Hotline 24/7
08983-08983

Tác dụng phụ của ghép tủy xương (ghép tế bào gốc)

Phương pháp ghép tủy xương, hay còn gọi là ghép tế bào gốc, là một phương pháp có thể điều trị cho nhiều loại ung thư. Nhưng phương pháp này gây ra nhiều tác dụng phụ. Các tác dụng phụ này khác nhau ở từng người. Chúng phụ thuộc vào loại ghép, sức khỏe của bạn và nhiều yếu tố khác.

Một vài tác dụng phụ trên cơ thể bạn sẽ biến mất sau một thời gian, một số sẽ tồn tại lâu dài. Vì thế trước khi tiến hành ghép tủy, bạn nên hỏi bác sĩ về các tác dụng phụ có thể xảy ra. Nó bao gồm các tác dụng phụ ngắn hạn xảy ra trong vài tuần hoặc vài tháng. Và các tác dụng phụ dài hạn kéo dài đến vài năm hoặc suốt đời.

Kiểm soát triệu chứng, có thể bao gồm thiếu máu, là một phần quan trọng trong việc điều trị và chăm sóc bệnh ung thư. Đây được gọi là phương pháp chăm sóc giảm nhẹ. Hãy nói với đội ngũ chăm sóc sức khỏe của bạn bất kỳ triệu chứng nào bạn hoặc những người bạn đang chăm sóc có.

Tác dụng phụ từ việc ghép tự thân (Ghép AUTO)

Trước khi tiến hành ghép, bạn sẽ được hóa trị kèm theo hoặc không kèm theo xạ trị. Vì thế nhiều tác dụng phụ của việc ghép tế bào gốc tự thân tương tự như tác dụng phụ của những phương pháp điều trị khác. Tác dụng nghiêm trọng nhất trong các tác dụng phụ là có nguy cơ nhiễm trùng cao do số lượng bạch cầu trong máu thấp.

Nhiễm trùng

Việc điều trị bằng hóa trị làm yếu đi hệ thống miễn dịch của cơ thể – hệ thống giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Điều này có nghĩa cơ thể không thể bảo vệ chính nó chống lại các loại vi khuẩn, vi rút, hoặc các loại vi sinh vật khác. Nguy cơ nhiễm trùng cao nhất trong vòng vài tuần đầu tiên sau ghép tủy. Nhưng hệ thống miễn dịch của bạn không thể trở về được như ban đầu sau cuộc ghép tủy. Đa số các bệnh nhân sau ghép sẽ được sử dụng các thuốc kháng vi rút, kháng vi khuẩn đến vài năm hoặc kéo dài lâu hơn nữa.

Đa số việc nhiễm trùng sau phẫu thuật thường đến từ các loại vi khuẩn, vi rút hoặc các loại vi sinh vật bình thường sống trong chính cơ thể bạn. Khi hệ miễn dịch của bạn còn mạnh, chúng sẽ không gây bệnh. Nhưng khi hệ miễn dịch suy yếu, chúng sẽ tấn công và gây bệnh cho bạn. May mắn thay, đa số các vấn đề nhiễm trùng dễ dàng điều trị với kháng sinh.

Sau khoảng 2 tuần, một phần hệ miễn dịch của bạn, được biết đến là bạch cầu trung tính, sẽ xuất hiện trở lại. Những tế bào này sẽ giữ lại các loại vi sinh vật có thể khiến bạn bị bệnh.

Ghép tủy xương sẽ gây ra một số tác dụng phụ tùy thuộc vào loại ghép, sức khỏe của bạn và nhiều yếu tố khác

Các tác dụng phụ sớm khác

Các tác dụng phụ dưới đây sẽ xuất hiện sau khi được hóa trị với liều cao và bùng pháp mạnh nhất vào 1 – 2 tuần tiếp theo:

Nôn, buồn nôn
Viêm loét miệng
Số lượng tiểu cầu giảm thấp, làm giảm thời gian đông máu
Số lượng hồng cầu thấp, có thể gây ra bệnh thiếu máu
Tiêu chảy
Tác dụng phụ lâu dài
Đây là các tác dụng kéo dài vài tháng hoặc vài năm sau khi ghép:

Vô sinh, điều này có nghĩa bạn không thể mang thai hoặc làm cho phụ nữ có thai khi bạn muốn.
Đục thủy tinh thể, là tình trạng thủy tinh thể trở nên đục và giảm thị lực.
Mãn kinh sớm ở phụ nữ.
Các vấn đề về tuyến giáp.
Phá hủy phổi và xương.
Ung thư thứ phát: Nghĩa là bạn có nguy cơ mắc một ung thư khác sau nhiều năm.

Tác dụng phụ từ dị ghép (ALLO)

Tác dụng phụ từ dị ghép ALLO bao gồm tác dụng phụ của việc sử dụng hóa trị và xạ trị. Nó cũng bao gồm tác dụng phụ từ việc nhận tế bào gốc của người khác. Nghiêm trọng nhất của các tác dụng phụ bao gồm: nguy cơ nhiễm trùng cao và nguy cơ của bệnh ghép chống chủ (graft-versus-host disease) (GVHD)

Nhiễm trùng

Nguy cơ nhiễm trùng từ dị ghép ALLO xảy ra sớm sau ghép giống như ghép tự thân AUTO (xem ở trên). Nhưng sau khi dị ghép ALLO, bạn có nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng trong suốt cuộc đời của bạn. Khi bạn dị ghép ALLO, bác sĩ của bạn sẽ dùng hóa trị, xạ trị hoặc các thuốc khác để giữ hệ thống miễn dịch của bạn không phá hủy tế bào mới. Các phương pháp này có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của bạn và làm cho nguy cơ nhiễm trùng cao hơn. Một hệ thống miễn dịch yếu làm cho bạn có khả năng bị nhiễm trùng nhiều hơn.

Bệnh ghép chống chủ (GVHD)

GVHD xảy ra khi các tế bào gốc mới tấn công vào cơ thể của bạn. Điều này gây ra viêm. Bác sĩ có thuốc điều trị cho GVHD. Bạn vẫn sẽ dùng thuốc này ngay cả khi các tế bào bạn nhận phù hợp 100% với cơ thể bạn. Nếu bạn vẫn bị GVHD, bác sĩ của bạn sẽ dùng nhiều thuốc hơn để quản lý tình trạng này. Rất hiếm khi GVHD đe dọa cuộc sống của bạn. Có 2 loại GVHD. Cả hai loại có thể từ nhẹ đến nặng.

GVHD cấp tính. GVHD cấp tính thường xảy ra trong khoảng 3 tháng đầu tiên sau khi dị ghép ALLO. Nó thường ảnh hưởng đến da, ruột non và gan dẫn tới phát ban, tiêu chảy và vàng da. Vàng da là màu vàng ở da và trắng ở mắt. Phương pháp điều trị là  thuốc ức chế các tế bào lympho. Tế bào lympho T là tế bào bạch cầu, nó giúp cho hệ thống miễn dịch chống lại sự nhiễm trùng. Ức chế chúng giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn không tấn công những tế bào của chính cơ thể bạn.

GVHD mạn tính. GVHD mạn tính thường xảy ra nhiều 3 tháng sau khi dị ghép ALLO. Nó có thể kéo dài vài tháng hoặc cả cuộc đời. Bạn có thể không có triệu chứng hoặc không cần điều trị. Hoặc là bạn có thể cần điều trị những triệu chứng mà bạn có. Ví dụ, bạn có thể bị khô mắt, khô miệng và các ảnh hưởng lên gan không đáng kể, những điều đó dựa trên kết quả xét nghiệm máu. Hoặc là bạn có thể có những tình trạng khác, như là da mất khả năng căng ra. Tình trạng này gọi là bệnh cứng bì. Các vấn đề khác có thể bao gồm đau khớp và cơ, sụt cân, nhiễm trùng và khó thở.

GVHD mạn tính có thể được điều trị với  thuốc gọi là corticosteroids. Khi tiêu chuẩn điều trị này không được thực hiện, các thuốc ức chế miễn dịch khác có thể được chỉ định. Có thể bao gồm Ibrutinib (Imbruvica).

Nhiều người có “Tác dụng ghép chống tế bào ung thư” GVHD. Đó là bởi vì tế bào gốc mới nhận ra và phá hủy tế bào ung thư vẫn còn trong cơ thể. Đây chính là con đường chính mà dị ghép ALLO chữa lành ung thư giống như các tế bào bạch cầu.

Tác dụng phụ ngay lập tức

Giống như ghép tự thân AUTO, tác dụng phụ tiếp theo có thể xuất hiện ngay lập tức sau khi hóa trị. Những bệnh nhân chỉ thực hiện cuộc cấy ghép nhỏ thì được điều trị với liều hóa trị thấp hơn.

Những bệnh nhân thực hiện cuộc cấy ghép nhỏ có thể tránh khỏi một vài tác dụng phụ trong số đó hoặc những kinh nghiệm giảm tác dụng phụ nghiêm trọng.

Buồn nôn, nôn.
Đau họng.
Mệt mỏi.
Nồng độ bạch cầu thấp, điều này có thể giảm khả năng đông máu.
Nồng độ hồng cầu thấp, điều này có thể gây thiếu máu.
Tiêu chảy.

Tác dụng phụ lâu dài

Cũng có thể có những tác dụng phụ từ việc ghép, tiến triển nhiều tháng hoặc 1 năm sau khi điều trị

Vô sinh, điều này có nghĩa bạn không thể mang thai hoặc làm cho người phụ nữ có thai khi bạn mong muốn.

Đục thủy tinh thể, một tình trạng ở thấu kính của mắt trở nên mờ và tầm nhìn khó khăn hơn.
Mãn kinh sớm ở phụ nữ.
Vấn đề về tuyến giáp.
Tổn thương phổi hoặc xương.
Nguy cơ phát triển các loại ung thư khác.

Biên dịch: Nguyễn Lê Hồng Phúc, Nguyễn Công Lợi
Hiệu đính: TS. BS. Phạm Thị Việt Hương

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X