Dế dũi và vị thuốc thổ cẩu

Dế dũi (Gryllotalpa africana Palisot de Beauvois), tên khác là dế dụi, dế nhủi, dế trũi, là một loài côn trùng cỡ lớn, dài 3-4cm, toàn thân màu nâu sẫm.

Đầu hình tam giác, mắt to, râu hình chỉ, hai cái dài choãi ra hai bên, hai cái ngắn hướng vào trong. Thân có 4 cánh, hai cánh ngắn rộng chỉ phủ đến nửa lưng, hai cánh dài hẹp cuộn lại thành hình ống; 6 chân, hai chân trước mập khỏe, có móng cứng dạng gai dùng để đào bới, hai chân giữa ngắn có đốt, hai chân sau dài có gai sắc. Đuôi có hai nhánh hẹp và dài.

Dế dũi sống dưới đất ở đồng ruộng, bãi bỏ cỏ hoang, sân vườn, thường xuất hiện vào tháng 7-9.

Trong y học cổ truyền, cả con dế dũi có tên thuốc là thổ cẩu hay lậu cô, được bắt vào tháng 8-9, đem về, rửa sạch, nhúng vào nước sôi hoặc rượu cho chết, rồi vặt cánh, bỏ râu, chân và đuôi, phơi hoặc sấy khô. Khi dùng, để sống hoặc chế biến bằng cách nướng hoặc sao với cám đến vàng. Dược liệu có vị mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng lợi tiểu, thông trệ, được dùng như sau:

Theo sách thuốc cổ “Nam dược thần hiệu”

Chữa đau khắp mình mẩy: Dế dũi (bỏ chân, càng), sa nhân (bỏ vỏ ngoài), lượng hai vị bằng nhau, phơi khô, sao vàng tán nhỏ, rây bột mịn. Ngày uống hai lần, mỗi lần 2-3g với rượu.

Chữa sót nhau, bụng trướng: Dế dũi 1 con, cắt nhỏ, sắc với 200ml nước, đun sôi 20 dạo (trào). Để nguội, uống làm một lần trong ngày.

Chữa lở rốn ở trẻ em: Dế dũi và cam thảo, lượng hai vị bằng nhau, đem nướng rồi tán bột mịn mà rắc. Ngày làm vài lần.

Thuốc rút gai, dằm: Dế dũi 5-6 con, giã nát, thêm ít nước, đắp vào vết thương. Ngày làm 4-5 lần.

Chữa cam tẩu mã: Dế dũi 1 con, bọc bằng màng trắng trứng gà, cho vào miệng một con cóc, lấy đất sét bọc kín lại, đem nung lửa đến khô. Lấy ra, nghiền nhỏ, dùng tăm bông thấm thuốc bôi nhiều lần cho đến khi khỏi.

Chữa xơ gan cổ trướng: Dế dũi 7 con, sấy khô; ếch xanh 2 con, bôi váng sữa, sấy khô; vỏ quả bầu 20g, sao. Tất cả tán nhỏ, mỗi lần uống 8g với rượu vào lúc đói.

Theo kinh nghiệm dân gian, người hay bị chứng đái rắt, đái buốt, lấy dế dũi và muối ăn, lượng hai thứ bằng nhau, sao khô, nghiền nhỏ, rây bột. Ngày uống hai lần, mỗi lần 4-6g với rượu hâm nóng.

Alobacsi.vn
Theo Sức khỏe & đời sống