Nguyên do người già hay ngã

Việc bị ngã ở người già thường gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn những người trẻ tuổi.

Bởi hệ xương của người già bị lão hóa nên khi ngã dễ bị gãy xương và khả năng bình phục là rất lâu. Hiểu được nguyên do vì sao người già hay ngã để có sự chăm sóc đúng cách sẽ giúp cải thiện tình trạng này.

Sợ ngã, lại càng dễ bị ngã

Chị Nguyễn Thị Nguyệt (Thắng Lợi, Thường Tín, Hà Nội) kể: Khi còn trẻ mẹ chị là người khoẻ mạnh, dẻo dai, nhưng khi về già thì rất hay bị ngã, trong vòng 1 năm mẹ chị bị ngã vài ba lần. Tưởng té ngã là do xương yếu, xương giòn, đi không vững nên chị rất tích cực mua sữa bổ sung canxi cho mẹ uống để giúp xương chắc khoẻ, nhưng tình trạng này không được cải thiện.

"Tôi không thể lúc nào cũng đi bên cạnh để canh chừng mẹ suốt ngày. Có cách gì để cải thiện việc té ngã của người già không?", chị Nguyệt băn khoăn.

Chứng té ngã ở người già liên quan đến thiểu năng tuần hoàn não ở người nhiều tuổi.

Theo thống kê của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Bệnh Hoa Kỳ (CDC), mỗi năm ở nước này có hàng triệu người từ 65 tuổi trở lên bị ngã. Ngã có thể gây thương tích nghiêm trọng như gãy xương hông và chấn thương đầu, thậm chí có thể làm tăng nguy cơ tử vong sớm. Ngã cũng là nguyên nhân thường gặp nhất của chấn thương não. Năm 2000 ghi nhận 46% các ca ngã gây tử vong ở những người già là do chấn thương não.

Gãy xương cũng là hậu quả phổ biến ở những người già khi bị té ngã. Phổ biến nhất là gãy xương cột sống, hông, cánh tay, chân, mắt cá chân, xương chậu, bắp tay, và bàn tay. Nhiều người khi bị ngã, dù không bị thương, nhưng cũng sẽ có cảm giác luôn sợ bị ngã. Chính nỗi sợ hãi này lại khiến họ hạn chế các hoạt động, dẫn đến giảm tính di động và ngại tập thể dục thể chất, từ đó lại tăng nguy cơ bị ngã.

BS Hoàng Xuân Đại, nguyên chuyên viên Bộ Y tế cho biết: Đúng là ở người cao tuổi thường xuất hiện tình trạng hay té ngã. Chứng té ngã ở người già liên quan đến thiểu năng tuần hoàn não ở người nhiều tuổi. Khi về già, do lão hóa, việc đưa máu lên não nhiều khi không được diễn ra bình thường như lúc trẻ, chính việc máu đưa lên não chậm khiến cho người già bị hoa mắt, chóng mặt... đây chính là nguyên nhân chính gây té ngã ở người già.

Ngoài ra, còn phải kể đến các nguyên nhân khác như hệ xương bị lão hóa, tình trạng mất ngủ, mắt kém, nghễnh ngãng tai, tâm trạng mệt mỏi, buồn bã... cũng ảnh hưởng đến sự giữ thăng bằng của cơ thể khi di chuyển ở người già.

Cẩn thận khi thay đổi tư thế

BS Hoàng Xuân Đại khuyên: Để phòng tránh té ngã ở người già, khi thay đổi tư thế như nằm chuyển sang ngồi, đang ngồi lại đứng dậy, hoặc các tư thế quay phải, quay trái đều phải thật từ từ, để có đủ thời gian giúp máu lên tới não. Đặc biệt, người già thường hay tỉnh giấc vào ban đêm để đi vệ sinh.

Khi thức giấc giữa đêm, người già cần nằm yên khoảng một vài phút cho tỉnh táo hẳn mới ngồi dậy. Khi ngồi dậy cũng nên ngồi thêm một vài phút nữa để máu lên não, lúc này mới bỏ chân xuống giường và từ từ đứng dậy. Ngoài ra, nên thiết kế hệ thống chiếu sáng ở ngay khu vực giường ngủ, để khi tỉnh giấc giữa đêm, người già có thể bật đèn, tránh tình trạng dò dẫm đi trong đêm.

Trung tâm CDC cũng đưa ra những lời khuyên rằng, người già nên tập thể dục thường xuyên. Điều quan trọng là các bài tập phải tập trung vào việc tăng cường sức mạnh của chân và cải thiện sự cân bằng. Người già cũng nên thường xuyên rèn luyện các bài tập mang vật nặng vừa sức. Các bài tập dưỡng sinh có tác dụng đặc biệt tốt trong việc giúp người già giữ cân bằng.

Thường xuyên kiểm tra thị lực để có thể đảm báo đeo kính mắt phù hợp, tối đa hóa tầm nhìn.

Con cái, người chăm sóc có thể làm cho nơi ở của người cao tuổi trở nên an toàn hơn bằng cách giảm các nguy cơ vấp ngã, thêm các thanh vịn bên trong và bên ngoài bồn tắm hoặc vòi hoa sen và bên cạnh nhà vệ sinh, thêm lan can hai bên cầu thang và cải thiện ánh sáng trong nhà. Ngoài ra, những người lớn tuổi cũng nên bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D từ thức ăn và/hoặc từ các chất bổ sung và điều trị bệnh loãng xương nếu cần.

- Người 75 tuổi trở lên có nguy cơ ngã cao hơn bốn đến năm lần so với những người độ tuổi 65 - 74.

- Tỷ lệ gãy xương liên quan đến ngã ở phụ nữ lớn tuổi nhiều hơn gấp hai lần ở nam giới cùng độ tuổi.

- Hơn 95% các ca gãy xương hông là do ngã. Trong năm 2010, tại Mỹ có đến 258.000 ca gãy xương hông.

Theo Trung tâm CDC

Theo Đức Anh - Kiến thức