Mỗi năm ở Việt Nam có tới 150.000 người bị phát hiện ung thư mới, một con số khổng lồ và tăng đều mỗi năm.

Cứ mỗi 24 giờ, lại có 300 người ra đi vì ung thư. Các nhà khoa học dự đoán đến thập kỷ 20, ung thư Việt Nam sẽ dẫn đầu thế giới.

Nhưng những tài liệu về ung thư để người dân tham khảo lại rất ít chủ yếu tản mác trên các tờ báo mạng và những lời truyền miệng. Ung thư thường được gắn liền với án tử hình đến muộn, và định kiến tiêu cực đó cho đến nay vẫn còn khắc sâu trong trí não nhiều người và đẩy những bệnh nhân ung thư vào hố sâu của lo lắng, tuyệt vọng, hoảng loạn. Sống trên đời con người phải tuân thủ quy luật Sinh - Lão - Bệnh - Tử cho dù có ung thư hay không. Nhưng cuộc đời này vẫn tràn đầy tình yêu thương, quá nhiều trải nghiệm chờ đón, quá nhiều việc ý nghĩa phải làm, không cho phép chúng ta lãng phí thời gian vào việc suy nghĩ hay phiền muộn về cái chết.

Điều trị ung thư là một sự tàn phá khủng khiếp của những vũ khí hiện đại tác động lên cơ thể yếu đuối của con người chúng ta dù rằng những vũ khí điều trị luôn được “cải tiến” ngày càng hiện đại và tinh vi: Phẫu trị - Hoá trị -Xạ trị - Liệu pháp ngắm trúng đích,…

Không những tế bào ung thư mà tế bào bình thường, lành lặn của cơ thể cũng bị “vạ lây.” Và sau khi điều trị ung thư khi trở về nhà chúng ta mang một sự tổn thất nghiêm trọng về thể chất tinh thần, thật lâu mới hồi phục.

Khi bị ung thư con người như bị rơi vào hố sâu, vực thẳm:

• Đau khổ? Tuyệt vọng? Chẳng còn tha thiết làm điều gì nữa?
• Sợ hãi? Hoảng loạn? Tìm mọi cách để cứu chữa bản thân? và bắt đầu tìm đủ phương cách điều trị. Cuối cùng rồi cũng trở lại cách điều trị với nền y học hiện đại.

Nhưng điều quái ác, tế bào ung thư vẫn không bao giờ bị tiêu diệt sạch hoàn toàn khỏi cơ thể chúng ta! Mặc dầu tế bào ung thư phần lớn đã được dọn sạch bằng các phương pháp như phẫu thuật, tuy nhiên khi mới bắt đầu hình thành và phát triển tế bào ung thư đã xâm lấn các mao mạch máu và đã chu du theo máu đến khắp nơi trong cơ thể như gan, phổi, xương,… Khi bị tác động mãnh liệt của hoá trị, xạ trị, tế bào ung thư sẽ co lại và tạo thành một vỏ bọc mà không một vũ khí nào xuyên thủng kể cả bom nguyên tử.

Đến lúc cơ thể suy sụp, sức đề kháng giảm, đây là lúc nó bung vỏ bao ra và bắt đầu phát triển mạnh mẽ ở bất cứ nơi nào trong cơ thể (gan , phổi,…), gọi là di căn. Chính vì vậy mọi bệnh nhân ung thư sau khi điều trị phải có một kế hoạch chi tiết và đầy sẵn sàng để đối phó sự trở lại của tế bào ung thư: ngoài duy trì những công việc quen thuộc đã làm cho gia đình và xã hội, phải có chế độ ăn uống, sinh hoạt, làm việc, vui chơi, thể dục thể thao phù hợp,… nhằm quên đi căn bệnh ung thư và quan trọng nhất là làm tăng sức đề kháng trong cơ thể để chống lại sự hồi phục của tế bào ung thư.

• Phải tăng cường bổ dưỡng sau khi điều trị ung thư là việc làm tối cần thiết. Bồi bổ bằng thực phẩm và các chất thiết yếu sau phẫu thuật giúp nhanh lành vùng mổ và hồi phục tế bào bình thường bị tổn thương. Bồi dưỡng sau hóa trị và xạ trị để làm tế bào ung thư tăng nhạy thuốc, nhạy tia - giúp hóa và xạ diệt được nhiều tế bào bướu.
• Phải có chế độ chăm sóc cụ thể: bất kể bạn điều trị ung thư bằng loại vũ khí gì: hoá hay xạ hay phẫu,… đều để lại hậu quả nặng nề (tác dụng phụ). Nó có thể kéo dài một vài tuần, vài tháng hay vĩnh viễn. Vì vậy bệnh nhân phải không ngại ngần hỏi nhân viên y tế về bất cứ một vấn đề nào về chăm sóc, dinh dưỡng,…
• Phải có chế độ theo dõi nghiêm ngặt: Bạn phải theo dõi tái khám tại cơ sở điều trị của mình trong nhiều năm trời.

• Phải có riêng tập hồ sơ lý lịch y tế của riêng mình và lưu giữ những thông tin về bệnh tật để các bác sỹ của bạn hay khi cần thiết đi điều trị ở nơi đâu các bác sĩ sẽ tiện theo dõi như là:

- Một bản sao tóm tắt quá trình điều trị bệnh trong bệnh viện.

- Một bản sao báo cáo về bệnh lý, phẫu thuật , giải phẫu bệnh.

- Một bản sao về điều trị hoá trị hay xạ trị.

- Một bản sao về XQ, Siêu âm, CT, MRI,…

• Phải thay đổi lối sống sau khi bệnh:

- Bạn hãy nhận thức và chấp nhận bạn là người bị ung thư! Đừng e ngại sợ sệt để mọi người cảm thông và động viên mình.

- Bạn phải thay đổi cách sống, môi trường những thói hư tật xấu và bạn phải suy nghĩ làm sao để cải thiện sức khỏe cho bạn trong thời gian dài.

- Bạn phải có chế độ ăn, uống hợp lý, không kiêng cữ quá mức.

Ăn kiểu gì cũng được, miễn là tuân thủ nguyên tắc ăn đủ chất và lượng. Ăn chay dễ bị thiếu chất, ăn mặn dễ bị dư chất. Không nên bắt người không quen ăn chay phải chuyển qua ăn chay; cũng không nên bắt người quen ăn chay phải ăn mặn. Nhưng ăn chay muốn không bị thiếu chất, bữa ăn phải phong phú chủng loại rau xanh, đậu, nấm, củ, quả,… thật ra còn đắt hơn ăn mặn và việc chuẩn bị tốn thời gian hơn.

Nguyên tắc ăn uống phải nhớ: ăn nhiều rau cá trái cây, giảm ít thịt và thực phẩm có phẩm màu, hoá chất.

• Bạn phải tham khảo chuyên gia dinh dưỡng về bệnh ung thư.
• Bạn phải cắt giảm rượu, bia, thuốc lá.
• Bạn phải kiểm soát cân nặng.
• Nghỉ ngơi, làm việc vừa sức nhất là ngủ đủ giấc.
• Bạn phải tham gia hoạt động thể dục, tập một môn thể dục phù hợp cho riêng mình, nếu thể thao ngoài trời càng tốt như đi bộ, bơi lội, Tenis, Yoga,…

• Bạn phải tham gia câu lạc bộ của những người bị ung thư để vui chơi, du lịch, chia sẻ những lợi ích trong cuộc chiến chống lại bệnh ung thư. Và cuối cùng khuyên Bạn là đừng từ bỏ hy vọng trong điều trị ung thư. Đây là điều quan trọng: tinh thần lạc quan vui vẻ không quan tâm lo lắng về bệnh tật của mình, mọi việc tới đâu hay tới đó và tin tưởng với phương pháp điều trị sẽ khỏi hay ít ra là kéo dài đời sống thêm một thời gian dài. Hiện nay, chúng tôi, các chuyên gia ung bướu, khẳng định chúng ta có nhiều vũ khí chống lại ung thư và giúp người bệnh có thể “sống còn với một chất lượng cuộc sống tốt.” Nhưng điều tiên quyết, chúng ta phải thường xuyên thực hiện các chương trình tầm soát, sớm phát hiện ở những giai đoạn đầu.

Suy nghĩ càng tích cực càng làm tăng sức đề kháng một cách mạnh mẽ. Sức đề kháng là yếu tố quan trọng nhất để ngừa và điều trị các bệnh nhiễm trùng và ung thư.

Nguyên tắc bồi dưỡng cả vật chất lẫn tinh thần: chủ động tích cực nhưng phải vừa đủ. Cần đặc biệt lưu ý nguyên tắc này.

Bồi dưỡng là một công việc tổng hợp, gồm những nội dung phối hợp với nhau chặt chẽ:

• Bồi dưỡng thể chất.
• Bồi dưỡng tinh thần.
• Bồi dưỡng vận động.

Sống chung với căn bệnh ung thư là một hành trình dài; trong điều trị, chìa khóa quan trọng nhất là duy trì thái độ tích cực. Bằng chứng cho thấy hệ miễn dịch của bạn sẽ hoạt động tốt hơn khi bạn làm chủ được trí tuệ, cơ thể và cả linh hồn mình.

Nếu ung thư không còn khả năng điều trị: việc gì đến rồi phải đến.

• Nếu ung thư tiếp tục tiến triển hay ung thư quay trở lại sau một loạt điều trị thất bại: Lúc này phải tính toán lại thật kỹ, không nên dồn tất cả sức lực tiền bạc vào một phương pháp điều trị mà chỉ có thể giúp kéo dài cuộc sống trong một thời gian ngắn (vài tuần, vài tháng).
• Chăm sóc giảm nhẹ sẽ cải thiện chất lượng sống còn lại của bạn.
• Chăm sóc tại nhà là cách điều trị giai đoạn cuối tốt nhất để vui lòng bạn và người thân của mình.
• Duy trì hy vọng là quan trọng. Có thể hiệu quả điều trị sẽ rất thấp nhưng bạn vẫn nên tươi vui và giành thời gian tốt đẹp nhất cho gia đình.

BS Nguyễn Văn Tiến - Trưởng khoa ung thư phụ khoa
Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM
Theo Tạp chí Sức Khỏe