Tổng thống Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Việt Nam năm 1995. Ảnh: AP

Những năm 1990, nội các của Tổng thống Mỹ Bill Clinton đặc biệt quan tâm đến vấn đề cải thiện quan hệ với Việt Nam. Sau khi vừa nhậm chức tổng thống Mỹ, ông Clinton mở đường cho việc nối lại các khoản vay quốc tế, bao gồm vốn vay từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), cho Việt Nam tháng 2/1993. Những năm sau đó, Mỹ tiếp tục dỡ bỏ cấm vận thương mại, thành lập Văn phòng Liên lạc, đẩy mạnh hợp tác tìm kiếm binh sĩ Mỹ thiệt mạng trên chiến trường Việt Nam.

Ngày 11/7/1995 đánh dấu cột mốc quan trọng khi Tổng thống Clinton chính thức tuyên bố “bình thường hóa quan hệ” với Việt Nam. "Bình thường hóa quan hệ sẽ giúp Việt Nam hòa nhập với cộng đồng thế giới, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia ổn định và hòa bình ở châu Á", ông nói.

Thượng nghị sĩ John McCain, một cựu binh Việt Nam, nhanh chóng lên tiếng ủng hộ quyết định của Tổng thống Clinton. "Hành động này đòi hỏi nhiều sự dũng cảm từ tổng thống. Tôi tin rằng chúng ta sẽ hợp tác tốt hơn với nhân dân Việt Nam (về vấn đề liệt sĩ mất tích). Phần lớn người Mỹ ủng hộ điều này. Họ muốn hàn gắn những vết thương".

Hơn 5 năm sau, ông Clinton trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Việt Nam sau khi chiến tranh kết thúc. "Nhiều người dân vẫn nhớ về cuộc chiến ở Việt Nam. Tuy nhiên, đây là một quốc gia chứ không phải chiến trường. Tôi hy vọng chuyến đi sẽ mở sang chương mới trong quan hệ 2 nước, đặt dấu kết thúc cho những bất đồng", vị tổng thống từng phản đối chiến tranh ở Việt Nam nói.

Trong những ngày ở Việt Nam từ 16 đến 20/11/2000, ông cùng phái đoàn đã tham gia nhiều sự kiện và gặp gỡ các lãnh đạo Việt Nam tại Hà Nội và TPHCM. Mục đích chuyến thăm nhằm hướng tới hòa giải và mở ra cơ hội hợp tác Việt - Mỹ trong tương lai.

"Thế hệ con em sau này sẽ học từ chúng ta rằng, bằng cách đối thoại trong sự tôn trọng lẫn nhau, những người tử tế sẽ tìm thấy, hoặc tìm lại, những điểm chung ở lòng nhân đạo. Một tương lai hòa bình và thịnh vượng sẽ bù đắp cho quá khứ đau buồn", Tổng thống Clinton phát biểu trước sinh viên ĐH Quốc gia Hà Nội.

“Một trong những khoảnh khắc tự hào nhất của tôi”

Tròn 10 năm sau, ông Clinton quay lại Việt Nam với mục đích tăng cường quan hệ và hợp tác song phương Việt - Mỹ trên một số lĩnh vực, bao gồm thương mại, y tế, biến đổi khí hậu và hợp tác an ninh.

Cựu tổng thống Bill Clinton gặp Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trong chuyến thăm Việt Nam lần thứ 4 của ông Clinton tháng 7/2014. Ảnh: TTXVN

“Chúng ta đã cùng hợp tác về giáo dục, y tế, an ninh, rà phá bom mìn, hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam Việt Nam và tìm hài cốt của quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam. Điều này cho thấy sự sẵn sàng trong việc tăng cường hiểu biết giữa 2 nước”, ông Clinton nói nhân kỷ niệm 15 năm quan hệ Việt - Mỹ.

Phát biểu trước sinh viên Đại học Ngoại thương Hà Nội, cựu tổng thống Mỹ nói: "Bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam là một trong những khoảnh khắc đáng tự hào nhất suốt nhiệm kỳ tổng thống của tôi. Sự kiện này đánh dấu quá trình làm lành những vết thương, chứng tỏ với thế giới về những sự hợp tác trong thế kỷ 21".

Theo Bloomberg, ông cũng cho biết, tầm quan trọng về mối quan hệ với Việt Nam là một trong số ít vấn đề mà cả 2 đảng ở Washington đều đồng thuận. "Dường như Việt Nam nắm câu trả lời có thể kết thúc mọi mâu thuẫn lưỡng đảng đang khiến nước Mỹ chia rẽ".

"Tôi tự hào khi tham gia các dự án với nhân dân Việt Nam. Đất nước và con người nơi đây có vị trí đặc biệt trong trái tim tôi. Từ khi còn là tổng thống và hiện là công dân bình thường, tôi sẽ luôn góp phần xây dựng mối liên kết Việt - Mỹ vững mạnh hơn", ông Clinton khẳng định.

Đến nay, vị tổng thống thứ 42 của Mỹ là người giành nhiều tình cảm và đến thăm Việt Nam nhiều nhất. Đêm 1/7, đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Ted Osius, thông báo rằng ông Clinton sẽ dự lễ kỷ niệm 20 năm quan hệ Việt - Mỹ ở Hà Nội tối 2/7. Đây là chuyến thăm thứ 5 của ông tới Việt Nam.