PGS.TS.BS Trương Quang Bình - Phó Giám Đốc BV Đại học Y dược TPHCM, Giám đốc Trung tâm tim mạch cho biết đây là kĩ thuật trở thành lựa chọn thường quy đối với người bệnh khi đến với bệnh viện.

Trong khoảng 2 thập kỉ trở lại đây, nhờ vào những thành quả của khoa học, phẫu thuật tim nội soi đã ra đời và phát triển mạnh mẽ. Số lượng trung tâm áp dụng kĩ thuật này cũng như tỉ lệ người bệnh được mổ nội soi/ người bệnh mổ hở không ngừng tăng cao, không chỉ ở những nước phát triển mà còn ở những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

Trong số 200 trường hợp người bệnh tại BV Đại học Y dược TPHCM đã bình phục tốt nhờ phương pháp tiên tiến này, điển hình là người bệnh Nguyễn Văn Tr., 49 tuổi, ngụ tại Tiền Giang. Trước đó, người bệnh đến khám tại phòng mạch và được chẩn đoán bệnh van động mạch chủ và bệnh van hai lá nặng hậu thấp, bác sĩ theo dõi và điều trị thuốc. Khi bệnh diễn tiến nặng hơn, người bệnh khó thở khi gắng sức, công việc bị ảnh hưởng, bác sĩ giới thiệu người bệnh đến BV Đại học Y dược TPHCM để mổ tim.

Mổ tim nội soi và ít xâm lấn mang lại hiệu quả lớn trong điều trị bệnh và cứu sống được nhiều bệnh nhân

Anh Tr. chia sẻ về quá trình điều trị bệnh của mình: “Qua tìm hiểu trên báo đài, tôi được biết Trung tâm Tim mạch BV Đại học Y dược TPHCM có thể mổ tim nội soi nên đã đề nghị các bác sĩ khoa Phẫu thuật tim mạch mổ nội soi tim cho mình. Bác sĩ tư vấn là Phẫu thuật tim nội soi điều trị bệnh van 2 lá đã được thực hiện an toàn và thường quy tại BV Đại học Y dược TPHCM, nhưng phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý van 2 lá kèm với van động mạch chủ (2 van) như bệnh tình của tôi thực hiện khó hơn, khả năng phải chuyển mổ hở cao hơn”. Đáp ứng quyết tâm và ý chí của người bệnh, ca mổ đã diễn ra thành công, người bệnh hồi phục tốt sau mổ, xuất viện với 1 sẹo mổ nhỏ ở ngực bên phải, và Anh Tr. giờ đây có thể tự hào khoe với gia đình rằng mình là người đầu tiên tại Việt Nam được mổ nội soi thay 2 van.

Trường hợp thứ 2 là người bệnh nữ, 69 tuổi, ngụ tại Đồng Nai. Những năm gần đây, bà hay khó thở khi gắng sức, đi khám bệnh thì phát hiện bị hẹp van hai lá nặng, cần phải mổ. Ông X - chồng bà được giới thiệu BV Đại học Y dược TPHCM có mổ tim nội soi nên động viên vợ tiếp tục điều trị.

Người bệnh được chẩn đoán bệnh phình động mạch chủ bụng dạng túi. Phình động mạch chủ là dạng phình có nguy cơ vỡ cao, đặc biệt là khi chạy tuần hoàn ngoài cơ thể ngược dòng trong mổ tim nội soi. Phẫu thuật phình động mạch chủ bụng cũng là một phẫu thuật nặng nề. Không thể chần chừ thêm, ngày cuối cùng của tháng 12/2016, khi phần lớn mọi người ra về sớm để nghỉ tết dương lịch, ê kíp phẫu thuật tim mạch đã tiến hành đặt ống ghép nội mạch động mạch chủ cho bệnh nhân. 3 ngày sau, khi tình trạng bà đã ổn, cuộc mổ thay van tim nội soi được thực hiện. Mừng rỡ đón bà ra khỏi hồi sức về buồng hậu phẫu, người chồng già dìu bà dậy, dắt bà tập đi từng bước, đút từng muỗng cháo.

PGS.TS.BS Trương Quang Bình cho biết: Điều trị bệnh tim bằng phương pháp phẫu thuật trước đây chủ yếu sử dụng đường mở ngực giữa xương ức. Với ưu điểm dễ dàng bộc lộ tim, tiếp cận đến các cấu trúc bên trong như van tim, các thành tim để sửa chữa những khiếm khuyết, bệnh lý mà người bệnh mắc phải. Đây là tiêu chuẩn vàng trong phẫu thuật tim, từ lúc bắt đầu phát triển cho đến những năm gần đây. Tuy vậy, đường mở ngực giữa xương ức vẫn có một số nhược điểm nhất định như đau nhiều, mất máu nhiều hơn, làm tăng thời gian nằm hồi sức và thở máy, từ đó làm tăng thời gian nằm viện, tính thẩm mỹ chưa cao. Bên cạnh đó còn một biến chứng quan trọng là nhiễm trùng xương ức, đây là biến chứng có tỉ lệ thấp (< 1%), tuy nhiên khi xảy ra sẽ làm tăng nguy cơ tử vong từ 30 - 50%, cũng như kéo rất dài thời gian nằm viện (nhiều tuần đến nhiều tháng).

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Hoàng Định - Phó Giám đốc Trung tâm tim mạch, Trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch, phẫu thuật tim nội soi và ít xâm lấn có thể điều trị được hầu hết các mặt bệnh tim mạch mà phẫu thuật tim hở qua đường mở ngực giữa xương ức có thể thực hiện được. Trong đó nổi bật là phẫu thuật van tim (van 2 lá, van động mạch chủ), phẫu thuật tim bẩm sinh (thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch), phẫu thuật điều trị hẹp động mạch vành… "Lợi ích của phẫu thuật tim nội soi như giảm đau, giảm chảy máu, giả truyền máu, giảm thời gian thở máy và nằm hồi sức, giảm thời gian nằm viện, nhanh chóng trở về với cuộc sống và sinh hoạt thường nhật và có tính thẩm mỹ cao" - PGS.TS.BS Nguyễn Hoàng Định cho hay.

Cho đến hiện nay, độ tuổi an toàn cho phẫu thuật tim nội soi là tương tự như những trường hợp phẫu thuật hở. Tuy vậy, do đặc trưng chuyên môn, các người bệnh lớn hơn 50 tuổi và có yếu tố nguy cơ tim mạch cần phải chụp CT scan ngực bụng để giúp ngăn ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não do hệ thống tim phổi nhân tạo gây ra.