Thiếu máu não cục bộ ở người cao tuổi

Xơ vữa động mạch là nguyên nhân chính gây thiếu máu não cục bộ (TMNCB) ở người cao tuổi.

Nhờ những tiến bộ trong y học, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng tốt hơn đã giúp cho tuổi thọ con người ngày càng tăng hơn.

Đầu thập niên 50, tuổi thọ bình quân của con người là 47 nhưng cho đến những năm 1990 là 65 và gần đây nhiều nước đạt > 80 t.

Tuổi thọ càng cao, tỉ lệ mắc bệnh càng nhiều.Trong qúa trình lão hóa, những thay đổi ở hệ tim mạch ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, trong đó xơ cứng động mạch, xơ vữa động mạch là đồng hành với tuổi tác.

Xơ vữa động mạch thực sự đã diễn ra từ những năm 20 tuổi và có biểu hiện bệnh lý vào những năm 40, 60 tuổi.

Xơ vữa động mạch là nguyên nhân chính gây thiếu máu não cục bộ ở người cao tuổi, được biểu hiện bởi:

Giảm lưu lượng máu lên não

Thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA)

Tai biến mạch máu não dạng TMNCB.

Lưu lượng máu qua não

Bình thường lưu lượng máu qua não khoảng 750ml - 1000ml trong một phút tức là 14% - 20% lưu lượng của tim.

Hoặc 50 - 52ml/100gam não/phút.

Dưới 30ml /phút => thiếu máu não cục bộ

Từ 20-25ml: Vùng tranh tối tranh sáng

Từ 18-20ml: TMNCB nặng

Từ 10-15ml: Nhũn não, hoại tử mô não

Vì sao bị TMNCB

Do lưu lượng máu đến não thấp

Do huyết tắc hay nghẽn mạch bán phần

Thường phát huy tác dụng khi có sự chít hẹp đáng kể lòng động mạch (trên 70% với động mạch cảnh).

Giải thích các cơn thiếu máu não thoáng qua trên lâm sàng.

Giải thích thiếu máu não cục bộ hay xảy ra nửa đêm hay rạng sáng, khi mà theo nhịp sinh học ngày đêm, hoạt động tim và huyết áp giảm nhiều nhất trong ngày.

Do nghẽn mạch

Sự bít tắc động mạch do những mảnh vật liệu trôi theo dòng máu gây ra.

Những mảnh này có nguồn gốc khác nhau như từ buồng tim (bệnh van tim, rung nhĩ) hoặc từ các mảng huyết khối do vữa xơ động mạch thành lập.

Trên lâm sàng các tai biến này thường xảy ra đột ngột khác với cách xuất hiện từng nấc có báo trước của tai biến do nghẽn mạch.

Do co thắt mạch máu não

Trong TIA có liên quan đến thuốc lá

Ischemic stroke: giả thiết nầy hiện bị nhiều tác gỉa phủ nhận vì cho rằng hiện tượng co thắt chẳng qua chỉ là hậu qủa của rối loạn chuyển hoá tại mô não đang bị thiếu máu.

Do xuất huyết trong mãng xơ vữa

Sự hiện diện của những ổ xuất huyết nhỏ ngay trong lòng của các mảng xơ vữa.

Về phương diện giải phẩu bệnh, có một mối tương quan có ý nghĩa thống kê với sự xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của tai biến thiếu máu não cục bộ

Do giảm tưới máu não

Quá trình lão hoá mạch máu não

Biểu hiện của thiếu máu não cục bộ

Giảm sút qúa trình hưng phấn ức chế: thay đổi tính tình -> khó tính, thận trọng -> do dự, dễ kích động, cáu gắt, rối loạn giấc ngủ, mất ngủ.

Giảm khả năng tư duy, tập trung tư tưởng, chậm hiểu, hay quên, quên ngược chiều.

Rối loạn tâm thần

Nhức đầu, chóng mặt sau khi suy nghĩ nhiều

Run nguyên phát, HC Parkinson

Điều trị

Khó khăn