưng các nhà quyên góp và nhiều lãnh đạo GOP không mặn mà với chiến dịch này, có lẽ một phần do không lường trước được sức mạnh của nhà tỉ phú ngông cuồng.

Các tỉ phú Charles G. và David H. Koch, những nhân vật bảo thủ ủng hộ Đảng Cộng hòa, cũng khẳng định quyết chống ông Trump nhưng rồi không có hành động cụ thể gì.

Thay vào đó, Đảng Cộng hòa theo đuổi phương thức dồn sự ủng hộ cho một ứng cử viên cụ thể, được đánh giá là có tiềm năng nhất, để đối đầu với ông Trump.

Người được lựa chọn là Thượng nghị sĩ Marco Rubio. Nhưng đến nay ông Rubio đang bị hai đối thủ khác là Thống đốc Ohio John Kasich và Thượng nghị sĩ Ted Cruz níu chân.

Một số lãnh đạo Cộng hòa, trong đó có cựu ứng cử viên tổng thống Mitt Romney, đã kêu gọi ông Kasich từ bỏ cuộc đua để GOP thống nhất sự ủng hộ dành cho Rubio (Cruz cũng bị đa phần Đảng Cộng hòa căm ghét). Nhưng đến nay ông Kasich vẫn cương quyết bám trụ.

Nhiều nghị sĩ Cộng hòa đã chỉ trích ông Kasich quá ích kỷ và ngang bướng dù không hề có cơ hội chiến thắng.

Những toan tính sai lầm

Lãnh đạo phe đa số Cộng hòa ở Thượng viện Mitch McConnell là người chỉ trích ông Kasich nặng nề nhất. Trong khi đó, ông Rubio tỏ ra non kinh nghiệm khi ứng xử với một số lãnh đạo Cộng hòa, điển hình là ông Christie, người cũng từng tham gia tranh cử nhưng rút lui.

Trong cuộc tranh luận ở New Hampshire, ông Christie từng tấn công dữ dội ông Rubio. Sau khi ông Christie rút lui, ông Rubio gửi tin nhắn bằng giọng nói qua điện thoại, đề nghị ông Christie ủng hộ mình và khẳng định Thống đốc New York có tương lai chính trị tươi sáng.

Ông Christie, 53 tuổi, cảm thấy bị xúc phạm nặng nề vì một chính trị gia 44 tuổi dám dạy dỗ ông về tương lai. Ngược lại, ông Trump liên tục gọi điện và gặp trực tiếp ông Christie để trao đổi. Và cuối cùng ông Christie tuyên bố ủng hộ ông Trump và mô tả ông Rubio là “kẻ tuyệt vọng”.

Các nguồn tin cho biết ông McConnell dù vẫn hi vọng ông Rubio làm nên chuyện, nhưng đã chuẩn bị kế hoạch để đối phó với tình huống ông Trump trở thành ứng cử viên chính thức của Đảng Cộng hòa.

Ông kêu gọi các thượng nghị sĩ Cộng hòa chạy các quảng cáo chống ông Trump trong đợt bầu cử tháng 11 để tạo khoảng cách giữa tỉ phú New York với các thượng nghị sĩ muốn tái đắc cử.

Thậm chí ông McConnell còn cho rằng ông Trump chắc chắn sẽ thua trước bà Clinton trong cuộc bầu cử tổng thống, và sẽ vận động giới cử tri Cộng hòa rằng Thượng viện do GOP kiểm soát sẽ là điều cần thiết để kiềm chế Tổng thống Clinton.

Hiện ông Rove đang vận động cựu ứng cử viên Jeb Bush ủng hộ ông Rubio, nhưng nỗ lực này cũng chưa đem lại kết quả cụ thể nào. Các cố vấn của ông Rubio cũng tìm kiếm sự ủng hộ của ông Romney nhưng ông Romney muốn trực tiếp tấn công ông Trump.

Mới đây, ông Romney kêu gọi ông Trump công bố hồ sơ thuế cá nhân vì cho rằng sẽ có điều mờ ám ở đó. Ông Trump trả đũa ông Romney bằng lời xỉ nhục “Romney là một trong những ứng cử viên dốt nát và kém cỏi nhất trong lịch sử chính trị Đảng Cộng hòa”.

Có lẽ các nỗ lực “phá Trump” của giới lãnh đạo Cộng hòa đã trở nên muộn màng. Bởi các khảo sát đều cho thấy ông Trump có cơ hội chiến thắng lớn.

Và đến nay, ngoài Thống đốc Christie, đã có nhiều nhân vật Cộng hòa “phản thùng” quay sang ủng hộ ông Trump. Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy công khai khẳng định có thể hợp tác với Tổng thống Trump.

Và mới đây nhất, thêm một thống đốc Cộng hòa lên tiếng ủng hộ Trump và mô tả ông có thể trở thành “một trong những tổng thống vĩ đại nhất”.

Người đó là ai vậy? Đó là Thống đốc bang Maine Paul R. LePage, người mới gần một tháng trước còn quyết tìm cách ngăn cản tỉ phú New York.