Theo Tổ chức Y tế thế giới, động kinh là bệnh mạn tính có nhiều nguyên nhân khác nhau. Đó là một rối loạn của hệ thống thần kinh trung ương trong đó hoạt động của não bị thay đổi, gây ra co giật và đôi khi là mất ý thức trong thời gian ngắn.

Không ít trường hợp ai đó đã gặp/chứng kiến người bị động kinh, co giật ngay ở ngoài đường hoặc bất cứ đâu nhưng không phải ai cũng có hiểu biết và kỹ năng xử trí. Điều này là vô cùng quan trọng nhằm sơ cứu đúng và kịp thời giúp người bệnh thoát khỏi nguy hiểm.

Thái độ xử trí

1. Giữ tâm trạng bình tĩnh, không cuống quýt, la lối om sòm

2. Yêu cầu những người xung quanh bình tĩnh và lùi ra sau.

3. Nhẹ nhàng đỡ lưng người đang bị co giật nằm xuống một mặt phẳng an toàn như sàn nhà hoặc miếng nệm. Không nên để nằm trên giường vì có thể bị ngã.

4. Xoay lưng người đang co giật, để họ nằm nghiêng một bên giúp họ dễ thở hơn, chùi sạch nước bọt hoặc các chất nôn ói (nếu có).

5. Kê một cái gối mềm dưới đầu, hoặc có gì dùng đó, như gấp mền nhỏ, áo khoác... đều được.

6. Nhìn xung quanh xem có vật nào cứng, nhọn, dễ bể, dễ cháy... hay không. Nếu có, cần thu dọn hết những đồ vật này ra xa để phòng ngừa chấn thương thêm cho bạn và người đang bị co giật.

7. Xem trên người của người đang bị co giật có gì nguy hiểm không, ví dụ như mắt kính, nới lỏng cổ áo, cà-vạt, thắt lưng… đề phòng thắt, ngạt.

8. Theo dõi và ghi nhận những gì đang xảy ra (co giật một bên hay hai bên, tay hay chân hay cả hai, có trợn mắt, gồng người hay không, có bị tiểu ướt quần hay không...) để bạn có thể kể lại với bác sĩ hoặc với người co giật sau này.

9. Xem đồng hồ, ghi nhận thời gian cơn co giật (điều này rất quan trọng), nếu cơn co giật quá 05 phút phải gọi cấp cứu.

10. Khi cơn co giật thoái lui, đảm bảo bệnh nhân thở lại như bình thường. Nếu sau khi ngưng co giật, người bệnh không tỉnh lại lúc này bạn nên gọi cấp cứu.

Thái độ xử trí đúng khi gặp người bệnh động kinh là rất quan trọng. Ảnh: Internet

Những việc không nên làm:

- Không cố gắng ngăn ngừa bệnh nhân cắn phải lưỡi bằng cách đưa bất cứ một thứ đồ vật nào vào miệng bệnh nhân. Nếu bệnh nhân chẳng may cắn phải lưỡi lúc co giật, khi hết cơn đưa bệnh nhân vào bệnh viện để xử trí.

- Không đè hoặc giữ tay chân bệnh nhân lúc đang co giật.

- Không nặn chanh vào miệng bệnh nhân, cũng như không ép bệnh nhân uống thuốc hoặc uống nước cho đến khi tỉnh táo hoàn toàn.

Khi nào cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện?

- Bệnh nhân chưa được chẩn đoán động kinh trước đó.

- Bệnh nhân đang mang thai, đang bị tiểu đường hoặc bị chấn thương lúc co giật.

- Cơn co giật kéo dài trên 05 phút.

- Cơn co giật thứ hai xảy ra ngay khi cơn đầu tiên vừa chấm dứt.

- Sau cơn, bệnh nhân không thở lại tốt như bình thường, kêu đau đớn trong người hoặc không tỉnh lại.

Sơ cứu co giật trong một số tình huống đặc biệt

Bệnh nhân bị động kinh lúc đang ở dưới nước

- Giữ cho đầu bệnh nhân ở trên mặt nước và nghiêng về một bên.

- Đưa bệnh nhân lên cạn ngay khi có thể.

- Sau khi đưa lên cạn, đảm bảo bệnh nhân có thể thở lại như bình thường. Nếu không, phải tiến hành cấp cứu hoặc gọi cấp cứu ngay.

- Nên đưa bệnh nhân đến bệnh viện để kiểm tra, dù bệnh nhân cảm thấy khỏe sau cơn.

Bệnh nhân bị động kinh trên máy bay

- Nếu có thể xếp lại các tay dựa, cho bệnh nhân nằm ngang trên các ghế ngồi.

- Lót gối quanh đầu để đầu bệnh nhân không bị va đập vào các vật cứng xung quanh.

- Cố gắng nghiêng đầu bệnh nhân sang một bên để đường thở không bị tắc nghẽn.

Bệnh nhân bị động kinh trên xe bus

- Đỡ bệnh nhân nằm ra trên các ghế, lót vật mềm dưới đầu.

- Cho bệnh nhân nằm nghiêng về một bên.

- Giải thích với các hành khách xung quanh để có thêm sự trợ giúp, tránh hoảng loạn quá mức.

Cách chăm sóc, phòng ngừa cơn động kinh tái phát

Dinh dưỡng khuyến cáo dành cho bệnh nhân động kinh, co giật. Ảnh: Internet

Kiểm soát tốt cơn co giật, động kinh bằng cách uống thuốc thường xuyên, liên tục theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý bỏ liều hoặc ngưng sử dụng. Ngoài ra, trong chế độ ăn uống, sinh hoạt, người bệnh động kinh cũng cần lưu ý:

- Tăng cường rau xanh, trái cây tươi trong các bữa ăn hàng ngày.

- Bổ sung các loại thực phẩm giàu protein, calci như: thịt nạc, tôm, cua, cá, trứng,…

- Hạn chế hút thuốc lá, uống rượu bia và các chất kích thích khác.

- Ngủ đúng giờ, đủ giấc, tránh căng thẳng mệt mỏi quá mức.

- Tập các bài tập yoga, ngồi thiền, đi bộ nhẹ nhàng, hít sâu thở chậm,… nhằm nâng cao sức khỏe, thư giãn tinh thần.