Nhân tuyến giáp là tổn thương dạng khối khu trú nằm ở tuyến giáp, làm thay đổi cấu trúc và chức năng của tuyến giáp.

Đây là bệnh lý thường gặp, qua khám lâm sàng phát hiện bệnh ở khoảng 4 - 7% dân số, tỷ lệ mắc phải ở nữ cao gấp 5 lần so với nam giới. Tỷ lệ phát hiện bệnh qua siêu âm cao hơn rất nhiều, từ 19 - 67%. Độ tuổi mắc bệnh thường gặp nhất là từ 36 - 55 tuổi.

Hầu hết các trường hợp là nhân tuyến giáp lành tính, một tỷ lệ nhỏ phát hiện nhân có chứa tế bào ung thư. Do đó khi có biểu hiện của bệnh, cần đi khám chuyên khoa để các bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác, phát hiện sớm bướu nhân hay là ung thư để điều trị kịp thời.

Nhân tuyến giáp có 2 loại: đơn nhân và đa nhân. Thông thường bệnh nhân chỉ sờ thấy các nhân lớn, nằm ở gần bề mặt, còn các nhân nhỏ có đường kính dưới 1cm rất khó để phát hiện khi khám bằng tay, phải chẩn đoán bằng siêu âm. Đa số bướu nhân tuyến giáp lành tính tiến triển rất chậm.

Phần lớn bướu nhân tuyến giáp thường không có triệu chứng lâm sàng, bệnh nhân thường phát hiện bệnh khi tình cờ đi khám sức khỏe định kỳ hoặc chụp CT scan hoặc siêu âm tuyến giáp.

Khi nhân phát triển lớn, chính bệnh nhân hoặc những người xung quanh có thể phát hiện thấy. Người bệnh có thể phát hiện thấy khi soi gương thấy sưng vùng cổ hoặc khi cài nút cổ áo hay khi đeo vòng cổ, sờ vùng cổ có thể thấy có một hoặc nhiều nhân. Trong trường hợp nhân giáp đủ lớn có thể gây chèn ép vào khí quản hoặc thực quản khiến bệnh nhân cảm thấy đau cổ, cảm giác vướng vùng họng, nuốt nghẹn, khó thở, giọng nói bị khàn đi,…

Trong một số trường hợp, khi nhân giáp hoạt động quá mức, gia tăng sản xuất hormone tuyến giáp, gây rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Khi đó, cơ thể bệnh nhân thường xuất hiện một số triệu chứng của rối loạn chức năng tuyến giáp như: tay run, tim đập nhanh, hồi hộp trống ngực, ra nhiều mồ hôi, mất ngủ, cơ thể mệt mỏi, yếu cơ, sút cân,…

Phần lớn các trường hợp là bướu nhân lành tính. Để xác định chính xác đó là bướu nhân tuyến giáp lành tính hay ác tính, bệnh nhân cần được tiến hành một số biện pháp chẩn đoán đánh giá nhân tuyến giáp.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ tuyến giáp có nhân, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm vùng cổ để xác định chính xác vị trí, kích thước và số lượng nhân tuyến giáp, chúng ở dạng đặc hay dạng nang chứa dịch. Siêu âm cũng giúp xác định các nhân giáp có khả năng ung thư cao hay không dựa vào một số đặc điểm thường gặp của ung thư tuyến giáp biểu hiện trên siêu âm. Ngoài ra, siêu âm còn giúp bác sĩ thực hiện thủ thuật FNA được chính xác.

Sau đó, để xác định chính xác đó là bướu nhân lành tính hay ác tính, cần chọc hút tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ (FNA): dưới sự hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ tiến hành chọc kim nhỏ vào các nhân để lấy mẫu tế bào đem soi dưới kính hiển vi, tìm tế bào ác tính.

Nhân tuyến giáp lành tính cần được theo dõi thường xuyên bằng siêu âm mỗi 6-12 tháng và thăm khám lâm sàng hàng năm, có thể tiến hành xét nghiệm FT4, TSH và chọc hút tế bào tuyến giáp nếu cần. Sau điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi tình trạng tái phát bướu nhân và đánh giá tình trạng suy giáp để có biện pháp điều trị kịp thời.