Ông Nguyễn Đức Thuận khi ấy là sinh viên trường Đại học Y Hà Nội.

"Ngày ấy đi hiến máu, mọi người đều tưởng bán máu lấy tiền", ông nhớ lại.

Những năm đầu thập niên 90, khái niệm hiến máu tình nguyện hay hiến máu nhân đạo còn xa lạ, thậm chí nhiều người có cái nhìn kỳ thị. Thời điểm đó, căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS đang hoành hành, vấn đề về nguy cơ an toàn truyền máu vô cùng căng thẳng. Không mấy người đi hiến máu. Cả năm lượng máu hiến nhận được chỉ hơn 100.000 đơn vị.

Là sinh viên y khoa nhưng thực tế ông Thuận và những người bạn lúc mới nghe đến hiến máu cũng có chút ngại ngần. Ông Thuận nhớ lần đầu tiên tham gia hiến máu, bố mẹ ông ở quê nghe tin đã lo sợ, hoảng hốt "thiếu tiền sinh hoạt bố mẹ gửi, con đừng đi bán máu".

Trải qua những ngày trực ở bệnh viện, những sinh viên trường y như ông Thuận chứng kiến nhiều bệnh nhân tử vong vì không có máu để truyền. Mặc cho bị cộng đồng kỳ thị là "bán máu", là "coi chừng bị bệnh sida", ông Thuận cùng 13 sinh viên trường y thành lập Hội Vận động Hiến máu.

Ngày 24/1/1994, ngày Hiến máu nhân đạo đầu tiên ra đời.

Cũng là một trong những người tham gia vận động hiến máu từ những ngày đầu tiên, tiến sĩ Trần Ngọc Quế, Phó Giám đốc Trung tâm máu Quốc gia, Viện Huyết học Truyền máu Trung ương chia sẻ, những năm 90 nhiều người cho rằng hiến máu gây hại cho sức khỏe.

"Khi ấy tên câu lạc bộ chúng tôi cũng không dám đặt là 'vận động hiến máu' mà là 'sinh viên hoạt động nhân đạo'", tiến sĩ Quế nhớ lại.

Thời gian đầu đi vận động hiến máu, ông Quế cùng nhóm bạn gặp không ít gian nan, thậm chí nguy hiểm. "Một lần đi vận động hiến máu xong, cả nhóm đã bị phụ huynh của một bạn mắng, cầm roi đuổi đánh vì không đồng ý cho con hiến máu", ông Quế kể.

Thế nên khi vận động được người đồng ý hiến máu, lập tức các thành viên trong hội vận động đạp xe chở họ đến thẳng Viện Huyết học Truyền máu (khi đó ở Bệnh viện Bạch Mai) để hiến ngay.

Ông Quế cho biết để hoạt động hiến máu tình nguyện mở rộng và được cộng đồng ủng hộ như ngày nay là sự nỗ lực rất lớn của toàn ngành. Từ 400 người hiến máu năm 1994, đến nay người dân thấy hiến máu là bình thường, sẵn sàng hưởng ứng lời kêu gọi hiến máu khi các bệnh viện thiếu máu.

Các chương trình hiến máu nhân đạo lan rộng như Lễ hội xuân hồng, Hành trình đỏ, Chủ nhật đỏ, Giọt hồng tri ân... Lượng máu thu được từ các chương trình này đã cứu sống biết bao mạng người.

Chia sẻ tại Kỷ niệm 25 năm phát động phong trào hiến máu trong thanh niên, sinh viên, thành lập Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội ngày 12/1, tiến sĩ Bạch Quốc Khánh, Viện trưởng Huyết học - Truyền máu Trung ương, cho biết năm 1994 thu được 138.000 đơn vị máu hiến, đến năm 2018 cả nước tiếp nhận 1,4 triệu đơn vị máu. 98% do người hiến máu tình nguyện, đáp ứng hơn 70% nhu cầu máu cho điều trị.

Một phần tư thế kỷ trôi qua, Hội Thanh niên vận động hiến máu Hà Nội đã phát triển mạnh mẽ. Hội đã vận động và tiếp nhận được gần 500.000 đơn vị máu. Hầu hết các chiến dịch vận động hiến máu đều tổ chức vào các thời điểm bệnh viện khan hiếm nguồn máu.

Với những nỗ lực đóng góp này, Hội Thanh niên Vận động hiến máu Hà Nội đã được Chủ tịch Nước tặng Huân chương Lao động hạng 3.