Ngôi nhà thờ tổ tộc Nguyễn Văn nằm sâu trong ngõ tổ dân phố 252 (Hòa Mỹ 2, phường Hòa Minh, Liên Chiểu, Đà Nẵng) đang là nơi ông Nguyễn Đức đặt trang trọng bộ sưu tập 10 nồi đồng cổ. Chiếc to nhất đường kính 43 cm, nhỏ nhất 14 cm. Những chiếc nồi như hồ lô, chiếc nhỏ có thể xếp bên trong chiếc lớn hơn.

Tất cả 10 nồi đều có đáy mo tròn và không nắp mà theo lý giải của ông Đức: "Ngày xưa sử dụng củi để nấu ăn, nồi được đặt trên ba viên đá hay cái kiềng ba chân. Do không có vung nên khi cơm cạn nước sẽ được lót một lớp lá chuối lên trên, sau đó cào than ra, nhấc nồi cơm vùi đáy nồi xuống than. Chiếc nồi có đáy mo để dễ dàng xoay cho cơm dễ chín".

Nhà thờ tộc Nguyễn Văn nơi ông Đức đặt bộ sưu tập 10 chiếc nồi đồng. Ảnh: Vân Anh

Theo ông Đức, trong số 10 chiếc nồi đồng này thì có 4 bốn chiếc có niên đại đầu thế kỷ 18, khi đó thủy tổ của dòng họ Nguyễn Văn chuyển vào vùng đất Đà Nẵng sinh sống đã sử dụng.

"Giá trị để xét bộ sưu tập này vào hàng độc nhất vô nhị là hai quai ở mỗi chiếc nồi được làm từ loại đồng lạnh người Pháp từng sử dụng cách đây ba thế kỷ. Khi được đốt ở nhiệt độ cao, dùng tay sờ vào vẫn không bị nóng", ông Đức nói và cho biết chất liệu đồng này cũng được sử dụng làm nắp bàn ủi con gà thời xưa và rất đắt tiền.

Để sở hữu bộ sưu tập hiếm có này, ông Đức bảo "đó là cả một hành trình dài". Gia đình ông có bốn chiếc nồi đồng, truyền lại từ thời ông tổ. Gắn liền với tuổi thơ của ông là hình ảnh nồi cơm gạo trắng, hòa quện với mùi thơm của lá chuối do bà nội nấu.

Vừa trò chuyện ông vừa tỉ mỉ lau chùi những chiếc nồi giống như cách người cha ân cần chăm sóc cho những đứa con. Người đàn ông 55 tuổi bảo trước đây chưa từng nghĩ đến việc sưu tầm cho đủ bộ 10 chiếc cho đến khi biết được bà nội luôn tâm nguyện có được chiếc nồi mười để mỗi dịp lễ, Tết nấu bánh tét cúng tổ tiên.

Sau nhiều đêm suy nghĩ, ông Đức quyết tâm tìm cho đủ bộ 10 chiếc nồi đồng. Gần ba năm tìm kiếm ông đã có 9 chiếc. Thỉ thoảng vài người bạn có ý định muốn chiêm ngưỡng những chiếc nồi quý, ông luôn niềm nở đón tiếp, nhưng trong tâm thì chưa mãn nguyện khi thiếu đi một chiếc.

Có được bộ sưu tập độc đáo, ông Đức rất nâng niu, thỉnh thoảng lại mang ra lau.Ảnh: Vân Anh

Một lần đang lau chùi những chiếc nồi đồng trong nhà thờ tổ, ông Đức ngồi suy tư và thở dài. Một thợ xây biết được chuyện ông đau đáu tìm chiếc nồi 8 nên bỏ thời gian dẫn lên huyện miền núi Quế Sơn. "Nhìn thấy chiếc nồi, tôi mừng ra mặt và quyết mua cho kỳ được. Nhưng khi người chồng đồng ý bán thì người vợ lại muốn giữ lại làm kỷ niệm", ông Đức kể.

Phải mất đến 6 lần lên lại Quế Sơn, trải lòng rằng việc mua nồi đồng không nhằm thương mại mà chỉ để thỏa tâm nguyện của gia đình, ông Đức mới có thể chở nồi về Đà Nẵng. Về đến nhà, ông đặt bộ nồi đồng ngay trước bàn thờ tổ tiên, thắp nén hương kính báo.

Nhiều người khi biết đến việc ông kiên trì tìm mua bằng được bộ nồi đồng dù cho gặp nhiều khó khăn cũng lấy làm nể phục. Cũng có nhiều tổ chức, người chơi đồ cổ tìm đến hỏi mua bộ sưu tập với giá cao, nhưng ông Đức không bán.

"Đó không chỉ là đồ cổ mà là một miền ký ức", ông Đức nói và cho biết đang nhờ những nhà nghiên cứu thẩm định niên đại của 10 chiếc nồi đồng để tăng thêm giá trị cho bộ sưu tập.

Ông Huỳnh Đình Quốc Thiện, Phó giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng, cho biết thời gian sắp tới, nếu ông Đức cần đến sự giúp đỡ, phía bảo tàng sẽ mời các chuyên gia hỗ trợ về mặt chuyên môn để giám định và đưa ra đánh giá chính xác về mặt niên đại cũng như giá trị của bộ sưu tập 10 chiếc nồi đồng.

Theo Vân Anh - VnExpress