TS.BS Phan Bích Nga - Viện Dinh Dưỡng Quốc gia cho biết, nước chính là thành phần quan trọng nhưng hay bị thiếu và bị nhiều người bỏ qua trong những bữa cơm no đủ ngày Tết.

Đặc biệt, nhu cầu nước ngày càng tăng với chế độ ăn giàu đạm, giàu chất như trong những ngày Tết, nhưng nhiều khi trong bàn tiệc, người ta lại chỉ chú ý mời nhau rượu hay nước ngọt, là những loại thức uống không thể thay thế nước.

Nhu cầu nước của cơ thể
 - Người trưởng thành >=55 tuổi: 30ml/kg , tổng là khoảng gần 2 lít nước/ngày

 - Từ 19-30 tuổi hoạt động thể lực nặng: 40ml/kg, tổng là 2,5-3 lít nước/ngày

 - Từ 19-55 tuổi hoạt động thể lực trung bình: 35ml/kg, tổng là khoảng 2 lít nước/ngày

 - Còn với nhu cầu nước của trẻ vị thành niên: 40ml/kg cân nặng

Riêng với trẻ nhỏ, do một số đặc điểm sinh lý khác biệt (như khả năng làm việc của thận chưa hoàn chỉnh, tỷ lệ nước cơ thể lớn hơn, không biết khát đòi uống...) nên nhu cầu nước của trẻ cũng cần được xác định riêng theo khuyến cáo của Viện Dinh Dưỡng là: 150ml/kg cân nặng/ngày (bao gồm cả sữa mẹ, sữa nước, nước quả, nước súp…). Hoặc có thể theo công thức tính lượng nước cần như sau:

- Trẻ

- Trẻ  từ 10 -20 kg : 1000ml + (50ml/kg  cho mỗi kg cân nặng tăng lên sau 10 kg

- Trẻ trên 21 kg: 1000 ml + (20 ml/kg cho mỗi cân nặng tăng lên sau 20 kg)

Với các gia đình có trẻ nhỏ chưa biết tự đòi uống nước, thì câu hỏi luôn trăn trở của các bậc cha mẹ là cần phải cho trẻ uống bao nhiêu nước hàng ngày là đủ, từ lứa tuổi nào bắt đầu cần phải uống thêm nước? Nếu trẻ bú mẹ hoàn toàn (6 tháng đầu) sẽ không cần bổ sung gì khác kể cả nước uống.

Từ tròn 6 tháng trở đi trẻ bắt đầu ăn bột/cháo thì trẻ cần uống thêm nước để đảm bảo tiêu hoá tốt, tránh bị táo bón theo lượng tính ghi trên hoặc ước lượng trẻ từ 6 tháng - 1 tuổi: Nhu cầu khoảng 200 - 300ml/ngày, Trẻ trên 1 tuổi: Lượng nước uống tuỳ thuộc vào nhu cầu của bé (trẻ nghịch mồ hôi nhiều, hay thời tiết nóng có thể tăng thêm).

Nếu những ngày Tết vào thời tiết nóng bức, khi mọi người tụ tập chơi đùa, đi lại nhiều, ra mồ hôi nhiều hơn cần lưu ý uống nhiều nước nhất là nước quả tươi để bù lại nước và các chất điện giải cho cơ thể.

Vai trò của các chất điện giải quan trọng như thế nào?

Chất điện giải chính cần cho cơ thể gồm Na+, K+ (potassium) và Cl- (chloride) là các chất cần thiết cho chức năng tối thượng của cơ thể như tuần hoàn, thần kinh…

Na+ có vai trò điều hoà áp trong hệ thống tim mạch, K+ có vai trò vận chuyển xung động thần kinh và duy trì huyết áp bình thường. Cl- cùng với Na+, K+ giúp duy trì cân bằng nước, pH máu và thành phần dịch vị (HCl).

Nếu để cơ thể thiếu các chất điện giải sẽ gặp những vấn đề nghiêm trọng: K+ giảm trong những trường hợp nôn nhiều (đặc biệt do uống rượu nhiều ngày Tết), bệnh rối loạn tiêu hoá mạn, (riêng trong các trường hợp bệnh lý thận cần lưu ý khống chế lượng K+, không để tăng K+ huyết gây ngộ độc K+… gây rối loạn nhịp tim và làm chậm nhịp tim có thể ngừng đập).

Với người bình thường, khi ra nhiều mồ hôi cần ăn tăng K+ có nhiều trong thực phẩm tươi sống như thịt tươi, hoa quả (hồng xiêm chín, chuối chín, nước dừa tươi…), rau.

Trong các chất điện giải, riêng Na+ thường hiếm khi bị thiếu (chỉ trong trường hợp tiêu chảy, nôn, ra quá nhiều mồ hôi, bệnh thận như suy thận). Na+ có nhiều trong thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nguồn gốc động vật. Cl- có trong muối ăn, nước chấm.

Chế độ ăn có K+ cao và Na+ thấp thường dẫn tới huyết áp thấp. Cần lưu ý không nên tiêu thụ quá nhiều Na+ (do ăn mặn nhiều muối) sẽ gây bệnh tăng huyết áp. Thiếu Cl- khi nôn nhiều, ra mồ hôi nhiều liên tục, viêm đường tiêu hoá mạn tính, suy thận. Nếu thiếu cùng lúc nhiều loại chất điện giải (trường hợp mồ hôi nhiều, nôn nhiều, nên uống bù bằng dung dịch oresol trong ngày.

Ngoài nước thì chất xơ, vitamin cũng là những chất bị thiếu hụt trong bữa ăn no đủ, giàu đạm ngày Tết. Điều này được thấy rõ trong bữa ăn ít rau củ quả, nhiều thịt, cá, đồ ăn nhanh dịp Tết.
Theo kết quả của Điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm do Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thực hiện trong năm 2015 tiến hành trên toàn quốc, nước ta có 57,2% dân số trưởng thành ăn thiếu rau quả so với khuyến cáo của WHO (400g/ngày), trong đó nam giới ăn thiếu rau quả nhiều hơn nữ giới (63,1% so với 51,4%).

Để có được tình trạng sức khỏe tốt về cả thể chất lẫn tinh thần TS. Huỳnh Nam Phương, Viện Dinh dưỡng Quốc gia đưa ra khuyến cáo, cần có bữa ăn cân đối hợp lý, tăng cường tiêu thụ rau xanh, quả chín, phối hợp nhiều loại (nhiều màu sắc) khác nhau để lấy được những gì tốt nhất từ thực phẩm.

Rau quả là nguồn cung cấp các vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự sống và phát triển của cơ thể, giúp bảo vệ cơ thể và tăng cường sức khỏe chống lại bệnh tật.

Rau quả nói chung chứa ít chất béo, cholesterol và muối, nhưng lại cung cấp các carbohydrate phức hợp, chất xơ và các chất dinh dưỡng khác. Rau quả đa số ít năng lượng, chứa đường tự nhiên thay vì đường tinh luyện (như trong các loại đồ ngọt chế biến công nghiệp) nên ít làm tăng đột ngột đường máu sau ăn. Điều này đặc biệt tốt với những người mắc hoặc có nguy cơ mắc  các bệnh chuyển hóa.

Rau quả còn cung cấp chất xơ giúp ích cho hệ tiêu hóa, ổn định hệ vi khuẩn đường ruột, chống táo bón, góp phần bình ổn đường máu, giảm cholesterol máu. Chế độ ăn nhiều rau quả sẽ giúp giảm nguy cơ tim mạch, đột quỵ, béo phì, sỏi thận, một số loại ung thư, đái tháo đường type 2 và các rối loạn về xương.

Đảm bảo uống đủ lượng nước và bổ sung đủ rau hoa quả tươi trong dịp Tết giúp cung cấp đầy đủ nước và các chất điện giải cho cơ thể, nâng cao sức khỏe của cả gia đình để luôn có những ngày Tết vui trọn vẹn.