Tôi thật sự không có nhiều “thời gian” để tản mạn, nhưng những gì xảy ra trong ngày hôm nay và trong thời gian qua buộc tôi phải ngồi viết vài dòng…

Trên thế gian này, mỗi người khác nhau sẽ có mọi thứ khác nhau: tuổi tác, tiền tài, danh vọng, địa vị… duy chỉ có một thứ mà thượng đế đã ban cho loài người rất công bằng, đó chính là “thời gian”!

Thật thế: cho dù mọi người trên thế gian này khác nhau nhưng chúng ta đều có 24 giờ mỗi ngày và không ai ngoại lệ! Chỉ có khác nhau về giá trị của 24 giờ sẽ hoàn toàn tùy thuộc vào mỗi cá nhân. Có những lúc thời gian với ta là vô giá, có những lúc lại hoàn toàn vô nghĩa! Cũng là thời gian nhưng có lúc bạn lại muốn nó qua nhanh, nhưng có lúc cũng chính bạn muốn nó chậm lại!

Nhưng không! Thời gian luôn là chuẩn mực và công bằng cho tất cả chúng ta! Và thời gian cũng không phụ thuộc vào chiếc đồng hồ của bạn! Nó vẫn cứ trôi đều đều…! Và sẽ không bao giờ quay lại hay nhanh hơn dù chỉ 1% giây và bất kể bạn trả bao nhiêu tiền để làm điều đó! Hãy cùng suy gẫm hai câu chuyện dưới đây.

Để nhấn mạnh ý nghĩa của thời gian, TS.BS Trần Chí Cường và Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ đã dành nhiều tâm huyết để làm chiếc đồng hồ "cấp cứu đột quỵ"  - Ảnh chụp ngày 15/8/2019

Trường hợp 1: Bệnh nhân nam khoảng 60 tuổi khá “VIP” đột ngột bị đột quỵ sau đó hôn mê, được đưa vào cấp cứu ở một bệnh viện tuyến tỉnh ở miền Tây, trong khoảng 1-2 giờ sau đột quỵ, được y bác sĩ nhanh chóng chẩn đoán ngay là đột quỵ nặng, khả năng tắc mạch máu lớn. Bác sĩ giải thích như sau: “Ở đây chưa có điều kiện can thiệp, cần chuyển bệnh nhân đi can thiệp lấy huyết khối tái thông mạch máu. Có 2 chọn lựa: 1- đi Cần Thơ, 2- đi Sài Gòn”. Không biết do sợ bị “đổ thừa” hay sao, đồng nghiệp chỉ nói chung chung, không nhấn mạnh đi xa sẽ thiệt thòi cho bệnh nhân hay do thân nhân không hiểu biết đột quỵ cần điều trị sớm….?

Bệnh nhân đã được... đi xa lên tận Sài Gòn bất chấp 1 phút trôi qua sẽ bị mất đi 2 triệu tế bào thần kinh và điều trị sớm mỗi 15 phút sẽ giảm được 4% nguy cơ tử vong tàn phế. Điều trớ trêu là khi lên Sài Gòn, bệnh nhân đã quá thời gian vàng cứu chữa.

Người thân “VIP” khó chấp nhận, gọi toáng lên khắp nơi để “cầu xin cho chút thời gian…”, nếu có thể, trả bằng mọi giá…!? Trớ trêu hơn nữa: các đồng nghiệp ở Sài Gòn chỉ ngược về Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ…! Và còn “xát muối” thêm: Cái này phải can thiệp sớm, càng sớm càng tốt, bây giờ đã trễ quá rồi…! Hên xui theo diễn tiến!

Câu chuyện đột quỵ đau lòng là như thế! Bệnh nhân này không thiếu tiền! Chắc thiếu kiến thức và thiếu may mắn!

Trường hợp 2: Bệnh nhân nam 31 tuổi, nhà Cần Thơ, chiều nay đột ngột ngất xỉu, lơ mơ, yếu 1/2 (P) nói khó… được người nhà đưa ngay vào Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ cấp cứu, đến bệnh viện khoảng giờ thứ 3!

Bệnh nhân nhanh chóng được đưa vào chụp MRI+MRA mạch máu não (3 Tesla) trong vòng 15 phút! Kết quả cho ra ngay: Nhồi máu não cấp, tắc gần hoàn toàn động mạch não giữa trái.

Do may mắn còn trong “giờ vàng” nên bệnh nhân được chỉ định ngay tiêm rTPA tĩnh mạch, nhưng sau tiêm bệnh nhân không cải thiện mà lơ mơ hơn, diễn tiến nặng hơn… chúng tôi nhanh chóng cho chụp CT loại trừ ngay xuất huyết và chuyển ngay bệnh nhân lên phòng can thiệp nội mạch ngay để lấy huyết khối tái thông lại mạch máu cứu bệnh nhân ngay.

Tất cả các bước tính từ lúc bệnh nhân bị đột quỵ tại nhà cho đến khi BS Nguyễn Lưu Giang, BS Nguyễn Đào Nhật Huy và ekip thông lại được hoàn toàn động mạch não giữa cứu một bàn thua cho bệnh nhân chỉ trong vòng 6 giờ! Như một giấc mơ tại nơi gần nhà!

Bệnh nhân này đã tiết kiệm được quá nhiều thời gian nhờ sự hiểu biết và may mắn của mình nên đã tiết kiệm được khá nhiều tiền... Quan trọng hơn là tiết kiệm được hàng tỷ tế bào thần kinh, tiết kiệm sinh mạng!

Hai trường hợp đột quỵ khá giống nhau nhưng kết quả điều trị thì hoàn toàn khác nhau, để lại trong lòng mọi người biết bao cảm xúc: người thì vui mừng khôn xiết, kẻ khóc than ai oán, kẻ thờ ơ mặc kệ không phải việc của mình, tôi chẳng cần qua tâm...!

Qua bài viết minh họa 2 ca này chúng tôi xin cảnh báo đến cộng đồng:

[HOI]1- Đột quỵ thật sự không loại trừ bất cứ ai! - Xin bạn đừng chủ quan! Đột quỵ ngày càng gia tăng và trẻ hóa!

2- Hãy giữ gìn sức khỏe và tìm hiểu những nguy cơ đột quỵ: Hút thuốc lá, uống rượu bia, tiểu đường tăng huyết áp, béo phì, mỡ máu quá cao, tuổi càng lớn..

3- Hãy học thuộc lòng các dấu hiệu nhận biết một người đang bị đột quỵ (F.A.S.T): Mặt mới méo, Tay chân mới tự nhiên yếu đi, Giọng nói tự nhiên đớ, ngọng… Chỉ cần nhận thấy một người tự nhiên có 3 dấu hiệu trên thì hãy gọi ngay đến BV gần nhất có thể cấp cứu được đột quỵ.

4- Thời gian vàng: là yếu tố quan trọng và khó kiểm soát nhất trong điều trị đột quỵ

a. < 4,5 giờ: Là thời gian tốt nhất để tiêm thuốc tiêu sợi huyết cứu bệnh nhân nhồi máu não cấp do mạch máu nhỏ (trong vòng 4,5 giờ đầu từ khi bệnh nhân có triệu chứng đột quỵ cho đến khi được tiêm rTPA)

b. <6 giờ: Là thời gian tốt nhất để lấy cục máu đông trong lòng mạch tái thông mạch máu bằng dụng cụ sử dụng máy DSA[/HOI]

TS.BS Trần Chí Cường