Lợi ích của men vi sinh trong chăm sóc sức khỏe răng miệng

Trong môi trường miệng, được cho là có khoảng 600-700 loại vi khuẩn. Trong đó có một số loại vi khuẩn có ích, một số loại vi khuẩn có hại.

Men vi sinh (Probiotics) là gì ?

Cách đây gần 20 năm, việc sử dụng men vi sinh (Probiotics) hỗ trợ cơ thể con người bắt đầu được thúc đẩy bởi những chuyên gia y tế. Tuy nhiên tại thời điểm đó chưa có sự đồng thuận về phương pháp đánh giá khoa học. Về tính hiệu quả và sự an toàn của các loại sản phẩm này. Lần đầu tiên, vào năm 2001 tại Argentina, Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) và Tổ Chức Lương Nông Thế Giới (FAO). Đã tổ chức một hội thảo khoa học quy mô toàn cầu. Nhằm tập hợp những chuyên gia để đưa ra những quan điểm khoa học cơ bản. Về những đặc tính, ứng dụng và mức độ an toàn của men vi sinh. Đây chính là một ấn chứng lịch sử tập hợp những kiến thức khoa học hữu ích về lĩnh vực này.

Ngày nay, nghiên cứu về men vi sinh đã có một bước phát triển dài. Năm 2001, chỉ có khoảng 96 nghiên cứu khoa học về men vi sinh được công bố chính thức trên PubMed [*]. Thì đến năm 2006 là 1006 bài; đến năm 2011 là 4472 bài. Và đến năm 2016 thì con số này tăng gấp 4 lần so với năm 2011. (Hình 1)

[*] PubMed là cơ sở dữ liệu miễn phí truy cập về các tài liệu tham khảo và tóm tắt về các chủ đề khoa học đời sống và y sinh học, do Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ quản lý.

Số lượng bài báo khoa hoc liên quan đến men vi sinh

Hình 1: Số lượng bài báo khoa học liên quan đến men vi sinh

Theo từ gốc tiếng Hy Lạp, Probiotics được cấu thành bởi “pro” nghĩa là thân thiện và “biotics” hay “biosis” nghĩa là đời sống. Nên Probiotics có thể hiểu là những gì thân thiện với đời sống con người. Theo định nghĩa của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) và Tổ Chức Lương Nông Thế Giới (FAO). Probiotics là những vi sinh vật còn sống khi đưa vào cơ thể một lượng đầy đủ sẽ có lợi cho sức khỏe của ký chủ. Đây là một khái niệm khác với kháng sinh (antibiotics). Có nghĩa là những chất có khả năng tiêu diệt vi khuẩn hay kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặc hiệu.

Kháng kháng sinh và men vi sinh

Trong thời đại kháng kháng sinh (các loại thuốc kháng sinh không còn khả năng tiêu diệt vi khuẩn) như hiện nay. Tổ Chức Y Tế Thế Giới đã đưa ra nhiều cảnh báo về nguy cơ và tác hại của nó. Gần đây nhất vào ngày 27/2/2017, cũng đã cho công bố danh sách 12 loại vi khuẩn kháng thuốc cần được nghiên cứu để phát triển những loại kháng sinh mới. Việc lạm dụng sử dụng kháng sinh ngày càng tăng. Nguy cơ và rủi ro về tính đề kháng kháng sinh ngày càng cao và được báo động. Bổ sung men vi sinh là một trong những giải pháp tiềm năng về hỗ trợ sức khỏe trong hiện tại và tương lai.

Sản phẩm có chứa men vi sinh

Mặc dù thực phẩm chức năng có men vi sinh được phép đưa vào sử dụng từ năm 1974. Tuy nhiên trong lịch sử, nó đã có thể xuất hiện từ hàng nghìn năm trước. Loại thực phẩm đầu tiên có chứa vi sinh vật sống chính là các loại sữa chua lên men. Hiệu quả tác dụng của men vi sinh trên sức khỏe cho từng cá nhân. Có thể được suy luận do đôi lúc có nhiều biện pháp điều trị hỗ trợ cùng lúc. Trái lại, việc phòng ngừa các bệnh tật đã được thực tế minh chứng thông qua các hiệu ứng tích cực lên sức khỏe cộng đồng.

Ngày nay, số lượng sản phẩm có chứa men vi sinh có ích cho sức khỏe con người gia nhập thị trường ngày càng tăng. Trong đó, hầu hết các chế phẩm sinh học. Mà hiệu quả lâm sàng thường được tập trung vào việc phòng ngừa. Hoặc điều trị các bệnh nhiễm trùng và bệnh tật đường tiêu hóa. Tuy nhiên, trong thập kỷ qua, thông qua các nghiên cứu lâm sàng. Các nhà nghiên cứu tại Châu Âu đã phát hiện ra và chứng minh được hiệu quả của việc sử dụng men vi sinh cho mục đích tăng cường sức khỏe răng miệng.

Cơ chế hoạt động của men vi sinh trong chăm sóc răng miệng

Cơ chế tác dụng của men vi sinh trong môi trường miệng có thể được mình hoạ bằng các sơ đồ sau:

Hình 2: Cơ chế hỗ trợ của men vi sinh trong môi trường miệng

Hình 3: Tác động tại chỗ của men vi sinh lên những vi sinh vật trong môi trường miệng (Hasslof 2013)

Cơ chế hoạt động của men vi sinh trong môi trường răng miệng có thể được hiểu đơn giản như sau. Trong môi trường miệng, được cho là có khoảng 600-700 loại vi khuẩn. Trong đó có một số loại vi khuẩn có ích, một số loại vi khuẩn có hại. Tỷ lệ giữa vi khuẩn có ích và vi khuẩn có hại sẽ ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe răng miêng của mỗi người. Nếu lượng vi khuẩn có hại quá nhiều sẽ dẫn đến việc dễ hình thành các mảng bám. Để lâu ngày sẽ hình thành vôi răng. Từ đó gây ra các bệnh nha chu, viêm nướu, hôi miệng…

Việc bổ sung các men vi sinh có tác dụng làm tăng lượng vi khuẩn có lợi và giảm lượng vi khuẩn có hại. Từ đó tăng cường sức khỏe răng miệng. Hạn chế dùng đến kháng sinh hay một số hoạt chất có tính diệt khuẩn khác.

Ứng dụng men vi sinh trong chăm sóc răng miệng

Tại Châu Âu, trong những năm vừa qua, nhiều nghiên cứu và ứng dụng điều trị trong lâm sàng của men vi sinh liên quan đến sức khoẻ răng miệng đã được thực hiện. Một trong những thành tựu đó chính là sự kết hợp 2 chủng vi khuẩn L. Reuteri DSM 17938 (có trong sữa mẹ) và L. Reuteri ATCC PTA 5289 (có trong nước bọt). Sự kết hợp này đã chứng mình được hiệu quả thực tế trong hỗ trợ điều trị những vấn đề thường gặp. Như: bệnh nha chu, viêm nướu, sâu răng, hôi miệng, và viêm quanh implant…

Đặc biệt, trong đó nổi bật là những nghiên cứu liên quan đến hiệu quả điều trị bệnh nha chu và chứng hôi miệng. Tại Châu Á, Nhật Bản là một trong những quốc gia đi đầu trong việc sử dụng rộng rãi men vi sinh L. Reuteri phòng ngừa và hỗ trợ điều trị nha khoa.

Hình 4: Nghiên cứu của men vi sinh L. Reuteri trong điều trị bệnh nha chu và hôi miệng

Nhìn chung, ngày càng nhiều người sử dụng men vi sinh như một yếu tố giúp duy trì sức khỏe tốt. Hạn chế các nguy cơ lâu dài có thể xảy ra đối với ruột, thận, đường hô hấp, tim mạch và răng miệng . Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng men vi sinh. Không có nghĩa sẽ thay thế được hoàn toàn một lối sống khỏe mạnh. Chế độ ăn uống hợp lý ở người khỏe mạnh bình thường. Và việc sử dụng men vi sinh trong quá trình điều trị, phòng ngừa. Nên theo chỉ dẫn của những người có chuyên môn để đạt hiệu quả nhất.

Theo TS.BS. Lâm Đại Phong

Khoa Răng hàm mặt/Đại Học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh

Yhoccongdong