Vợ chồng anh Nguyễn Văn An (30 tuổi, Hà Nội) lấy nhau hai năm nhưng chưa có con. Sau khi được chuẩn đoán yếu tinh trùng, vợ chồng anh làm thụ tinh nhân tạo 4 chu kỳ nhưng không hiệu quả. Khi đến khám ở khoa Nam học của bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec phát hiện nguyên nhân gây yếu tinh trùng là do giãn tĩnh mạch tinh độ 2.

Đây là tình trạng giãn và xoắn đám rối tĩnh mạch tinh hoàn, là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới. Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia Mỹ (NCBI), có tới 15% dân số nam mắc bệnh này.

Khám hiếm muộn cần sự tham gia của cả hai vợ chồng để tìm ra nguyên nhân và cách chữa trị đúng.

Theo BS Nguyễn Bá Hưng của Trung tâm hỗ trợ sinh sản, BV Vinmec tư vấn, người bị giãn tĩnh mạch tinh có thể điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Tùy vào mức độ giãn và có suy tĩnh mạch tinh hay không mà hiệu quả điều trị khác nhau.

Nếu giãn nhẹ, chưa có suy tĩnh mạch thì có kết quả cao hơn. Phương pháp này có thể giúp cải thiện chất lượng tinh trùng cho 60-80% trường hợp, 30- 50% cặp có thai tự nhiên. Khi giãn nặng kèm theo suy tĩnh mạch rõ, nên tiến hành thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản sớm. Việc để lâu sẽ gây khó khăn trong quá trình điều trị, do tinh trùng ngày càng yếu và ít dần, chức năng sinh tinh trùng bị tổn thương không hồi phục.

BS Hưng cũng chia sẻ, lĩnh vực nam khoa ở Việt Nam còn mới, chưa có bề dày kinh nghiệm và nhiều bệnh viện như sản phụ khoa cho nữ. Do đó, các bác sĩ dễ bỏ qua các nguyên nhân gây hiếm muộn từ nam giới.

Các trường hợp hiếm muộn vô sinh thường được chỉ định chữa bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tốn kém như IVF (thụ tinh trong ống nghiệm), ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương trứng). Tuy nhiên, có nhiều ca không cần thiết phải áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản mà vẫn tới được đích, đồng thời cải thiện và bảo tồn tinh trùng cho những lần thụ thai sau.

BS Nguyễn Bá Hưng tư vấn sức khỏe sinh sản.

Các cặp vợ chồng nên chủ động đi thăm khám sau khi lấy nhau được một năm hoặc 6 tháng, người vợ trên 35 tuổi mà vẫn chưa có tin vui. Những người có tiền sử mắc bệnh lý ở đường sinh sản, tình dục từ trước cũng cần đi khám. Việc theo dõi sớm để tiên lượng khả năng sinh sản và điều trị kịp thời.

BS Hưng khuyến cáo, nam giới cần tránh một số thói quen sinh hoạt có thể dẫn đến giãn tĩnh mạch tinh như táo bón, đứng hoặc ngồi lâu, lạm dụng rượu bia... Người bị táo bón phải rặn nhiều, dẫn đến tăng áp lực ổ bụng, ruột lưu thông kém, phân tồn lưu trong ruột dài ngày, dễ gây giãn mạch tinh.

Thói quen ngồi nhiều khiến hệ tuần hoàn bị ứ trệ, tác động đến cơ quan sinh dục nam. Các loại đồ uống có cồn không chỉ làm giãn mạch ngoại vi, cản trở luồng máu tĩnh mạch tinh về tuần hoàn mà còn làm mất cân bằng nội tiết (biến testosterone nam thành estrogene nữ), ảnh hưởng tới chức năng sinh tinh.