Tuyến tụy là một cơ quan nhỏ bé nằm trong ổ bụng (dân gian thường gọi là lá mía), nhưng lại có vai trò khá quan trọng vì nó tiết ra một số men giúp tiêu hóa các chất đường, đạm và mỡ từ thức ăn. Theo BS Nguyễn Cát Phương Vũ, 3 nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm tụy là di truyền, rối loạn chuyển hóa và siêu vi. Ngoài ra, chấn thương vùng bụng, sỏi mật cũng có thể gây viêm tụy.

Hầu hết các trẻ bị viêm tụy cấp đều bị đau bụng, thường sau một bữa ăn nhiều dầu mỡ. Trẻ bị đau đột ngột quanh rốn hoặc đau ở vùng trên rốn, tăng dần và đau dữ dội vài giờ sau đó, đau nhiều hơn sau khi ăn. Ngoài ra viêm tụy cấp tính biểu hiện: bụng sưng, đau bụng trên, buồn nôn/hoặc nôn, mạch nhanh, đau nặng sau bữa ăn giàu chất béo, đau hơn khi nằm, sốt, khó thở, yếu ớt, sốt, kích động.

Nếu bệnh do chuyển hóa và di truyền thì sau khi điều trị vẫn có khả năng tái phát; còn nếu do siêu vi, đa số các bệnh nhi sẽ phục hồi hoàn toàn. Ở thể cấp tính, bệnh rất nguy hiểm, đe dọa tính mạng. Khi viêm tụy cấp tính, trẻ sẽ đau bụng và ói dữ dội (có thể sốt). Triệu chứng đau bụng, ói xảy ra đồng thời. Bệnh viêm tụy thường xảy ra ở trẻ có độ tuổi từ 5 trở lên. Phân biệt với các bệnh lý khác có cùng biểu hiện đau bụng, ói, cần lưu ý, ở bệnh nhi viêm tụy không kèm tiêu chảy.

Cha mẹ cần cảnh giác với bệnh viêm tụy ở trẻ nhỏ

Bên cạnh các biểu hiện lâm sàng kể trên, để xác định chính xác trẻ bị viêm tụy, phải nhờ vào các kết quả xét nghiệm máu, siêu âm, chụp CT, thậm chí MRI.

Với trường hợp bị viêm tụy cấp, bác sĩ sẽ điều trị bằng cách đặt ống vào bao tử để rút dịch. Trong thời gian điều trị, bệnh nhi phải nhịn ăn, nuôi ăn qua đường tĩnh mạch hoặc đặt ống xông đặc biệt qua dạ dày. Điểm quan trọng của điều trị viêm tụy cấp là theo dõi sát diễn tiến bệnh và cho bé nhịn ăn trong 3-4 ngày, để tụy có thời gian hồi phục. Sau đó, bệnh nhi được bù dịch, có thể phải dùng kháng sinh tùy theo mức độ nặng nhẹ của bệnh. Tới khi bị viêm tụy phải dùng kháng sinh thì thời gian nằm viện của trẻ rất lâu, có thể cả tháng.

Viêm tụy mãn tính đôi khi bắt nguồn từ viêm tụy cấp tính, nhưng cũng có trường hợp ngay từ đầu đã bị bệnh ở thể mãn tính. Biểu hiện của viêm tụy mãn tính khá mù mờ, khó nhận biết hơn thể cấp tính rất nhiều.

Đa số các bệnh nhi cảm thấy đau bụng âm ỉ, một số bé bị suy kiệt, suy dinh dưỡng. Một số trường hợp bị tiêu chảy, tiểu đường, đi khám mới phát hiện viêm tụy. Đối với bệnh nhi bị viêm tụy mãn, bác sĩ thường cho dùng men để thay thế men tụy. Một số trường hợp còn phải làm phẫu thuật để cắt bớt tụy. Sau khi điều trị bệnh viêm tụy, thể trạng của trẻ kém. Phụ huynh cần chú trọng về dinh dưỡng cho trẻ.

Hậu quả của bệnh viêm tụy vô cùng nguy hiểm. Nếu không được điều trị kịp thời, diễn tiến bệnh sẽ phức tạp (mất nước do nôn ói nhiều, hạ huyết áp, bụng trướng, liệt ruột, hạ canxi máu…), có thể dẫn đến tử vong.