Không chỉ tại ăn quá mặn
Điều đặc biệt cần lưu ý đối với người bị tăng huyết áp, bên cạnh dùng thuốc (có khi phải dùng suốt đời) để kiểm soát tốt huyết áp, còn phải quan tâm đến những yếu tố trong cuộc sống có thể ảnh hưởng đến điều trị, làm huyết áp tăng cao hơn trị số cần phải đạt được. Như trong chế độ dinh dưỡng, người bệnh không được ăn mặn, tức hạn chế ăn muối (muối natri clorua) vì natri của muối hiện diện nhiều trong cơ thể sẽ giữ nước, làm tăng huyết áp. Nếu là người dư cân béo phì, cần phải có chế độ ăn uống giúp giảm cân, bởi có nhiều nghiên cứu cho thấy những người giảm cân tích cực sẽ giảm được nguy cơ tăng huyết áp.
Những thuốc đẩy huyết áp lên
“Người cao tuổi bệnh tăng huyết áp tuyệt đối không dùng thuốc dạng sủi bọt hay tùy tiện dùng thuốc trị viêm xương khớp vì dễ bị tai biến”. |
Thuốc trị cảm, sổ mũi: các thuốc trị cảm, sổ mũi ngoài dược chất paracetamol thường chứa thêm những chất có tác dụng làm co mạch, chống sung huyết ở niêm mạc mũi như phenylpropanolamin, viết tắt PPA (biệt dược Decolgen fort, Tiffi, Rhumenol N500…) hoặc chứa pseudoephedrin như Actifed, Ameflu… Nhờ chứa chất co mạch mà thuốc làm cho hết sổ mũi, nghẹt mũi rất tốt. Nhưng cũng chính vì chứa những chất này mà thuốc có thể làm tăng huyết áp. Để an toàn, người bệnh tăng huyết áp cần phải xem kỹ thành phần của thuốc trị cảm trước khi dùng (nếu chỉ có paracetamol thôi thì không đáng ngại).
Nhân sâm, cam thảo cũng hại huyết áp Một số thuốc đông y như cam thảo có thể gây tăng huyết áp do tác dụng giữ nước và natri lại trong cơ thể. Đặc biệt nhân sâm, một vị thuốc quý, cũng ẩn chứa nguy cơ với huyết áp. Với người bình thường, nhân sâm được xem an toàn nhưng với người bị tăng huyết áp hoặc bị các bệnh tim mạch khác, nhân sâm có thể gây tăng huyết áp do có tác dụng kích thích. Ngoài ra do tình trạng lưu hành thuốc đông y giả mạo, thường kết hợp với thuốc tây y là corticoid nhằm đạt các tác dụng: trị đau nhức, ăn được, mập ra… nếu dùng lâu ngày những thuốc này sẽ bị các tác dụng phụ nguy hiểm, trong đó có tăng huyết áp. |
Thuốc giảm cân: có một số
thuốc giảm cân có thể làm tăng huyết áp như Sibutramin và Ephedra.
Sibutramin là thuốc tây y, được chính thức công nhận điều trị dư cân béo
phì. Còn Ephedra thực chất là vị thuốc đông y tên ma hoàng, có trong
chế phẩm thực phẩm chức năng dùng để giảm cân thông dụng ở Mỹ, và có thể
đã được nhập không chính thức vào nước ta. Cũng cần lưu ý một số thuốc
trị cảm có thể chứa ephedrin, là dược chất có trong ephedra (ephedrin
dùng liều cao để giảm cân và dùng liều thấp để trị nghẹt mũi, sổ mũi
giống như pseudoephedrin).
Thuốc trị viêm xương khớp: được
gọi tên chung là thuốc chống viêm không steroid (viết tắt NSAID). Không
chỉ có NSAID cổ điển như Diclofenac, Ibuprofen… mà cả thuốc mới như
Celecoxib cũng có thể gây tăng huyết áp. Người cao tuổi thường dễ mắc
bệnh viêm xương khớp, nếu có thêm bệnh tăng huyết áp, mà lại dùng tuỳ
tiện thuốc NSAID thì dễ bị tai biến nguy hiểm.
Thuốc là hormon: có
hai loại hormon (còn gọi là nội tiết tố do tuyến nội tiết tiết ra) được
dùng làm thuốc và nếu dùng lâu dài có thể gây tăng huyết áp là estrogen
và glucocorticoid (thường được gọi corticoid). Estrogen là hormon có
trong thuốc ngừa thai phối hợp (vừa chứa estrogen và progesteron) và
thuốc trị rối loạn do mãn kinh ở phụ nữ. Estrogen không chỉ có nguy cơ
tăng huyết áp mà còn gây huyết khối làm thuyên tắc tĩnh mạch. Còn
corticoid là tên chung của các thuốc như dexamethason, prednisolon,
predison… là thuốc chống viêm, chống dị ứng, trị viêm xương khớp, hen
suyễn… có thể gây tăng huyết áp do giữ nước và natri lại trong cơ thể.