Phòng biến chứng mù lòa cho bệnh nhân đái tháo đường

Có tới 69,9% người Việt Nam không biết mình mắc bệnh và hầu như rất ít người biết đái tháo đường là một trong những nguyên nhân gây mù lòa

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên thế giới có hơn 346 triệu người mắc đái tháo đường (ĐTĐ). Dự kiến, đến năm 2030, con số này có khả năng tăng gấp đôi nếu không có biện pháp can thiệp. Hiệp hội Đái tháo đường Thế giới (IDF) và WHO chọn ngày 14-11 là ngày “Đái tháo đường Thế giới” để nâng cao nhận thức toàn cầu về bệnh đái tháo đường và các biến chứng của bệnh.

Việt Nam nằm trong nhóm 10 nước có tốc độ mắc ĐTĐ nhanh nhất thế giới (5,7%), tương đương với khoảng 5,4 triệu người. Trong số đó, 69,9% người không biết mình mắc bệnh, 85% chỉ phát hiện ra bệnh khi phát hiện ra biến chứng nguy hiểm ở các cơ quan đích như: tim, mắt, não, thận. Đặc biệt, hầu như rất ít người biết rằng ĐTĐ là một trong các nguyên nhân gây mù lòa.

ĐTĐ gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng ở mắt, như bệnh võng mạc ĐTĐ, đục thủy tinh thể, glôcôm, thoái hóa hoàng điểm... Trong đó, bệnh võng mạc ĐTĐ là bệnh phổ biến nhất. Bệnh võng mạc ĐTĐ là những tổn thương ở võng mạc do bệnh ĐTĐ gây nên. Đây là nguyên nhân gây mù hàng đầu ở các nước phát triển và đang chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong các nguyên nhân gây mù ở nước ta.

Tỷ lệ có tổn thương võng mạc trên nhóm bệnh nhân ĐTĐ type II không phụ thuộc Insulin là 20% (thường mắc trên tỷ lệ người già), trên nhóm bệnh nhân ĐTĐ type I phụ thuộc Insulin là 40% (thường mắc ở người trẻ). Ngoài ra, các biến chứng khác tại mắt trên nhóm bệnh nhân ĐTĐ type I cũng cao hơn. Ngoài tỷ lệ biến chứng cao, ĐTĐ type I nhiều nguy cơ biến chứng mắt hơn ĐTĐ type II.

Bệnh thường tiến triển âm thầm, kín đáo qua nhiều giai đoạn từ nhẹ đến nặng. Khi có dấu hiệu nhìn mờ thì bệnh đã ở giai đoạn nặng. Ở giai đoạn một, bệnh viêm mắt ĐTĐ không tăng sinh, chỉ có những vi phình mạch rải rác, giai đoạn sau xuất hiện xuất huyết, xuất tiết và hình ảnh tĩnh mạch chuỗi hạt trên võng mạc. Ở giai đoạn 2, bệnh viêm mắt ĐTĐ tăng sinh với việc xuất hiện tân mạch võng mạc, tân mạch đĩa thị gây biến chứng xuất huyết trước võng mạc, xuất huyết dịch kính, bong võng mạc, glôcôm tân mạch. Các thương tổn ở trên chỉ có thể phát hiện sớm được nhờ kết quả chụp đáy mắt màu, chụp OCT, chụp mạch huỳnh quang.

Bác sĩ BV Mắt Hà Nội 2 khám miễn phí cho bệnh nhân đái tháo đường.

Hiện nay, để chẩn đoán thương tổn mắt do ĐTĐ, các bệnh viện đã được trang bị hệ thống thiết bị kỹ thuật số đồng bộ và hiện đại nhất hiện nay, như máy chụp cắt lớp quang học - OCT (được đánh giá là một thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại nhất hiện nay với nguyên lý hoạt động gần như siêu âm nhưng dùng ánh sáng thay thế): dùng để chẩn đoán và đánh giá các bệnh lý võng mạc, glôcôm (thiên đầu thống), đục thủy tinh thể; máy chụp cắt lớp hệ mạch - OCTA: chụp cắt lớp hệ mạch máu võng mạc-hắc mạc không cần dùng thuốc quang học; máy chụp mạch huỳnh quang: chụp hệ mạch máu võng mạc; máy chụp thuốc nhuộm xanh (ICG): chụp hệ mạch máu chụp hắc mạc.

Với mục tiêu nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc kiểm tra mắt định kỳ đối với bệnh nhân ĐTĐ trong việc giúp phòng - tránh mù lòa do biến chứng của ĐTĐ2, ngày 28-10, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 đã tham gia Chương trình “Dinh dưỡng - Đái tháo đường 2018 do Trung ương Hội Người giáo dục bệnh đái tháo đường Việt Nam và Tạp chí Đái tháo đường tổ chức tại Trung tâm y tế quận Hà Đông. Bệnh viện đã khám miễn phí cho gần 300 bệnh nhân ĐTĐ với tỷ lệ phát hiện bệnh là trên 90%. Để phòng biến chứng, các bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân ĐTĐ nên kiểm tra mắt định kỳ, 3-6 tháng đối với bệnh nhân võng mạc ĐTĐ, 6-12 tháng đối với bệnh nhân ĐTĐ tại cơ sở y tế chuyên khoa: khám đáy mắt và chẩn đoán hình ảnh (nếu cần thiết).

Các yếu tố nguy cơ gây biến chứng võng mạc ĐTĐ:

- Thời gian mắc bệnh: thời gian mắc bệnh ĐTĐ càng dài thì nguy cơ bị võng mạc ĐTĐ càng cao

- Đường máu không được kiểm soát: làm tăng nguy cơ tổn hại các vi mạch võng mạc

- Các bệnh lý toàn thân kèm theo như: tăng huyết áp, bệnh lý thận, béo phì, phụ nữ có thai cũng làm tăng nguy cơ gây bệnh võng mạc ĐTĐ do vi mạch dễ bị tổn thương, xuất huyết võng mạc.

Theo Nhân dân điện tử