Hotline 24/7
08983-08983

Thiếu hụt hoocmon tăng trưởng gây lùn và dương vật nhỏ

Hormone tăng trưởng (Growth hormone: GH), còn gọi là Somatotropin. Hormone này được sản xuất bởi thùy trước tuyến yên (anterior pituitary gland), một tuyến nhỏ nằm ở nền não

Hoocmon tăng trưởng là gì?

Hormone tăng trưởng (Growth hormone: GH), còn gọi là Somatotropin. Hormone này được sản xuất bởi thùy trước tuyến yên (anterior pituitary gland), một tuyến nhỏ nằm ở nền não, cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Vai trò của hoocmon tăng trưởng?
 
GH cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường ở trẻ em. GH thúc đẩy sự phát triển xương một cách phù hợp từ sơ sinh đến tuổi dậy thì. Ở cả trẻ em và người lớn, GH giúp cơ thể điều hòa tốc độ sản sinh năng lượng từ thực phẩm (nhờ sự chuyển hoá) và tổng hợp các chất béo, protein và glucose. GH cũng giúp điều hòa sự sản sinh các hồng cầu và làm tăng khối lượng cơ bắp.

Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng thiếu hụt hoocmon tăng trưởng?
 
Một số trẻ có tình trạng thiếu GH bẩm sinh, nhưng một số có thể phát triển một sự thiếu hụt sau do chấn thương não hoặc u não. Những tình trạng này có thể ảnh hưởng đến tuyến yên, gây giảm chức năng tuyến yên, dẫn đến sản xuất giảm hormone tuyến yên (suy tuyến yên).

Một số trẻ khác có thể là do nguyên nhân bị nhiễm trùng vi khuẩn, virus, nấm của mẹ trong khi mang thai hoặc trẻ mắc sau khi sinh ra đời. Chiếu xạ vùng sọ, vùng mũi họng và u vùng hốc mắt, vùng sọ, hoặc chiếu xạ vùng sọ trong bệnh bạch cầu cấp. Đôi khi, nguyên nhân của sự thiếu hụt không được biết.

Sự thiếu hụt GH có thể phát triển do sự tổn thương tuyến yên gây ra do chấn thương ở đầu, do u não, do phẫu thuật hoặc xạ trị. Các tổn thương này có thể dẫn đến sự giảm bài tiết các hormon tuyến yên.

Thiếu hoocmon tăng trưởng biểu hiện như thế nào?
 
- Ở trẻ em:

+ Tầm vóc nhỏ hơn so với những trẻ em khác cùng lứa tuổi

+ Tốc độ tăng trưởng chậm lại trong thời thơ ấu

+ Dậy thì muộn

+ Da hơi vàng, nhăn nheo, thiểu sản vùng giữa mặt

+ Tăng lớp mỡ dưới da, giảm khối lượng cơ

+ Các cơ quan nội tạng có kích thước nhỏ, nhịp tim chậm, huyết áp thấp

+·Tay và chân nhỏ 

+ Dương vật nhỏ ở nam

Lưu ý tiền sử gợi ý thiếu hoocmon tăng trưởng thường gặp ở các trẻ này là: Trong thời kỳ sơ sinh có thể bị vàng da kéo dài, hạ đường huyết sơ sinh, chấn thương sản khoa; chiếu xạ vùng sọ; chấn thương đầu hoặc nhiễm trùng thần kinh trung ương; bố mẹ kết hôn cùng huyết thống hoặc gia đình có người bị bệnh. Cân nặng lúc sinh có đặc trưng là ở giới hạn thấp của bình thường, khẳng định vai trò hạn chế của GH trong tăng trưởng ở thời kỳ bào thai. Kết hợp với đẻ ngôi ngược hoặc ngôi mông có thể dẫn đến chấn thương sản khoa gây nên thiếu hụt hoocmon tăng trưởng, một số trường hợp khác thì biểu hiện ngôi ngược có thể là kết quả của thiếu GH bào thai làm giảm sự di chuyển của bào thai. Trong thời kỳ còn nhỏ, trẻ có thể bị chậm mọc răng so với độ tuổi.

- Ở người trưởng thành:

Triệu chứng của sự thiếu hụt GH thường có:

+ Mật độ xương giảm

+ Mệt mỏi

+ Những thay đổi lipid có hại, chẳng hạn như cholesterol cao

+ Khả năng chịu đựng tập luyện giảm

Xét nghiệm chẩn đoán thiếu hụt hoocmon tăng trưởng?

Tường hợp lùn nghĩ do thiếu GH mục đích để đánh giá sự tiết GH của tuyến yên:

Giá trị GH máu ở người khỏe mạnh là:

- Ở trẻ mới sinh: < 5-40 ng/mL hoặc 226-1808 pmmol/L

- Ở trẻ em: < 0-20 ng/mL hoặc 0-904 pmmol/L

- Ở người lớn: ở nam: < 5 ng/mL hoặc < 226 mmol/L < 10 ng/mL hoặc < 452 pmmol/L

Phương pháp điều trị thiếu hụt hoocmon tăng trưởng?
 
Nếu phát hiện hiện tượng lùn do thiếu GH vẫn có thể cứu chữa được nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Nếu bệnh do tuyến yên xuất hiện khối u não thì cần phẫu thuật cắt bỏ khối u. Nếu trẻ sinh ra tuyến yên đã bị hỏng, mất chức năng hoàn toàn không sản xuất được GH thì cần dùng GH từ bên ngoài. Lưu ý phương pháp này phải thực hiện sớm, tốt nhất là tầm khoảng 3 đến 7 tuổi và cần điều trị duy trì cho đến hết tuổi dậy thì.

Chỉ định:
 
Thiếu GH bẩm sinh. Liều khởi đầu: 25 microgram/kg/ngày tiêm dưới da mỗi ngày.

Có thể điều chỉnh tăng liều lên 40 microgram/kg/ngày dựa vào nồng độ IGF1 và sự đáp ứng tăng chiều cao. Mục tiêu cần đạt: nồng độ IGF1 tăng nhẹ trên mức trung bình (trên mức trung bình theo tuổi khoảng 1SD). Đánh giá lại nồng độ IGF-1 sau điều trị 4 tuần để điều chỉnh liều. Đáp ứng với điều trị Growth Hormon khi tốc độ tăng tưởng trên bách phân vị 75 sau 1 năm điều trị.

Chống chỉ định:
 
Đầu xương đã đóng (nam: tuổi xương 15 – 16 tuổi, nữ: tuổi xương 14 – 15 tuổi), bệnh lý võng mạc tăng sinh hoạt động và bệnh võng mạc tiểu đường không tăng sinh mức độ nặng, bệnh ác tính, bệnh nặng cấp tính do phẫu thuật tim hở, phẫu thuật bụng hoặc đa chấn thương, suy hô hấp cấp, hội chúng Prader-Willi béo phì nặng và suy hô hấp nặng, quá mẫn với benzyl alcohol.

Tác dụng phụ:
 
Sử dụng GH tương đối an toàn ở trẻ em, tác dụng phụ hiếm gặp bao gồm làm nặng hơn tình trạng vẹo cột sống đã có trước đó, tăng áp lực nội sọ, viêm tụy, tăng trưởng tuyến vú ở nam thoáng qua, phù, đau khớp, đau cơ, có thể xuất hiện những khối u màng não trong những trường hợp đã điều trị xạ trị khối u não trước đó, một số ít trường hợp có tăng đường huyết, hạ đường huyết hoặc triệu chứng suy giáp.

Ngừng điều trị khi tuổi xương ≥ 14 tuổi ở nữ và 16 tuổi ở nam hoặc tăng trưởng < 2 cm/năm trong 6 tháng điều trị.

Theo dõi:
 
Đánh giá chiều dài hoặc chiều cao mỗi 4 đến 6 tháng (mỗi 2-3 tháng đối với trẻ nhỏ). Đo IGF-1 trong máu mỗi 6-12 tháng. Đánh giá lại tuổi xương sau 6 tháng đầu điều trị, và sau đó là mỗi năm.
 
Kết luận
 
Thiếu hoocmon tăng trưởng là bệnh lý ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của trẻ em và người lớn, nặng nề nhất là đối với trường  hợp trẻ trong độ tuổi dậy thì. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm và điều trị thì trẻ vẫn có thể phát triển bình thường, vì thế nên nếu thấy con có những yếu tố nguy cơ bị bệnh lý này hãy đưa con đi khám sớm để kịp thời can thiệp.

Theo Cửa sổ tình yêu

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X