Chuyển từ thu phí thành thu giá: Chuyển tài sản công cho doanh nghiệp?
Dù Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể khẳng định việc chuyển đổi tên trạm thu phí thành trạm thu giá BOT không khác gì về bản chất, nhưng thực chất việc này đồng nghĩa với đường của nhà nước, của dân đã bị “bán” cho doanh nghiệp.
Chuyển thu phí sang thu giá, thì quyền sở hữu tài sản nhà nước, tài sản của nhân dân bị doanh nghiệp 'tùy nghi' quản lý.Ảnh: Độc Lập
Bật đèn xanh cho Doanh nghiệp lách luật
Về việc chuyển đổi tên trạm thu phí thành thu giá BOT, Bộ trưởng
Nguyễn Văn Thể giải thích: Hiện giờ chúng ta xem BOT là một sản phẩm của
doanh nghiệp (DN) nên DN tự định giá, còn phí thì mang tính chất nhà
nước. Phí sẽ do HĐND, Quốc hội quyết định, còn giá thì do DN tự ấn định
và điều chỉnh cho phù hợp. Theo Bộ trưởng Thể, khi chuyển qua giá thì
bản chất nhà đầu tư vẫn hưởng quyền lợi như cũ, nhưng việc điều chỉnh
mức giá sẽ thực hiện linh hoạt hơn để đáp ứng điều kiện ở từng trạm thu ở
từng vị trí, từng khu vực.
Theo ông Thành, tài sản của một dự án BOT giao thông là quyền sử
dụng đất, đường trên đất và các công trình, thiết bị trên đường. Nếu nói
dự án BOT giao thông là của DN dự án thì có nghĩa DN sở hữu quyền sử
dụng đất để làm đường. “Nhưng đã có chủ dự án BOT giao thông nào được
cấp sổ đỏ đất giao thông chưa?”, ông Thành đặt câu hỏi. Nếu DN không
được cấp sổ đỏ đất giao thông thì không thể nói, BOT là tài sản của DN
được.
Đồng quan điểm, PGS-TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên
cứu kinh tế và chính sách ĐH Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội, cho rằng tài
sản của dự án BOT là của công, do nhà nước đầu tư, tích lũy để phục vụ
người dân. Một số công ty tư nhân tham gia chỉ mang tính đóng góp phần
mới, tích lũy thêm giá trị của tài sản.
“Việc chuyển sang thuật ngữ “thu giá” để DN tự ý điều chỉnh mức phí
là bật đèn xanh theo cách không minh bạch cho DN “lách” luật, để một
nhóm tư nhân kiểm soát số tài sản vốn không phải của họ”, PGS.TS Nguyễn
Đức Thành khẳng định.
Không thể để doanh nghiệp BOT tự định giá
Thực tế trong thời gian qua, các dự án BOT chưa bao giờ hết “nóng”
do gặp phải rất nhiều phản ứng từ phía người dân. Chẳng phải do người
dân không muốn trả phí sử dụng công trình mà vì những khuất tất, tiêu
cực đằng sau mỗi dự án.
“Trong quá trình tham gia sử dụng và mua bán này, việc vòng vo, né
tránh pháp luật của Bộ GTVT không những khiến người dân là người sử
dụng, đóng thuế cho nhà nước không được hưởng đầy đủ quyền lợi mà còn
làm xói mòn tính chính danh, mất uy tín của cơ quan nhà nước, tạo tiền
lệ không tốt”, PGS.TS Nguyễn Đức Thành nói và cho rằng bản thân mô hình
BOT là mô hình huy động vốn. Là một trong những sáng kiến về mặt tài
chính để tài trợ cho các công trình công trong điều kiện ngân sách nhà
nước không đủ. Các công trình đầu tư theo hình thức này nên được duy
trì, phát triển. Thực tế, theo ông, những vấn đề nảy sinh trong thời
gian qua đều do cách làm không hợp lý, không cân xứng về lợi ích của tất
cả các bên tham gia và thụ hưởng.
“Cần minh bạch hóa toàn bộ phương án tài chính, các chi phí đầu tư,
xây dựng và phương án hoàn vốn. Minh bạch cả dòng tiền vào. Tất cả các
vấn đề xây như thế nào, thu như thế nào, thu trong thời gian bao lâu đều
phải được thanh tra, kiểm toán, quan trọng là công khai để người dân và
các chuyên gia có quyền góp ý. Đồng thời tính được chi phí với điều
kiện có tỷ lệ hoàn vốn cho nhà đầu tư để không ai phải chịu thiệt”, ông
đề xuất và kiến nghị nếu chưa minh bạch thì chưa thể thu phí. Còn cứ “cố
đấm ăn xôi”, dân phản đối không thu phí được thì lỗi ở nhà đầu tư.
Cân nhắc thu phí BOT đường sông Dự án BOT đường sông đầu tiên tại TPHCM - dự án làm cầu đường sắt Bình Lợi mới và cải tạo luồng sông Sài Gòn, đoạn từ cầu Bình Lợi (TPHCM) tới cảng Bến Súc (tỉnh Bình Dương) có tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỉ đồng. Chủ đầu tư sẽ áp dụng thu phí với những phương tiện có tải trọng 300 tấn trở lên, giá khoảng 70 đồng/tấn/km trong 20 năm 9 tháng, dự kiến thu được 1.100 tỉ đồng. Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Hội Trọng tài thương mại TPHCM, cho rằng không thể tính toán thu phí dựa vào tổng mức đầu tư của toàn dự án. Dự án này gồm 2 phần: làm cầu đường sắt và cải tạo lòng sông. Vậy đối với các tàu thuyền được hưởng lợi, phải công khai rõ ràng mức đầu tư của việc nạo vét đường sông là bao nhiêu, nhà đầu tư thu bao nhiêu, trong thời gian bao lâu. Việc đảm bảo giao thông thông suốt, nạo vét các tuyến sông, kênh rạch đã bị bồi lấp là nghĩa vụ và trách nhiệm của nhà nước. TP không đủ kinh phí, có thể xã hội hóa nhưng không nên lạm dụng và phải đảm bảo công khai với người dân. Chưa kể tuyến đường sông này hiện là tuyến độc đạo. “Người dân đã phải đóng rất nhiều phí, đi đường đường bộ đóng vẫn tắc nghẽn, giờ chuyển qua đường sông cũng mất phí sẽ dễ gây hiệu ứng tiêu cực. TP cần cân nhắc việc thu phí sao cho phù hợp”, luật sư Nguyễn Văn Hậu nói. |
Theo Hà Mai - Thanh niên
Bài viết có hữu ích với bạn?
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình