Khi bạn uống rượu, rượu sẽ được hấp thụ vào máu từ dạ dày và ruột. Tất cả máu từ dạ dày và ruột đều đi qua gan trước khi lưu thông vào hệ tuần hoàn chung của cơ thể. Vì vậy, nồng độ cao nhất của rượu khi máu chảy qua gan. Hiện tại vẫn chưa giải thích vì sao có một số người tế bào gan lại dễ bị tổn thương do rượu và dễ tiến triển tới viêm gan hay xơ gan. Nhưng càng uống rượu nhiều và thường xuyên thì càng có nhiều nguy cơ dẫn tới viêm gan và/ hoặc xơ gan.
Tác hại của rượu đối với gan

Khi bạn uống rượu, rượu sẽ được hấp thụ vào máu từ dạ dày và ruột. Tất cả máu từ dạ dày và ruột đều đi qua gan trước khi lưu thông vào hệ tuần hoàn chung của cơ thể. Vì vậy, nồng độ cao nhất của rượu khi máu chảy qua gan.

Tế bào gan có chứa men tham gia quá trình chuyển hóa rượu. Các men này bẻ gãy phân tử rượu thành nước và carbon dioxide. Sau đó được đào thải thông qua nước tiểu và hơi thở. Các tế bào gan chỉ có thể phân giải một số lượng rượu nhất định mỗi giờ. Vì vậy, nếu bạn uống rượu nhanh hơn so với tốc độ làm việc của gan thì nồng độ cồn trong máu tăng lên.

Các vấn đề mắc phải khi uống rượu quá nhiều

Gan và cơ thể có thể chuyển hóa được một lượng rượu nhỏ. Thật vậy, uống một lượng rượu nhỏ (1-2 đơn vị mỗi ngày) có thể giúp ngăn ngừa bệnh tim và đột quỵ.

Tuy nhiên, uống quá mức cho phép (chi tiết bên dưới) có thể có hại. Nếu bạn uống rượu nhiều có làm tăng nguy cơ mắc phải các vấn đề:

- Bệnh lý về gan (bệnh gan do rượu)

- Một số rối loạn dạ dày

- Viêm tụy cấp

- Rối loạn tâm thần, bao gồm trầm cảm và lo âu

- Rối loạn tình dục như bất lực

- Bệnh cơ tim và cơ vân

- Tăng huyết áp

- Tổn thương mô thần kinh

- Tai nạn – uống rượu làm tăng nguy cơ gặp tai nạn, đặc biệt là thương tích và tử vong gây ra do lửa và tai nạn giao thông. Khoảng 1 trong 7 trường hợp tử vong do tai nạn giao thông gây ra do uống rượu.
-
- Béo phì (rượu có nhiều năng lượng).

Định nghĩa bệnh gan do rượu

Tiêu thụ một lượng lớn thực phẩm có cồn như rượu có thể dẫn đến ba loại bệnh lý của gan – gan nhiễm mỡ, viêm gan và xơ gan. Những bệnh lý này có thể xảy ra đồng thời ở cùng một người.

Gan nhiễm mỡ

Ở hầu hết những người thường xuyên uống rượu nhiều, xảy ra hiện tượng tích tụ chất béo trong các tế bào gan. Gan nhiễm mỡ thường không nghiêm trọng và không gây ra triệu chứng. Gan nhiễm mỡ thường sẽ tự hồi phục nếu bạn ngừng uống rượu nhiều. Tuy nhiên, ở một số người, gan nhiễm mỡ tiến triển và gây viêm gan.

Viêm gan là tình trạng viêm của tế bào gan. Quá trình viêm này có thể từ nhẹ đến nặng.

Viêm gan thể nhẹ có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Chỉ có một triệu chứng duy nhất là bất thường men gan, có thể được phát hiện bằng xét nghiệm máu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp viêm gan mạn tính, tổn thương dần dần tế bào gan và cuối cùng gây xơ gan.

Viêm gan thể nặng hơn có thể gây ra các triệu chứng như:

- Buồn nôn

- Vàng da, vàng mắt (bệnh vàng da), do tăng nồng độ bilirubin – một chất hóa học thường được chuyển hóa ở gan.

- Mệt mỏi.

- Đau ¼ bụng trên bên phải.

Viêm gan do rượu thể tối cấp có thể nhanh chóng dẫn đến suy gan. Biểu hiện vàng da nặng, rối loạn đông máu, lú lẫn, hôn mê và xuất huyết tiêu hóa. Thường gây tử vong.

Điều trị chính cho viêm gan do rượu là cung cấp đầy đủ dinh dưỡng (đôi khi cần cung cấp dinh dưỡng qua ống thông dạ dày) và steroid.

Xơ gan do rượu

Xơ gan là một bệnh lý mà mô gan bình thường được thay thế bằng mô xơ. Sự tạo thành các mô xơ là một quá trình tiến triển dần dần. Các mô xơ ảnh hưởng đến cấu trúc bình thường và phát triển của các tế bào gan. Khi các mô xơ dần dần phát triển tế bào gan bị hủy hoại và bị chết . Vì vậy, gan dần dần mất khả năng hoạt động tốt. Các mô xơ cũng ảnh hưởng đến lưu lượng máu qua gan làm tăng áp lực trong các mạch máu đến gan.

Khoảng 1 trong 10 người nghiện rượu nặng cuối cùng sẽ tiến triển xơ gan. Xảy ra sau hơn 10 năm uống rượu nhiều. Lưu ý: xơ gan có thể xảy ra ở những người chưa bao giờ bị viêm gan do rượu trước đó.

Xơ gan có thể xảy do nhiều nguyên nhân khác ngoài  rượu – ví dụ, viêm gan siêu vi mạn và một số bệnh di truyền và chuyển hóa. Nếu bệnh gan mạn tính và uống rượu nhiều, làm tăng nguy cơ mắc phải xơ gan.

Xơ gan có thể dẫn đến bệnh gan giai đoạn cuối. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu của bệnh, thường không có triệu chứng. Chỉ có giảm số lượng của các tế bào gan hoạt động. Nhưng khi càng ngày càng nhiều các tế bào gan chết và bị thay thế bởi mô xơ tích tụ, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Các triệu chứng và biến chứng tương tự như viêm gan thể tối cấp (được liệt kê ở trên). Tuy nhiên, không giống như viêm gan thể tối cấp, triệu chứng và biến chứng có xu hướng tiến triển chậm.

Hiện tại vẫn chưa giải thích vì sao có một số người tế bào gan lại dễ bị tổn thương do rượu và dễ tiến triển tới viêm gan hay xơ gan. Nhưng càng uống rượu nhiều và thường xuyên thì càng có nhiều nguy cơ dẫn tới viêm gan và/ hoặc xơ gan.

Các mô xơ và tổn thương do xơ gan thường là mạn tính và không thể hồi phục. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã dẫn đến một sự hiểu biết lớn hơn về xơ gan. Nghiên cứu cho thấy rằng trong tương lai có thể phát triển các loại thuốc điều trị mô xơ do xơ gan.

Chẩn đoán bệnh gan do rượu

Bác sĩ có thể nghi ngờ rằng bạn có vấn đề về gan từ các biểu hiện triệu chứng lâm sàng (ví dụ gan to hoặc phù). Đặc biệt có tiền sử uống rượu nhiều. Một số xét nghiệm có thể được thực hiện:

- Xét nghiệm máu có thể cho thấy bất thường chức năng gan.

- Siêu âm có thể thấy dấu chứng tổn thương gan.

- Sinh thiết gan là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán. Trên mẫu sinh thiết có thể thấy tổn thương tế bào gan do mô xơ hay những đặc điểm của viêm gan do rượu.

Điều trị bệnh gan do rượu

Đối với tất cả các loại bệnh gan do rượu, bạn nên ngừng uống rượu hoàn toàn . Ngoài ra, bạn có thể tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng. Điều này là do những người uống rượu nhiều thường không ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng vì vậy, cần phải được tư vấn một chế độ ăn uống lành mạnh. Có thể bổ sung vitamin trong một khoảng thời gian.

Nếu gan nhiễm mỡ, hoặc viêm gan do rượu mà không phải mức độ nặng, sẽ hồi phục hoàn toàn nếu ngừng uống rượu.

Nếu viêm gan nặng và yêu cầu nhập viện, có thể cần điều trị chăm sóc đặc biệt. Thậm chí một số người bị viêm gan nặng sẽ tử vong.

Nếu xơ gan, ngừng uống rượu sẽ cải thiện tiên lượng bệnh. Nó phụ thuộc vào mức độ xơ gan. Nếu xơ gan được chẩn đoán tại thời điểm mức độ chưa nghiêm trọng thì bệnh có thể chưa tiến triển nặng khi bạn ngừng uống rượu. Tuy nhiên, xơ gan và các triệu chứng thường sẽ nặng hơn nếu bạn tiếp tục uống rượu. Trong trường hợp nặng khi mô xơ lan tỏa và chức năng gan suy giảm nhiều  ghép gan là lựa chọn duy nhất.

Ngăn ngừa bệnh gan do rượu

Bạn rất ít có khả năng mắc phải các bệnh lý về gan do rượu nếu lượng rượu trong giới hạn an toàn được khuyến cáo. Đó là:

Giới nam nên uống không quá 21 đơn vị rượu mỗi tuần, không quá bốn đơn vị trong một ngày và có ít nhất hai ngày không uống rượu một tuần.

Giới nữ nên uống không quá 14 đơn vị rượu mỗi tuần, không quá ba đơn vị trong một ngày và có ít nhất hai ngày không uống rượu một tuần.

Phụ nữ mang thai. Theo khuyến cáo từ Ủy ban sức khỏe … “phụ nữ mang thai hoặc phụ nữ đang cố gắng thụ thai không nên uống rượu. Nếu uống, để giảm thiểu rủi ro cho thai nhi, không nên uống nhiều hơn 1-2 đơn vị rượu một lần hoặc hai lần một tuần và không nên say rượu “. Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe mới nhất của Viện Quốc gia (NICE) cho rằng trong ba tháng đầu của thai kỳ phụ nữ mang thai không nên uống rượu. Sau đó, có thể uống không quá một hoặc hai đơn vị tiêu chuẩn Anh.Uống nhiều hơn 7,5 đơn vị Anh của rượu trong một lần có thể có hại cho sự phát triển thai nhi.