Jeste hiện làm việc tại trung tâm Nghiên cứu tuổi già của đại học Y khoa UC San Diego. Trong nghiên cứu mới công bố trên tạp chí   International Psychogeriatrics, Jeste khảo sát 29 người già 90 - 101 tuổi sống tại vùng Cilento (Ý), nơi nổi tiếng có nhiều người sống trên 90 tuổi.

Điểm giống nhau của người sống thọ

Những cụ này phải trả lời một bảng hỏi và một cuộc phỏng vấn về những chủ đề như di dân, những điều khiến họ tổn thương và niềm tin. Những thành viên trẻ trong nhà cũng được hỏi về tính cách của ông bà mình. Người trẻ thường mô tả người già như những người thích kiểm soát, độc đoán và ngoan cố. Nhưng trong nghiên cứu này, người 90 tuổi trở lên có những phẩm chất như kiên cường và biết thích nghi với thay đổi.

Nghiên cứu cho thấy một bí quyết quan trọng để sống thọ là học cách cân bằng những gì xem ra mâu thuẫn nhau. Jeste nói: “Những cụ này bị trầm cảm vì di dân và mất người thân. Nhưng để không bị ngã gục, họ biết cách chấp nhận và trỗi dậy từ những điều không thể thay đổi, cũng như chiến đấu cho những gì mà họ có thể thay đổi”.

Những cụ ông, cụ bà này cũng rất tích cực, đạo đức trong công việc, gần gũi với gia đình, tôn giáo và đồng quê. Dù cao tuổi, nhưng phần lớn họ vẫn còn hoạt động, đều đặn làm việc ở nhà và ngoài vườn. Điều đó giúp họ sống có mục đích, thậm chí sau khi về già. Điểm lý thú của nghiên cứu là người ta so sánh sức khoẻ của các cụ với 59 người thân trẻ hơn, từ 51 – 75 tuổi. Không có gì ngạc nhiên khi về sức khoẻ thể chất các cụ thua kém con cháu mình, nhưng về sức khoẻ tinh thần như tự tin và kỹ năng ra quyết định, các cụ lại “ăn đứt”.

Jeste gọi đây là nghịch lý tuổi tác: khi thể xác suy yếu thì sức khoẻ tinh thần, ít nhất là với những cụ trong nghiên cứu này, vẫn ở mức cao. Jeste bình luận: “Khi hạnh phúc và sự hài lòng với cuộc sống đi lên, mức độ trầm cảm và stress đi xuống. Nó đối nghịch với những gì mà chúng ta thường nghĩ về tuổi già, nhưng cho thấy lớn tuổi không hoàn toàn đồng nghĩa với ảm đạm và suy sụp”.

Có thuốc kéo dài tuổi thọ?

Thật ra sống lâu không quan trọng bằng sống khoẻ khi lớn tuổi. Giờ đây các nhà nghiên cứu Mỹ tin rằng việc tìm ra một loại thuốc trường sinh và sống khoẻ là khả dĩ. Aubrey de Grey, chuyên gia lão học, nói: “Dĩ nhiên người ta có thể chết, như bị xe đụng chẳng hạn, nhưng thực tế con người ngày nay đang sống lâu hơn, trừ phi xảy ra sự cố kỳ lạ như thiên thạch va vào trái đất”.

TS Nir Barzilai, giám đốc viện Nghiên cứu sống thọ của Mỹ, cũng đồng ý. Nhiều năm qua ông phát hiện một số biến thể di truyền có thể bảo vệ con người chống lại các bệnh do lão hoá. Theo ông, chỉ 1 trong số 10.000 người may mắn có được các gien quý này, nhưng ông vẫn tin khoa học có thể giúp 9.999 người còn lại sống khoẻ.

Một số hãng dược phẩm cũng tìm kiếm các thuốc sống thọ, trong đó metformin, loại thuốc hàng đầu nhưng rẻ tiền dùng trị tiểu đường, có vẻ sáng giá. Vài thử nghiệm trên động vật cho thấy metformin giúp chúng sống khoẻ hơn và thọ hơn.

Nhưng cơ chế nào khiến metformin làm chậm lại các bệnh tật của lão hoá thì người ta vẫn chưa hiểu rõ. Có vẻ là thuốc làm giảm hiện tượng viêm và tổn thương do oxy hoá tế bào. Trên người, nó có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường và suy thoái nhận thức. TS Barzilai dự tính đầu năm tới thực hiện một nghiên cứu ngẫu nhiên trên 3.000 người từ 65 – 79 tuổi, một nửa dùng metformin, nửa còn lại dùng placebo (giả dược). Nghiên cứu kéo dài sáu năm, tốn mất 70 triệu USD. Barzilai cho rằng, nếu thử nghiệm thành công, đây sẽ là bằng chứng cho thấy con người hoàn toàn có thể làm chậm quá trình lão hoá.

Một khả năng khác của y học giúp con người sống lâu và khoẻ hơn là tác động vào lĩnh vực tế bào già đi, hay nói cách khác là tiến trình ngưng phân chia. Thực tế là phần lớn tế bào con người chỉ sinh sôi một số lần, điều này ngăn không cho ung thư phát triển vì tế bào càng phân chia nhiều khả năng đột biến càng dễ xảy ra.

Quá trình tế bào già đi giúp con người tránh được ung thư, nhưng khi con người càng nhiều tuổi, quá trình này lại tích tụ những phân tử viêm làm tổn thương mô chung quanh, kích thích tạo ra nhiều căn bệnh của người già như bệnh khớp, thoái hoá điểm vàng do tuổi tác.

Trong năm 2018, Unity Biotechnology, một công ty tại California (Hoa Kỳ), dự định thử nghiệm lâm sàng một loại thuốc có thể tẩy sạch các tế bào già trong khớp. TS Jamie Dananberg, giám đốc y khoa công ty, chia sẻ: “Chúng tôi hy vọng chỉ cần chích một mũi thuốc sẽ làm cho người cao tuổi không đau đớn vì bệnh khớp, thậm chí còn có thể sửa chữa lại các khớp”.

Không chỉ khớp, Unity Biotechnology còn nhắm đến sửa chữa các bộ phận khác như mắt, phổi và thận. Những loại thuốc này không giúp sống lâu hơn, nhưng lại làm cho người già khoẻ hơn, bớt đau đớn vì bệnh tật, và như thế có khác gì thêm cho con người… một số năm tuổi trẻ.

Theo Bình Yên - Thế giới tiếp thị