Gan nhiễm mỡ tăng cao như “đợt sóng thần tiếp theo của bệnh gan”

Các chuyên gia đã ví von số lượng bệnh nhân gan nhiễm mỡ tăng cao như “đợt sóng thần tiếp theo của bệnh gan” (the next tsunami of liver disease).

Gan nhiễm mỡ là tình trạng của hầu hết người dân chúng ta. ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh - Phòng khám Chuyên khoa Gan (BV. Nguyễn Tri Phương) khuyến cáo gan nhiễm mỡ và bệnh lý gan do rượu bia là những mối nguy hiểm sức khỏe tiềm tàng chưa được đánh giá đúng mức.

Cuối con đường gan nhiễm mỡ là ung thư gan

Ước tính, tùy quốc gia, khoảng từ 17 - 46% dân số bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bia (NAFLD). Đáng lo ngại rằng tỉ lệ ung thư biểu mô tế bào gan nguyên phát (HCC) có liên quan đến gan nhiễm mỡ không do rượu bia ngày càng gia tăng, chiếm đến 35% trên tổng số bệnh nhân bị ung thư gan.

Bệnh lý gan do rượu bia thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng

Theo BS Minh, NAFLD là một tình trạng trong đó chất béo tích tụ và không được phân giải trong gan. NAFLD được chẩn đoán khi mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% tế bào gan. Trong nhiều trường hợp, sự tích tụ chất béo có thể gây viêm gan và cuối cùng dẫn đến sẹo vĩnh viễn (xơ gan), làm suy giảm nghiêm trọng đến khả năng hoạt động của gan.

NAFLD có liên quan chặt chẽ với chứng béo phì, tăng huyết áp và tiểu đường. Hậu quả của tình trạng này rất nghiêm trọng và NAFLD đại diện cho một vấn nạn đối với sức khỏe cộng đồng. Nhiều nghiên cứu trên thế giới ghi nhận, tỉ lệ hiện nhiễm NAFLD chiếm khoảng 43 - 70% ở người lớn mắc bệnh đái tháo đường týp 2. Bên cạnh đó, tình trạng thừa cân - béo phì gây ra viêm các dây dẫn truyền thần kinh trong não và các mô mỡ, dẫn đến sự rối loạn sản xuất insulin. Theo thời gian, chất béo tích tụ trong gan (cũng như cơ và các mạch máu), làm trầm trọng thêm sự đề kháng insulin.

Những người bị xơ gan nhưng không ngừng uống rượu sẽ tử vong trong vòng 5 năm

NAFLD làm tăng nguy cơ tử vong nói chung và tử vong liên quan đến bệnh tim mạch và bệnh gan nói riêng. Các lựa chọn điều trị hiệu quả NAFLD bao gồm: giảm cân, thay đổi chế độ ăn uống và thường xuyên hoạt động thể chất.

NAFLD cũng có thể gây ra căng thẳng đáng kể về chi phí cho chăm sóc y tế. Một nghiên cứu được tiến hành ở Đức cho thấy những bệnh nhân bị NAFLD và tổn thương gan chi phí chăm sóc sức khỏe hàng năm trong năm năm tiếp theo cao hơn 26% so với những bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính khác.

Bệnh lý gan do rượu bia: Đa dạng và nghiêm trọng!

Một trong những chức năng của gan là phân giải rượu để có thể đào thải chúng ra khỏi cơ thể.

ThS.BS. Hiền Minh khuyến cáo: “Trung bình trong 200 người đến khám tại phòng khám chuyên khoa Gan mỗi tháng, có đến 30% là mắc phải bệnh gan nhiễm mỡ, 30% gặp các bệnh lý liên quan đến bia rượu. Cứ 2 người uống rượu bia với lượng cồn trên 230g/ngày trong thời gian dài có 1 người gặp nguy cơ tiến triển xơ gan với tỉ lệ 50%”.

Đồng thời rượu có thể làm hỏng hoặc thậm chí phá hủy các tế bào gan. Mặc dù gan có thể tái tạo và tự sửa chữa, uống nhiều rượu hơn khả năng xử lý của gan có thể dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng, lâu dần gan bị mất chức năng.

Bệnh lý gan do rượu bia (ALD) là những tổn thương gan do việc lạm dụng rượu bia, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm và đe doạ đến cuộc sống. ALD là một căn bệnh phức tạp bao gồm một loạt các bệnh sau: rối loạn gan đơn giản (tích tụ mỡ trong gan), viêm gan nhiễm mỡ do rượu bia, xơ gan và ung thư gan.

Chia sẻ từ góc độ cá nhân, ThS.BS Hiền Minh khuyến cáo: “Trung bình trong 200 người đến khám tại phòng khám chuyên khoa Gan mỗi tháng, có đến 30% là mắc phải bệnh gan nhiễm mỡ, 30% gặp các bệnh lý liên quan đến bia rượu. Cứ 2 người uống rượu bia với lượng cồn trên 230g/ngày trong thời gian dài có 1 người gặp nguy cơ tiến triển xơ gan với tỉ lệ 50%”.

Thậm chí, BS Hiền Minh cho biết, trong một khuyến cáo mới đây của Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh lý Gan châu Âu, hậu quả của ALD rất nghiêm trọng, đe doạ đến tính mạng, và 50% những người bị xơ gan nhưng không ngừng uống rượu sẽ tử vong trong vòng 5 năm. Những con số liên quan đến bệnh gan do rượu bia cũng không mấy khả quan. Theo ghi nhận vào năm 2010, gần 500.000 trường hợp tử vong do xơ gan do ALD và 81.000 trường hợp tử vong do ung thư gan trên toàn thế giới có liên quan đến rượu bia, trong đó nam giới chiếm gấp 4 lần nữ giới.

Theo ThS Minh, ALD thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng. Các triệu chứng có thể bao gồm: mệt mỏi, sụt cân, ăn mất ngon, vàng mắt và da (vàng da), sưng tấy ở mắt cá chân và bụng, suy giảm trí nhớ, buồn ngủ, nôn ra máu hoặc đi cầu ra máu. Điều này có nghĩa là ALD thường được chẩn đoán trong giai đoạn muộn hoặc ở giai đoạn tổn thương gan tiến triển.

Biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất để ngăn chặn ALD là ngừng uống rượu. Cả hai giới nam và nữ đều không nên thường xuyên uống nhiều hơn 14 đơn vị rượu bia mỗi tuần. Một đơn vị rượu tương đương với một nửa ly bia hoặc một ly rượu mạnh 25ml.

Theo NGUYÊN KHỞI - Sức khỏe và Đời sống