Ý kiến tách bang California độc lập khỏi Mỹ đã rộ lên từ khi cuộc bỏ phiếu tách Anh khỏi châu Âu - Brexit giành chiến thắng. Tuy nhiên, cho đến nay phong trào này có phần mờ nhạt liên quan đến người lãnh đạo phong trào có mối liên hệ với Nga và Hiến pháp Mỹ cũng không cho phép điều này xảy ra.

Nhiều ý kiến tách bang California làm ba phần.

Thay vào kịch bản Calexit là một kịch bản chia tách mới. Theo đó, bang California sẽ bị chia thành 3 bang nhỏ hơn.

Ý kiến này đã nhận được gấp đôi chữ ký cần thiết: trên 600.000 so với 365.880 chữ ký theo yêu cầu. Con số chữ ký được tổng hợp từ các cử tri trên 58 hạt thuộc bang.

Ba bang mới được đề xuất gồm:

California mới: Bao gồm thành phố Los Angeles và các hạt Ventura, Santa Barbara, San Luis Obispo, Monterey, San Benito.

Nam California: Bao gồm thành phố San Diego và các hạt San Bernardino, Orange, Riverside, Mono, Madera, Inyo, Tulare, Fresno, Kings, Kern, Imperial.

Bắc California: Bao gồm Bay Area và 31 hạt còn lại.

Nếu được chia thành 3 bang nhỏ, những bang con của California vẫn sẽ có số dân và thu nhập bình quân đầu người rất đáng kể.

Cụ thể, theo tính toán của CNN, Bắc California sẽ có khoảng 13,3 triệu dân, là bang đông dân thứ 5 tại Mỹ và xếp 2 cả nước về thu nhập bình quân đầu người (63.000 USD/người/năm). Trong khi đó, bang California nhỏ sẽ là nơi sinh sống của 12,3 triệu người với thu nhập bình quân khoảng 53.000 USD/người/năm, xếp thứ 12. Còn lại, gần 14 triệu người sẽ sinh sống tại Nam California, với mức thu nhập bình quân đầu người xếp hạng 30 toàn nước Mỹ (30.000 USD).

Đây là sáng kiến được hậu thuẫn bởi tỷ phú Tim Draper và sẽ được tổ chức bỏ phiếu vào này 6/11 tới.

Vị tỷ phú này đã từng tiêu tốn 5.000 USD vào kế hoạch chia tách California thành 6 tiểu bang và bị đổ vỡ. Ông cho rằng việc giảm một nửa số tiểu bang sẽ hấp dẫn các cử tri hơn.

Vị tỷ phú nổi tiếng với những đồng tiền ảo trong giới đầu tư mạo hiểm cho rằng có 5 lý do để tách California thành những tiểu bang nhỏ hơn.

Tỷ phú Draper thấy rằng, các tiểu bang nhỏ hơn sẽ được điều hành bởi các cơ quan nhà nước hiệu quả hơn, ít quan liêu hơn khi họ đấu tranh giữa quyền lợi của cư dân và lợi ích của doanh nghiệp. Giáo dục, an toàn, cơ sở hạ tầng và chăm sóc sức khỏe sẽ được cải thiện. Tiền thuế cũng sẽ thấp hơn.

Ông cho rằng, vấn đề của chính quyền California là quá rộng lớn và thiếu sự cạnh tranh. Nền tảng của ông cũng rất đơn giản: phá vỡ California.

Seth Kaplowitz, một giảng viên tài chính tại Đại học bang San Diego cho biết: 'Kế hoạch này về cơ bản không phải là kiểu chúng tôi muốn thành lập một Nhà nước riêng biệt. Chỉ đơn giản là chúng tôi quá lớn và thực sự có ba nhân cách khác nhau trong một tổng thể. Vì vậy, mỗi vùng phải ở một trạng thái riêng của nó'.

Nếu cử tri địa phương bỏ phiếu thiên về ý kiến ủng hộ, chính quyền bang California sẽ chuyển đề xuất lên Quốc hội Mỹ xem xét.

CNBC đưa tin và bình luận rằng, kể cả khi những nỗ lực của ông Tim Draper thế nào cũng khó mà chia rẽ California bởi Quốc hội Mỹ sẽ khó mà để bang gia nhập từ năm 1850 chia tách như vậy.

Lần cuối cùng Mỹ chấp thuận sự tan rã của một bang là năm 1863 khi Tây Virginia chia tách với Virginia. Tổng thống Abraham Lincoln cuối cùng đã chấp thuận sự chia rẽ này và lo ngại rằng điều này sẽ là tiền lệ cho những kịch bản chính quyền trong tương lai. Rõ ràng là điều này tới nay lại xảy ra và khả năng Quốc hội Mỹ đồng thuận là rất khó khăn.

Bên cạnh đó, Jack Citrin, Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học California ở Berkeley cho rằng, sẽ hiếm có trường hợp nào mà Đảng Cộng hòa lại muốn chia tách bang California thành 3 bang nhỏ hơn và sẽ có thêm 2 Thượng Nghị sĩ của Đảng Dân chủ nữa.

Tỷ phú Tim Draper

Ngoài ra, cần chú ý tới lịch sử các ý kiến bỏ phiếu cho chiến dịch 'Calexit' của Tim Draper: chiến dịch năm 2014 của ông bị lỡ thời hạn bỏ phiếu và trong lần bỏ phiếu 2016 thì lại không đủ số lá phiếu đạt điều kiện.

Bloomberg cho biết, chiến dịch của ông Draper đã thu thập và nộp hơn 1,13 triệu chữ ký và khoảng 752.685 trong số đó đã có hiệu lực. Nhưng quá trình xác minh chữ ký của bang California là rất cổ lỗ và ông Draper đã tiếp tục bỏ lỡ các cơ hội thực hiện ý tưởng phá tan tiểu bang California này.

Bên cạnh đó, nghiên cứu độc lập cho thấy, sáng kiến của ông Draper dành được sự quan tâm nhưng nhiều người ở California lại chỉ muốn tách ra khỏi Mỹ. Những người ủng hộ phong trào ly khai nói rằng là một phần của Mỹ khiến cho bang này trở thành mục tiêu của chủ nghĩa khủng bố, bằng chứng là những vụ tấn công súng đạn làm tình hình chính trị xã hội trở nên phức tạp.

Theo Sơn Dương - Đất Việt