Mấy tuần nay, chị Lâm Bích Tuyền, 47 tuổi, nhà ở Q. Thủ Đức TPHCM cảm thấy cơ thể mình gặp nhiều nhiều trục trặc. “Tuổi này kinh nguyệt rối loạn đã đành. Nhưng có khi tự nhiên thấy nóng bừng ở ngực, lưng, cổ, đỏ mặt. Có hôm mất ngủ cả đêm. Chưa hết, tôi còn có cảm giác nặng chân, vọp bẻ chân… nữa”, chị Tuyền tâm sự.

Lý giải về trường hợp của chị Tuyền, BS Huỳnh Trong, Trưởng khoa Sản, BV An Sinh (TPHCM) cho rằng, tuổi mãn kinh diễn tiến từ từ và thường qua 2 giai đoạn: tiền mãn kinh và mãn kinh thật sự.

- Giai đoạn tiền mãn kinh thường xảy ra ở phụ nữ tuổi từ 45-50 tuổi, có thể kéo dài 2-5 năm tùy người. Giai đoạn này, hoạt động của buồng trứng bắt đầu suy giảm và có sự mất cân bằng các nội tiết tố nữ (estrogen và progesteron), dẫn đến kinh nguyệt không đều, kéo dài, dây dưa.

- Còn đối với mãn kinh thật sự: thường ở lứa tuổi 50-55, do buồng trứng ngưng hẳn hoạt động và ngưng tiết nội tiết tố nữ, dẫn đến kinh nguyệt mất hẳn. Chính sự thay đổi ở chức năng buồn trứng là nguyên nhân gây ra những rối loạn thường gặp ở thời kỳ mãn kinh thay đổi về tâm lý như: buồn vẩn vơ, trầm uất hay dễ nóng nảy, cáu gắt, hay quên…

Về mặt sinh lý thì niêm mạc sinh dục dần dần teo mỏng làm âm hộ, âm đạo khô rát, ngứa, giao hợp đau, dễ bị xây xước và nhiễm trùng. Bên cạnh đó, phụ nữ thời kỳ mãn kinh cũng gặp phải một số vấn đề về tiết niệu như: tiểu nhiều lần đôi khi không tự chủ được (tiểu són), tiểu buốt dù nước tiểu vẫn trong và không có dấu hiệu nhiễm trùng; Da, tóc thì kém mềm mại, khô nhăn, có đốm đồi mồi, tóc khô, rụng, dễ gãy.

Có khi phụ nữ tuổi mãn kinh thường tăng trọng, dễ mập, mỡ tích tụ nhiều ở vùng bụng và đùi. Về xương thì thường bị trục trặc do thiếu nội tiết tố dẫn đến loãng xương khiến xương dòn và dễ gãy (thường gặp nhất là gãy đầu dưới xương cẳng tay, cổ xương đùi).

Ngoài ra còn bị vẹo cột sống, đau vùng thắt lưng, đau thần kinh tọa… Còn về tim mạch thường bị xơ cứng thành mạch, chủ yếu là nguy cơ bệnh mạch vành hay nhồi máu cơ tim. Cũng có những trường hợp bị ung thư sinh dục vì thiếu nội tiết tố buồng trứng là yếu tố khơi dậy một vài ung thư sẵn có nơi bộ phận sinh dục.

Ảnh minh họa

Phòng ngừa như thế nào?

Nói về cách phòng ngừa các rối loạn sau mãn kinh, bác sĩ Huỳnh Trong cho biết: “phụ nữ lứa tuổi này nên có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi, thư giãn thích hợp để giúp tinh thần được thư thái, bình ổn. Cần ăn nhiều rau quả, đặc biệt các sản phẩm từ đậu nành và các thức ăn nhiều chất với: sữa không béo, cá, tôm, cua…”.

Ngoài ra, phụ nữ tuổi mãn kinh nên lưu ý những thông tin sau:

Tập thể dục: Với các bài tập phù hợp, giúp duy trì vóc dáng gọn gàng, tinh thần minh mẫn, lạc quan.

Trong quan hệ tình dục: Có thể dùng các chất bôi trơn để làm giảm cảm giác đau vì sự khô teo của âm đạo.

Khám phụ khoa: Định kỳ 6 tháng 1 lần để phát hiện và xử trí sớm các bệnh phụ khoa trong đó có ung thư.

Sử dụng thuốc: Dùng bổ sung thuốc có canxi và vitamin D để hạn chế rối loạn loãng xương. Có thể dùng các thuốc nội tiết tố thay thế theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để hạn chế những rối loạn của thời kỳ trước, trong và sau mãn kinh.

Ăn uống:

Phụ nữ ở tuổi này cần ăn giấm để một mặt làm tăng cảm giác thèm ăn, mặt khác phòng các loại bệnh tật, làm mềm huyết quản, hạ huyết áp, giảm cholesterol…

Nên ăn các thức ăn thanh đạm, nóng, chín nhừ, mềm; nên ăn cá, sữa, trứng… và các thức ăn giàu chất cellulose như: rau xanh, gạo lứt, ngũ cốc, các loại dầu béo chứa acid béo không bão hòa; thực phẩm giàu calci như: sữa, các chế phẩm sữa, đậu nành, các chế phẩm đậu, tôm, sò, cua, trứng, rau cần, rau mùi...

Còn không nên ăn những thức ăn dẻo quánh, cứng, sinh lạnh; các thức ăn nhiều cholesterol như: nội tạng, tủy, óc động vật, trứng cá…; ngoài ra, không nên ăn quá mặn vì điều này sẽ làm cho chất natri đọng nhiều trong cơ thể, dễ gây phù, tăng huyết áp, tăng gánh nặng cho thận.

Theo Thảo Vy - Sức khỏe gia đình