Muốn làm điều gì đó cho nước nhà

Tại văn phòng làm việc của USM Healthcare ở quận 5, TP.HCM, bà Võ Xuân Bội Lâm, người chủ tịch, sáng lập và thành viên ban giám đốc nhà máy USM Healthcare, tâm sự về cơ duyên khiến mình chuyển hướng công việc: “Sau nhiều năm nhập khẩu thiết bị y tế, tôi nhận thấy chúng ta lệ thuộc nước ngoài và chảy máu ngoại tệ khá nhiều. Trong khi đó, không nhiều người dám đầu tư vào lĩnh vực khoa học công nghệ kỹ thuật cao để sản xuất các sản phẩm này. Thế là tôi nung nấu giấc mơ mở nhà máy làm ra các sản phẩm Việt Nam thuộc lĩnh vực tim mạch can thiệp, chẳng hạn như stent mạch vành”.

Nhưng đó vẫn chỉ là giấc mơ nếu vào năm 2013 bà Bội Lâm không tình cờ gặp được một giáo sư người Mỹ chuyên về tim mạch can thiệp “khai sáng”: “Ông ấy cho tôi biết một số nước tiên tiến đã làm stent tim mạch từ lâu và họ không bao giờ muốn giảm giá cho các nước đang phát triển. Trong khi đó, ở Mỹ lại có rất nhiều người Việt giỏi giang làm trong nhà máy sản xuất thiết bị y tế. Họ thường được giới chủ khen ngợi về khả năng ham học, tỉ mỉ, khéo tay, nên thừa khả năng tiếp cận được công nghệ làm stent”.

Từ sự dẫn dắt này, bà Bội Lâm bắt đầu tìm kiếm công nghệ, kết nối những nhà chuyên môn. Cũng năm 2013, trong khi đang học MBA tại đại học Harvard, TP Boston (Mỹ), qua người quen giới thiệu, bà gặp được GS Thạch Nguyễn (Nguyễn Ngọc Thạch), một trong những chuyên gia tên tuổi của Mỹ và thế giới về lĩnh vực tim mạch can thiệp, để trình bày ý tưởng mở nhà máy sản xuất stent mạch vành tại Việt Nam.

Là người mở đường cho tim mạch can thiệp vào Việt Nam, nên GS Thạch Nguyễn rất ủng hộ và còn giới thiệu người phụ nữ Việt gặp tiếp những chuyên gia cao cấp Mỹ trong lĩnh vực nghiên cứu sản phẩm y tế. “Anh Thạch động viên tôi: “Nếu có quyết tâm mạnh mẽ em sẽ làm được tất cả”. Nghe như thế, tôi hiểu anh ấy cũng cùng chung chí hướng như tôi, muốn làm điều gì đó cho Việt Nam”, bà Bội Lâm nói.

Có thêm chỗ dựa, bà Bội Lâm về nước làm việc với bộ Khoa học và công nghệ, trình bày ý tưởng, lập đề án và nhận được sự ủng hộ. Bà tự hào USM Healthcare là đơn vị tư nhân đầu tiên được bộ Khoa học và công nghệ đầu tư hơn 40 tỷ đồng để nghiên cứu, tiếp nhận và chuyển giao công nghệ.

Thành công bước đầu

Tại TPHCM, ý tưởng sản xuất stent của bà Võ Xuân Bội Lâm cũng được lãnh đạo thành phố đồng tình. Thành phố cho bà vay vốn kích cầu và cho phép triển khai xây dựng nhà máy tại khu Công nghệ cao, quận 9, TPHCM.

Năm 2016, nhà máy USM Healthcare ra đời, với sự hỗ trợ tích cực từ GS Thạch Nguyễn, nhà máy bắt đầu nghiên cứu các sản phẩm tim mạch can thiệp (stent, bóng nong, kim luồn…). Tại BV Chợ Rẫy TPHCM, với sự cho phép của lãnh đạo bệnh viện, công ty triển khai thử nghiệm lâm sàng stent phủ thuốc Sirolimus XPLOSION, loại stent mạch vành Việt Nam đầu tiên được sản xuất tại chính nhà máy USM Healthcare.

TS.BS Nguyễn Thượng Nghĩa, trưởng khoa Tim mạch can thiệp BV Chợ Rẫy, nói: “Stent phủ thuốc Sirolimus dùng để điều trị chứng xơ cứng động mạch, loại bỏ cholesterol bám trên thành động mạch và ngăn ngừa ung thư bằng cách phóng thích thuốc chống tăng sinh”.

Theo thiết kế của nghiên cứu, 40 bệnh nhân trên 18 tuổi, bị bệnh tim thiếu máu cục bộ ổn định, sẽ được theo dõi trong vòng sáu tháng sau khi đặt stent XPLOSION. Trong giai đoạn này, bệnh nhân được dùng thuốc theo chế độ điều trị thông thường, theo dõi lâm sàng trong 30 ngày, 180 ngày và được làm thủ thuật DSA (Digital Subtraction Angiography: chụp mạch máu số hoá xoá nền) ở ngày 180.

Mục tiêu của thử nghiệm lâm sàng nhằm đánh giá tính an toàn và hiệu quả của stent phủ thuốc Sirolimus sau sáu tháng đặt stent, theo dõi ở bệnh nhân bị bệnh tim thiếu máu cục bộ ổn định. Xác định tỷ lệ thành công thủ tục cấy ghép stent. Thử nghiệm lâm sàng so sánh việc đánh giá cơn đau thắt ngực (theo hiệp hội Tim mạch Canada - CSS) trước và sau khi đặt stent tại điểm nghiên cứu. Thêm vào đó, thử nghiệm còn xác định tần số và mức độ của các phản ứng bất lợi và bất lợi nghiêm trọng (AE/SAE) tại các điểm thời gian nghiên cứu.

Tại hội nghị Tim mạch can thiệp toàn quốc vào tháng 11 năm qua ở Cần Thơ, tổng kết nghiên cứu đã được GS.TS Võ Thành Nhân, nguyên trưởng khoa Tim mạch can thiệp BV Chợ Rẫy, trình bày. Theo đó, bước đầu 100% bệnh nhân tham gia nghiên cứu cấy ghép stent XPLOSION - loại stent phủ thuốc Sirolimus lần đầu tiên sản xuất lại Việt Nam với công nghệ chuyển giao từ Mỹ - đều thành công về mặt lâm sàng. Sau sáu tháng theo dõi, 100% bệnh nhân không ghi nhận sự co thắt phế quản, không có hiện tượng huyết khối tĩnh mạch, không tái hẹp, không tử vong hoặc nhồi máu cơ tim. Nói chung, 100% bệnh nhân tham gia nghiên cứu đều an toàn và hiệu quả sau sáu tháng.

Mơ xuất khẩu stent Việt ra nước ngoài Năm qua, trong chuyến tham quan USM Healthcare, GS Thạch Nguyễn đánh giá nhà máy rất tuyệt vời và đề nghị công ty nên tính chuyện xuất khẩu sản phẩm sang nước ngoài sau khi có giấy phép lưu hành. Ông cũng làm cầu nối cho công ty tiếp cận với các chuyên gia tim mạch can thiệp Mỹ. Bà Bội Lâm nói: “Tôi bay sang làm việc trực tiếp với họ. Nghe xong câu chuyện tôi trình bày và nhìn thấy sản phẩm, tất cả đều hoan nghênh và cho biết một khi sản phẩm hoàn thành, họ sẽ sang Việt Nam làm live case (can thiệp trên bệnh nhân và truyền hình trực tiếp ra ngoài). Một số người còn giới thiệu tôi tiếp cận với các nhà phân phối tại Mỹ”.